Sau khi chỉ trích, Mỹ ngừng chi tiền cho WHO

Trong cuộc họp báo tại Vườn Hồng vào sáng 15.4 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump tố cáo WHO đã “xử lý quá kém cỏi và cố tình che đậy” mối đe dọa nghiêm trọng của dịch Covid-19 ngay từ đầu. Không những thế, nhà lãnh đạo còn chỉ trích WHO thúc đẩy thông tin “sai lệch” theo hướng có lợi cho Trung Quốc, phần nào gây ra sự bùng phát dịch bệnh ở quy mô lớn hơn và mức độ lây lan rộng hơn.

“Nếu WHO thi hành bổn phận của mình bằng cách lập tức đưa các chuyên gia y tế đến Trung Quốc để có thể đánh giá khách quan tình hình (tại tâm dịch), và kêu gọi Bắc Kinh phải minh bạch từ đầu, dịch bệnh có lẽ đã được khống chế ở nguồn phát và ít người phải thiệt mạng hơn”, Reuters dẫn lời Tổng thống Trump. Nhà lãnh đạo chỉ trích WHO đã thiên về chính trị thay vì đặt mục tiêu cứu người lên hàng ưu tiên.

Sau khi nhấn mạnh WHO cần phải bị xử lý vì không đáp ứng được nhiệm vụ cơ bản nhất của mình, Tổng thống Trump chỉ đạo ngưng rót tài chính cho tổ chức trên trong vòng 60 - 90 ngày. Hiện Mỹ vẫn là nước đóng góp nhiều nhất cho WHO, dao động từ 400 - 500 triệu USD/năm, chiếm khoảng 15% ngân sách hoạt động thường niên của WHO. Năm nay, quốc hội Mỹ duyệt chi khoảng 122 triệu USD cho WHO, và hơn 57,8 triệu USD đã được giải ngân, theo Đài NBC News. Quyết định của Mỹ buộc Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres lập tức lên tiếng kêu gọi hiện không phải là thời điểm cắt giảm nguồn lực cho WHO trong bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục hoành hành.

Phản ứng trước quyết định của Mỹ, Trung Quốc gọi đây là hành động “tồi tệ” cho cuộc chiến chống Covid-19 của toàn cầu. Hãng tin AFP dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nhấn mạnh: “Quyết định trên của Mỹ sẽ làm suy yếu năng lực của WHO và hủy hoại công cuộc hợp tác quốc tế chống lại dịch Covid”.

Ông Josep Borrell, Cao ủy về chính sách đối ngoại của EU, bày tỏ sự nuối tiếc sâu sắc khi Mỹ ngưng rót tài chính cho ngân sách WHO. “Không thể viện dẫn bất kỳ lý do gì để giải thích cho hành động của Mỹ, nhất là vào thời điểm cần phải tăng cường nỗ lực hơn nữa nếu muốn khống chế và giảm thiểu tác động của dịch Covid-19”, Cao ủy Borrell viết trên Twitter.

Vẫn chưa rõ liệu Cao ủy EU đã trao đổi với các thành viên của khối trước khi đưa ra tuyên bố trên hay không. Tuy nhiên, trước đó Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đã lên tiếng kêu gọi Washington hãy ngừng đổ lỗi cho kẻ khác, vì “vi rút chẳng màng đến biên giới”. Nhà ngoại giao Đức gọi đầu tư cho WHO là một trong những quyết định sáng suốt nhất, đặc biệt trong lĩnh vực điều chế và phân phối các bộ xét nghiệm và vắc xin chống dịch bệnh.

Cùng ngày, Hãng thông tấn TASS dẫn lời Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov lên tiếng “báo động” trước thông tin từ Nhà Trắng. Theo Nga, quyết định của Tổng thống Trump vô cùng ích kỷ và gây hại cho tổ chức đóng vai trò đứng mũi chịu sào trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang gieo rắc khủng hoảng trên toàn cầu.

Đệ trình luật cho phép nạn nhân Covid-19 kiện Trung Quốc Thượng nghị sĩ Josh Hawley của bang Missouri (Mỹ) vừa đệ trình dự luật mới, cho phép nạn nhân của đại dịch Covid-19 đâm đơn kiện chính phủ Trung Quốc để yêu cầu bồi thường trực tiếp vì những tổn thất do dịch bệnh mang đến. Theo Đài Fox News hôm 15.4, dự thảo “Đạo luật Công lý cho Các nạn nhân Covid-19” đồng thời kêu gọi lập tổ đặc nhiệm, chịu trách nhiệm điều tra cách thức chính quyền Bắc Kinh xử lý dịch bệnh, và hỗ trợ các nạn nhân buộc Trung Quốc phải đền bù. “Dịch Covid-19 bùng phát là do Bắc Kinh. Họ phải chịu trách nhiệm trước các nạn nhân của dịch bệnh”, thượng nghị sĩ Hawley tuyên bố. Hiện Mỹ đã xuất hiện hai vụ kiện tập thể đối với Trung Quốc, do hãng luật Berman Law tại Florida xúc tiến. Thượng nghị sĩ Hawley cho hay hiện đã có nhiều chứng cứ cho thấy Trung Quốc tìm cách giấu diếm thông tin, khiến dịch Covid-19 bùng phát trên phạm vi toàn cầu.