Tranh cãi pháp lý ngay trước ngày bầu cử Mỹ

Tòa phúc thẩm khu vực 8 của Mỹ hôm qua phán quyết việc kéo dài thời hạn nhận phiếu bầu tổng thống qua thư tại bang Minnesota là vi hiến. Theo Reuters, luật bầu cử tại Minnesota quy định phiếu bầu qua thư phải đến tay nhân viên kiểm phiếu đúng ngày bầu cử 3.11. Tuy nhiên, nhiều người đâm đơn kiện đòi gia hạn vì lo ngại phiếu bầu bị chuyển trễ do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Thư ký bang Steve Simon, quan chức phụ trách bầu cử, sau đó thỏa thuận với những người đi kiện rằng sẽ kéo dài thời hạn nhận phiếu bầu qua thư đến ngày 10.11, nhưng với điều kiện lá phiếu phải có dấu bưu điện xác nhận được gửi đi vào ngày 3.11. Phe Cộng hòa phản đối và kiện ngược lại.

Theo phán quyết của tòa phúc thẩm, mặc dù quyết định kéo dài thời hạn là thích hợp xét trong bối cảnh bầu cử diễn ra giữa lúc đại dịch, nhưng một quan chức bang không có thẩm quyền thay đổi luật bầu cử. Hai thẩm phán ủng hộ phán quyết đều là do các tổng thống đảng Cộng hòa đề cử, trong khi người phản đối do đảng Dân chủ đề cử. Tòa phúc thẩm chỉ thị tòa cấp thấp phải yêu cầu giới chức Minnesota để riêng phần phiếu bầu qua thư nhận sau ngày 3.11.

Hôm 26.10, Tòa án tối cao Mỹ phán quyết các phiếu bầu qua thư đến sau ngày 3.11 sẽ không được tính tại bang Wisconsin. Phán quyết là thất bại của đảng Dân chủ khi họ yêu cầu dời hạn chót nhận phiếu qua thư thêm 6 ngày, miễn phiếu có đóng dấu bưu điện ngày 3.11. Tòa án bang đồng ý với yêu cầu này nhưng tòa phúc thẩm sau đó ra phán quyết ngược lại, khiến vụ việc được đẩy lên Tòa án tối cao.

Trong vụ kiện tương tự tại các bang Pennsylvania và Bắc Carolina, Tòa án tối cao ngày 28.10 lại đưa ra phán quyết tán đồng với phe Dân chủ. Ở Pennsylvania, Tòa án tối cao nói tuy phán quyết của tòa cấp dưới về việc kéo dài thời hạn nhận thư thêm 3 ngày nhiều khả năng là vi hiến, nhưng không còn đủ thời gian để xem xét. Tại Bắc Carolina, phiếu bầu qua thư có dấu bưu điện ngày 3.11 vẫn được tính sau đó 9 ngày.

Chuyên gia luật Rick Hasen tại Đại học California cho rằng việc các thẩm phán tối cao đưa ra phán quyết trái ngược trong các vụ kiện ở Wisconsin so với Pennsylvania và Bắc Carolina có thể do vấn đề thủ tục và vì không muốn thay đổi quy định quá sát ngày bầu cử, theo CNN.

Theo Dự án bầu cử Mỹ thuộc Đại học Florida, tính đến ngày 30.10, có hơn 82 triệu cử tri bỏ phiếu sớm, tương đương 59,5% tổng phiếu bầu năm 2016. Theo CNN, cử tri Cộng hòa đang gia tăng bỏ phiếu tại 4 bang quan trọng Florida, Bắc Carolina, Nevada và Iowa và dần thu hẹp khoảng cách với cử tri Dân chủ. Hôm qua, bưu chính Mỹ thông báo đã vận chuyển 122 triệu phiếu bầu, cả phiếu trắng lẫn phiếu hoàn chỉnh, nhiều hơn 22 triệu phiếu so với tuần trước.