Thách thức khi ô tô điện phát triển nóng

Ô tô điện là xu hướng không thể phủ nhận trong bối cảnh thế giới đang dịch chuyển sang nguồn năng lượng xanh. Tại Việt Nam, xe điện cũng dần trở thành sự lựa chọn ưa thích của nhiều người khi tìm mua ô tô. Theo nghiên cứu của ABeam Consulting trên 320 người tại 6 thành phố lớn, 11% cho biết đang sử dụng xe điện và 2/3 trong số họ là những người mua ô tô lần đầu. Hơn nữa, 36,1% người dùng xe điện tham gia khảo sát đã chuyển đổi từ xe động cơ đốt trong (ICE) truyền thống.

Xu hướng "lướt" ô tô điện đang hình thành

Ngoài thân thiện với môi trường, xe điện còn có ưu điểm về động cơ êm ái, tăng tốc nhanh và tiết kiệm chi phí vận hành. Các hãng xe cũng không ngừng nỗ lực nâng cấp công nghệ, xây dựng hệ thống trạm sạc và liên tục giới thiệu dòng xe điện mới với thiết kế bắt mắt, hiệu suất cải thiện, trang bị nhiều tính năng hiện đại hơn.

Không chỉ là tương lai của ngành ô tô, xe điện còn được coi là công nghệ chủ chốt để giảm thiểu phát thải carbon trong vận tải đường bộ. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ước tính, xe điện có thể giúp cắt giảm 5 đến 6 triệu thùng dầu tiêu thụ mỗi ngày vào năm 2030.

Tuy nhiên, cơn sốt xe điện đặt ra thách thức khi ngày càng nhiều người có thói quen mua xe điện, sử dụng một vài năm rồi bán lại để nâng cấp xe mới. Thực tế, không khó để tìm thấy những bài đăng gần đây rao bán xe điện đã qua sử dụng được xuất xưởng từ năm 2020 trở lại trên các hội nhóm, diễn đàn ô tô.

Ảnh: ABeam Consulting

Nhóm nghiên cứu ABeam Consulting tin rằng, có hai nguyên nhân chính khiến người dùng muốn thay thế xe cũ là khao khát trải nghiệm kiểu dáng, tính năng trên dòng xe mới (53%) và do xe đã đạt tới độ tuổi cụ thể (53%). Đáng chú ý, chỉ 24% người tham gia khảo sát cân nhắc đổi ô tô dựa trên quãng đường di chuyển.

Theo ABeam Consulting, khoảng thời gian phổ biến nhất khi xem xét thay thế xe hiện nay là 3 đến 6 năm. Điều này phần nào phản ánh xu hướng "lướt" ô tô điện đang dần hình thành tại Việt Nam. Vì mua ô tô luôn đòi hỏi khoản đầu tư ban đầu lớn, không ít người lựa chọn các mẫu xe điện giá rẻ. Họ không có ý định sử dụng lâu dài và dễ dàng bán lại sau một khoảng thời gian ngắn.

Tất nhiên, không thể khẳng định sự phát triển của xe điện đang làm giảm vòng đời chung của ô tô. Song nhìn vào quá khứ, một chiếc ô tô có thể là người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hàng chục năm, thậm chí lâu hơn. Kể cả khi ngoại hình đã cũ, chúng vẫn đáp ứng khả năng di chuyển tương đương nếu được bảo dưỡng thường xuyên.

Đừng để cơn sốt xe điện cản bước Net Zero

Với cam kết Net Zero, mỗi quốc gia tham gia đều tự đặt ra lộ trình và xây dựng kế hoạch để đạt được mục tiêu trung hòa carbon. Năm ngoái, Liên minh Châu Âu (EU) phê chuẩn lệnh cấm bán xe xăng và dầu diesel vào năm 2035. Theo sau, Việt Nam dự kiến dừng toàn bộ hoạt động sản xuất xe động cơ đốt trong vào năm 2040.

Ảnh: Bloomberg

Đa số xe điện chạy pin (BEV) dùng pin Lithium-ion có tuổi thọ tới 10 năm. Dù chứa nhiều kim loại quý như Lithium, Cobalt, Niken…, loại pin này có trọng lượng nặng, tái chế phức tạp và tốn kém. Đó là chưa kể việc khai thác kim loại quý cũng gây ô nhiễm và chi phí khắc phục môi trường vô cùng đắt đỏ.

Hydro đang nổi lên là nhiên liệu thay thế khả thi. Ưu điểm của pin Hydro là trọng lượng nhẹ chỉ bằng một nửa pin Lithium-ion. Nhưng đây là công nghệ mới, cần thêm thời gian để giá thành xe Hydro (HFCV) trở nên dễ tiếp cận hơn, cũng như các hãng xe xây dựng hệ thống trạm sạc phù hợp.

Thế giới hiện có khoảng 1,5 triệu xe ô tô lưu hành. Như đã đề cập, bất kỳ nỗ lực xanh hóa của các hãng xe đều mất nhiều năm để thực hiện. Trong thời gian đó, ngành công nghiệp cần tăng tốc độ phát triển nhiên liệu tổng hợp bởi suy cho cùng tác động tiêu cực của xe xăng, dầu hay xe điện tới môi trường là nhiên liệu, chứ không phải động cơ.

"Ngày nay, ngoài mục tiêu doanh thu, doanh nghiệp ô tô còn mục tiêu quan trọng khác là bảo vệ môi trường", ông Ryohei Oda, Tổng giám đốc tại ABeam Consulting Việt Nam nhận định. "Doanh nghiệp cần nhận thức làn sóng chuyển đổi xanh và phát triển bền vững không chỉ là trách nhiệm xã hội, mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới hình ảnh thương hiệu. Điều này đòi hỏi tích hợp mục tiêu chuyển đổi xanh vào chiến lược sản xuất, kinh doanh. Đầu tư nghiên cứu sản phẩm xanh giúp giảm phát thải carbon, tạo lợi thế cạnh tranh và thu hút khách hàng quan tâm đến môi trường".

Thành lập năm 1981, ABeam Consulting là đơn vị hàng đầu về tư vấn chuyển đổi số và chuyển đổi xanh có trụ sở tại Tokyo, Nhật Bản. Công ty cho biết sẵn sàng sát cánh cùng các doanh nghiệp Việt Nam hiện thực hóa chuyển đổi xanh, gồm xây dựng lộ trình trung hòa carbon, phối hợp các phương pháp giảm carbon trong chuỗi cung ứng và quản lý dữ liệu tuân thủ luật định. Bên cạnh đó, công ty cũng cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực bán hàng và củng cố hạ tầng bán hàng cần thiết cho doanh nghiệp ngành ô tô.