Thị trường trái phiếu doanh nghiệp 2022: Không để nhà đầu tư phải tự ‘thông thái’

An toàn quan trọng hơn lãi suất

Dù Bộ Tài Chính liên tục cảnh báo nhưng các nhà đầu tư cá nhân thiếu hiểu biết về thị trường vẫn liên tục “sập bẫy” lời mời gọi và chào bán trái phiếu “lãi suất cao, đầu tư ngắn hạn”. Theo một chuyên gia kinh tế, rủi ro lớn nhất với khách hàng khi mua trái phiếu doanh nghiệp này là tổ chức phát hành mất khả năng thanh toán: không có khả năng trả lãi hoặc hoàn trả gốc khi đến hạn, hay vi phạm các nghĩa vụ quy định trong các văn kiện trái phiếu.

Vấn đề là đa số nhà đầu tư cá nhân thường không đủ kiến thức tài chính hoặc thiếu thông tin để có thể thẩm định được sự an toàn của một đợt phát hành. Để tránh rủi ro mua phải những “trái phiếu rác” (junk bond), chuyên gia này cho rằng, người mua nên tìm đến các trái phiếu được phát hành qua các tổ chức bảo lãnh phát hành uy tín, hoặc được chào bán bởi các ngân hàng, bởi lẽ các tổ chức bảo lãnh phát hành hoặc tổ chức tín dụng sẽ đánh giá - thẩm định - đầu tư - bán lại cơ hội đầu tư đến khách hàng cá nhân, và bản thân ngân hàng phải thực hiện đánh giá, xếp hạng nghiêm túc như một khoản vay. Cụ thể, ngân hàng phải xem xét đến mục đích, tài sản đảm bảo và các cam kết đảm bảo khác để giảm thiểu rủi ro mất vốn cho nhà đầu tư.

Một chuyên gia khác, bà Bùi Thị Thu Hà - Giám đốc Cao cấp Tư vấn và Kinh doanh của Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) - chia sẻ: “Nhà đầu tư chỉ nên “chọn mặt gửi vàng” mua trái phiếu của những thương hiệu doanh nghiệp lớn, thông qua các tổ chức tài chính hàng đầu phát hành. Lúc đó, khoản đầu tư trái phiếu của người mua mới thực sự an toàn, linh hoạt và tiện ích”. Về nguyên tắc an toàn và hiệu quả, nhà đầu tư nên nắm giữ trái phiếu hết hành trình 2-3 năm và nhận lãi suất cố định có thể trả 3-6 tháng, hoặc 1 năm 1 lần.

Đơn cử từ TCBS, ngay từ khâu lập hồ sơ trái phiếu, đội ngũ chuyên gia tài chính, luật pháp và quản trị rủi ro của TCBS sẽ đưa vào các điều khoản bảo vệ nhà đầu tư bằng cách: quy định trách nhiệm của tổ chức phát hành trong việc duy trì các chỉ số tài chính lành mạnh, cung cấp thông tin định kỳ và bất thường, duy trì giá trị của tài sản bảo đảm so với dư nợ trái phiếu, dự phòng trả nợ gốc và lãi trái phiếu hoặc kiểm soát dòng tiền của doanh nghiệp để đảm bảo trả nợ.

TCBS giúp khách hàng giảm thiểu rủi ro trên bằng việc lựa chọn trái phiếu hàng đầu thị trường như Vingroup, Masan… để phân phối, và có quy trình thẩm định chặt chẽ để đảm bảo trái phiếu lựa chọn là an toàn. TCBS đồng hành cùng khách hàng từ khi chào bán đến khi đáo hạn.

Nên “chọn mặt gửi vàng” tổ chức phát hành

Câu hỏi đặt ra, làm cách nào để các nhà đầu tư chọn được trái phiếu an toàn khi thị trường "vàng thau lẫn lộn” với hơn 200 doanh nghiệp tham gia phát hành trái phiếu? Bà Bùi Thị Thu Hà - Giám đốc Cao cấp Tư vấn và Kinh doanh Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ Thương (Techcom Securites - TCBS), khuyến nghị:

• Xem xét thương hiệu doanh nghiệp và tính chuyên nghiệp của tổ chức phát hành: Theo quy định thì doanh nghiệp không được phép trực tiếp phát hành trái phiếu đến tay nhà đầu tư. Mọi trái phiếu đều phải có một công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ phát hành và doanh nghiệp phải lựa chọn một trong 3 phương thức phát hành (i) Đấu thầu hoặc (ii) Bảo lãnh phát hành hoặc (iii) Đại lý phát hành thông qua một tổ chức có giấy phép thực hiện nghiệp vụ này. Nhà đầu tư nên lựa chọn mua trái phiếu của những thương hiệu doanh nghiệp hàng đầu, thông qua các tổ chức tài chính đầu ngành đã có lịch sử phát triển bền vững.
• Không nên ham lãi suất cao, mà nên cân đối giữa lợi nhuận và rủi ro: Thông thường lãi suất trái phiếu phát hành bởi những tổ chức phát hành uy tín như TCBS chỉ cao hơn từ 1 - 2%/năm so với lãi suất tiết kiệm, nhưng đây là một sự lựa chọn an toàn cho nhà đầu tư. Nhà đầu tư hãy dũng cảm bỏ qua những trái phiếu được chào lãi suất cao, nhưng tổ chức chào bán không cung cấp thông tin trái phiếu đầy đủ, vì đây là dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro lớn.