Từ đêm thứ bảy tới sáng chủ nhật, người gốc Albania vốn chiếm tới 92% dân số Kosovo đã đổ ra đường ở thủ phủ Pristina và nhiều nơi khác để chào mừng việc vùng đất này sắp độc lập. Họ phất cờ Albania, mở các bản nhạc Albania, phóng xe vun vút, bóp còi inh ỏi. Họ cũng phất cờ Anh, Mỹ, giương cao khẩu hiệu cảm ơn EU vì những quốc gia, liên minh này đã ủng hộ Kosovo độc lập khỏi Serbia.
Trong khi đó, tại Belgrade, thủ đô của Serbia, hàng ngàn người đã tổ chức biểu tình để phản đối "việc mất một phần lãnh thổ".
Đến buổi trưa hôm qua, Thủ tướng Kosovo Hashim Thaci đã ra thông báo mang tính quyết định. Ông nói rằng cơ quan lập pháp sẽ họp phiên bất thường để ra tuyên bố độc lập ngay trong ngày chủ nhật. Và đúng như dự định, vào buổi chiều, trước cơ quan lập pháp, ông Thaci tuyên bố: "Hôm nay là một ngày mới. Kể từ giờ phút này, Kosovo là một quốc gia độc lập. Chúng ta là một phần bình đẳng của thế giới". Rồi ông đọc dự thảo tuyên bố độc lập để cơ quan lập pháp Kosovo bỏ phiếu thông qua.
Việc Kosovo ly khai khỏi Serbia là một câu chuyện dài, có cả máu và nước mắt, trong đó đỉnh điểm là cuộc chiến tranh Kosovo kéo dài từ năm 1996 đến 1999. Sau khi chiến tranh chấm dứt, lực lượng LHQ và NATO đã có mặt để quản lý và bảo vệ an ninh vùng đất này theo Nghị quyết 1244 của Hội đồng Bảo an (HĐBA). Trong hoàn cảnh không còn lực lượng của Serbia, phe ly khai càng thúc đẩy tiến trình độc lập mạnh hơn. Vào năm ngoái, sau chiến thắng trong cuộc bầu cử cơ quan lập pháp, phe ly khai đã không ngần ngại khẳng định sẽ đơn phương tuyên bố độc lập.
Sở dĩ giới lãnh đạo gốc Albania có thể đưa ra những thông điệp mạnh như thế là do họ nhận được sự ủng hộ rất chắc chắn từ Mỹ và EU. Chính nhờ sự bảo đảm này mà giới lãnh đạo Kosovo đã mạnh dạn đẩy mạnh tiến trình tách khỏi Serbia mà điểm quyết định là tuyên bố độc lập vào ngày chủ nhật 17.2 bất chấp phản đối của Serbia, Nga và việc LHQ chưa có nghị quyết chấp thuận do có tới 1/3 số thành viên HĐBA không đồng ý.
Trước đây, chính vì dự báo được "vật cản" tại HĐBA, trong đó có lá phiếu phủ quyết của Nga, phe ủng hộ Kosovo đã chủ trương giải quyết vấn đề bên ngoài HĐBA. Chủ trương này được EU chính thức thông báo ủng hộ. EU cũng cụ thể hóa sự ủng hộ của mình bằng việc thành lập lực lượng bảo an và giám sát mang tên EUlex làm nhiệm vụ tại Kosovo từ tuần này, tiến tới thay thế lực lượng của LHQ và NATO từ tháng 6 tới.
Những hướng đi này trở nên cực kỳ nguy hiểm với sự phản đối kịch liệt của Nga và Serbia. Chính phủ Serbia đã tuyên bố sẽ trừng phạt về kinh tế và ngoại giao nếu Kosovo độc lập, trong đó có việc Serbia sẽ không công nhận quốc gia Kosovo, nhưng đồng thời loại trừ khả năng dùng vũ lực. Đại sứ Serbia tại LHQ còn khẳng định nước này sẽ ngăn cản mọi nỗ lực gia nhập LHQ của Kosovo. Hãng tin ITAR-Tass hôm qua dẫn phát ngôn của Bộ Ngoại giao Nga cho rằng Nghị quyết 1244 (tức đặt Kosovo dưới sự quản lý của lực lượng LHQ) vẫn còn hiệu lực và việc Kosovo đơn phương tuyên bố độc lập là vi phạm luật pháp quốc tế. Giới lãnh đạo Nga tuyên bố không công nhận Kosovo độc lập đồng thời nhấn mạnh vấn đề này phải được đem ra HĐBA giải quyết. Moscow còn đe dọa sẽ thay đổi chính sách đối với các khu vực ly khai Nam Ossetia và Abkhazia tại Georgia.
Có thể nói hành động đơn phương tuyên bố độc lập của Kosovo đã đẩy mâu thuẫn giữa Nga, Mỹ và EU lên một nấc mới. Nó cũng đào sâu mâu thuẫn giữa người Serbia và người gốc Albania. Xung đột có thể xảy ra từ đó. Việc tuyên bố độc lập của Kosovo còn có thể dẫn tới một nguy cơ nữa, đó là "quốc gia Kosovo độc lập" với 92% là dân gốc Albania chủ trương sáp nhập vào Albania. Kế hoạch trước đây của LHQ đã ngăn cản diễn tiến này, nhưng một khi Kosovo có thể đơn phương tuyên bố độc lập bất chấp Nghị quyết 1244 thì việc trong tương lai họ bất tuân một quy định nào đó của LHQ cũng là điều có thể.
Đỗ Hùng
Bình luận (0)