Kỳ tích Quang Liêm

Theo tính toán của chessbase.com, sau giải đấu này, Liêm chính thức tăng 13 điểm = 2.694, tương đương với hạng 43 thế giới. Tuy nhiên, “công lực” của Liêm tại giải được máy tính tính toán đạt đẳng cấp elo 2.776 (tương đương hạng 6 thế giới). Cũng cần nhắc lại, nhà vô địch giải, Ponomariov (Ukraine, 2.734, hạng 14 thế giới) là bại tướng của Liêm ở ván 4. Liêm chia sẻ: “Tôi không hề nghĩ đến thứ hạng tuyệt vời này trước giải. Đó là sự thừa nhận thành quả lao động của tôi bởi trước giải, tôi đã chuẩn bị rất kỹ”. Có một chi tiết không thể bỏ qua, cả năm đối thủ của Liêm tại giải: Leko, Ponomariov, cựu VĐTG Kramnik, cựu vô địch U.20 TG Mamedyarov (Azerbaijan, 2.761, hạng 6 TG) và Naiditsch (Đức, 2.684, hạng 51) đều là những kỳ thủ chuyên nghiệp (quanh năm suốt tháng chỉ tham dự các giải mời hoặc giải thuộc hệ thống FIDE), phong thái lịch lãm (không “chơi chiêu” ngoài bàn cờ và phát ngôn bừa bãi kiểu của Topalov, Bulgaria). Tóm lại, Liêm đã có một giải “đối đầu trí tuệ” thật sự, cuộc chiến giữa kỳ thủ bán chuyên (Quang Liêm) và những tay cờ chuyên nghiệp.

Ở tuổi 19, Liêm là kỳ thủ trẻ nhất và có elo thấp nhất giải (6 kỳ thủ dự giải có độ tuổi trung bình là 26,5; hệ số elo dao động từ gần 2.700 đến gần 2.800). Anh tạo bất ngờ cho báo giới Đức khi người đi cùng anh chỉ là mẹ mình, bà Lệ, chứ không phải đội ngũ quản lý (manager) hoặc trợ lý (second man) như 5 cao thủ còn lại. Ngay trước giải, chính HLV Lâm Minh Châu cũng thừa nhận sự lo lắng: “Liêm lần đầu ra biển lớn nhưng quá đơn độc. Dẫu vậy, tôi tin cậu ấy đam mê cờ thật sự và có sự giáo huấn trước giải bởi chuyên gia Nga, Yevgeny Bareev”.

Như vậy, Bareev chính là “vũ khí bí mật” của Liêm tại giải bởi vào tháng 4 năm nay, Liêm đã “thỉnh giáo” ông tại Moscow. Yevgeny Bareev từng là ứng viên của danh hiệu vô địch thế giới trong quá khứ và cũng là trợ lý của Kramnik tại World Cup 2000 khi giúp kỳ thủ này chiến thắng trước Garry Kasparov. Dấu ấn đậm nét nhất của Bareev tại giải là chiến thắng của Liêm trước Peter Leko ván 4 và trận hòa ván 10 trước nhà vô địch Ponomariov bằng thế trận phòng thủ Caro-Kann. Bại tướng Leko thừa nhận: “Cậu ta phòng thủ kín như bưng và không hề phạm sai lầm từ khai cuộc đến tàn cuộc”. Còn Ponomariov cho biết: “Caro-Kann là thế trận phòng thủ phức tạp và không cho phép sai lầm. Đối thủ của tôi đã không phạm sai lầm”.

Mấy ai biết rằng khi chưa kịp ngồi “nóng chỗ” ở giảng đường Đại học Công nghiệp vào đầu tháng 9.2009, chàng trai này đã quyết định bảo lưu kết quả 1 năm để dành toàn sức cho các giải đấu quan trọng từ cuối năm 2009 đến nay. Suốt thời gian đó, Liêm đã thành công rực rỡ trên kỳ đài quốc tế: đồng hạng 1 tại Moscow Open, VĐ Aeroflot, VĐQG, và HCB giải đấu vừa qua với hàng loạt những bại tướng đều là cao thủ thế giới.

Hiếu Dân