ASEAN - Mỹ quan ngại về tình hình thực địa Biển Đông

Đó là tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tại Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Mỹ diễn ra tại thủ đô Washington D.C hôm qua. Đây là cuộc họp đầu tiên giữa ông Tillerson và đại diện ngoại giao toàn bộ 10 nước ASEAN kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức nhậm chức. Năm nay cũng là dấu mốc kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN - Mỹ.

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ, Ngoại trưởng Tillerson nhấn mạnh ASEAN là đối tác quan trọng và thiết yếu của nước này, tái khẳng định cam kết của Washington đối với khu vực.

Bên cạnh đó, Mỹ khuyến khích ASEAN tăng trưởng kinh tế bền vững và công bằng, đồng thời nước này sẽ tiếp tục duy trì những chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho thanh niên và phụ nữ ASEAN. Nhân dịp này, Ngoại trưởng Tillerson nhắc lại việc Tổng thống Trump sẽ công du VN và Philippines vào tháng 11 để tham dự loạt sự kiện quan trọng như Hội nghị thượng đỉnh APEC, Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ và Cấp cao Đông Á. Trong khi đó, các đại diện ngoại giao ASEAN khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Mỹ, đồng thời hoan nghênh những cam kết của Washington đối với khu vực.

Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng đoàn quan chức cấp cao VN trong ASEAN (SOM ASEAN) Nguyễn Quốc Dũng dẫn đầu đoàn VN tham dự hội nghị đã đánh giá cao các kết quả đạt được trong hợp tác ASEAN - Mỹ thời gian qua. TTXVN dẫn lời ông khẳng định việc tiếp tục cam kết và đà phát triển quan hệ này là phù hợp với lợi ích hai bên và khu vực. Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh việc Mỹ tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình có ý nghĩa chiến lược và là nhân tố tích cực, quan trọng cho hòa bình, ổn định và liên kết khu vực.

Mỹ mong đợi chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc Trả lời Thanh Niên ngày 5.5, Phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ W.Patrick Murphy nhấn mạnh quan hệ Việt - Mỹ đang rất mạnh mẽ và phát triển vượt bậc. “Đây là hình mẫu thực thụ về việc đối thủ trong quá khứ có thể trở thành bạn bè và đối tác của nhau. Mỹ và VN đã cùng hợp tác chặt chẽ trong nhiều khía cạnh thách thức và cơ hội, bao gồm các vấn đề an ninh. Chúng tôi rất mong chờ chuyến thăm năm nay của Thủ tướng VN để tiếp tục thảo luận về cơ hội lẫn khó khăn của hai nước”, ông nói. Hôm 4.5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết Tổng thống Donald Trump đã có thư mời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Mỹ và nội dung cụ thể của chuyến thăm đang được thu xếp.

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề xuất một số lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác ASEAN - Mỹ thời gian tới, trong đó có phát triển doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (MSME), thúc đẩy sáng tạo, kinh tế số, giao lưu nhân dân, hợp tác biển và ứng phó thách thức an ninh phi truyền thống như khủng bố, an ninh mạng; đồng thời nhấn mạnh ưu tiên hợp tác bảo vệ nguồn nước sông Mê Kông và ứng phó biến đổi khí hậu, theo TTXVN.

Trả lời câu hỏi của Thanh Niên trong cuộc họp báo ngày 5.5 về nội dung hội nghị, Phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực châu Á - Thái Bình Dương W.Patrick Murphy cho biết Biển Đông là chủ đề quan trọng được thảo luận sâu rộng. Các bên đã bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp trên thực địa tại khu vực này. “Chúng ta chia sẻ mục tiêu chung là mong muốn việc lưu thông hàng không và hàng hải tại khu vực Biển Đông phải được tự do. Trao đổi tại hội nghị, Ngoại trưởng Tillerson đảm bảo với các nước Đông Nam Á rằng họ có thể trông cậy vào đóng góp của Mỹ để khẳng định quyền củng cố giao lưu thương mại không bị cản trở, cũng như an ninh, hòa bình khu vực và quốc tế theo đúng luật pháp quốc tế”, ông Murphy nói.

Theo quan chức này, Mỹ kêu gọi các bên liên quan dừng những hành động quân sự hóa và xây dựng, cải tạo đảo ở khu vực tranh chấp trong lúc các cuộc bàn thảo để tìm kiếm giải pháp cho vấn đề vẫn đang diễn ra. Ông nhấn mạnh với Thanh Niên: “Việc dừng các hoạt động như vậy có lợi cho tất cả, tạo môi trường thích hợp để tìm được giải pháp hòa bình lâu dài”. Phó trợ lý Murphy cho biết thêm Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành các hoạt động tuần tra bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông nhưng không nêu thời gian cụ thể.

Trong khi đó, TTXVN dẫn lời Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp tại Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải vùng biển này, khẳng định đây là mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực, trong đó có Mỹ. Ông đề cao các nguyên tắc hai bên đã nhất trí tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ tại Sunnylands, bang California hồi tháng 2.2016 với nội dung giải quyết hòa bình các tranh chấp, tôn trọng tiến trình pháp lý và ngoại giao theo luật pháp quốc tế.

Theo lịch trình, sau cuộc thảo luận với Ngoại trưởng Tillerson, đại diện ngoại giao các nước ASEAN trong ngày 5.5 (giờ địa phương) gặp Cố vấn Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ Herbert Raymond McMaster.