Tăng hay không tăng lương tối thiểu vùng 2019?

Chiều 9.7, Hội đồng Tiền lương quốc gia họp phiên thứ nhất để bàn về mức tăng lương tối thiểu vùng năm 2019. Tại phiên họp, đại diện chủ sử dụng lao động và người lao động đã bất đồng quan điểm bởi các mức tăng lương đưa ra chênh lệch quá lớn.

Lương tối thiểu vùng cần phải đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của người lao động Ảnh: Ngọc Thắng

Cũng như các lần đàm phán lương năm trước, Tổng liên đoàn Lao động (LĐLĐ) VN bước vào cuộc họp với quyết tâm bảo vệ mức lương cho người lao động (NLĐ) phải đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu.

Các hiệp hội DN đều kiến nghị chưa nên điều chỉnh mức lương trong thời gian tới để tạo điều kiện cho DN bồi dưỡng, nâng cao năng lực chi trả cũng như dùng các kinh phí nếu có để thu xếp lương cho việc đào tạo năng lực, tay nghề cho NLĐ, đáp ứng yêu cầu công việc, có thể tăng năng suất lao động, tăng lương tối thiểu trong thời gian tới Ông Hoàng Quang Phòng, Phó chủ tịch VCCI

Ông Mai Đức Chính, Phó chủ tịch LĐLĐ VN, đưa ra đề xuất tăng 8% (tăng 220.000 - 330.000 đồng). Lý giải căn cứ để đưa ra mức đề xuất này, ông Chính nói tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2018 có nhiều thuận lợi, GDP tăng trưởng 7,08%, cao nhất trong 7 năm qua; CPI tăng 4%; năng suất lao động tăng trên 5%...

“Mức tăng 8% là hoàn toàn có cơ sở. Trước đây, chúng ta cứ tranh cãi mà không đưa ra thời hạn mức lương tối thiểu phải đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu, bây giờ Hội nghị T.Ư 7 đã ra Nghị quyết đến năm 2020 lương phải đảm bảo mức sống tối thiểu cho NLĐ và gia đình họ. Hiện nay, mức lương đã đáp ứng được 92% mức sống tối thiểu. Như vậy, chỉ còn 8% cho 2 năm nữa. Chính phủ đã điều chỉnh lương cơ sở khu vực nhà nước từ ngày 1.7 là 7%, thì ít nhất doanh nghiệp (DN) cũng phải điều chỉnh lương cho NLĐ bằng mức đó”, ông Chính bày tỏ.

Theo ông Chính, cuộc sống của công nhân lao động khá vất vả, tiền thuê nhà trọ đã khoảng 800.000 - 1 triệu đồng/tháng, tiền điện nước khoảng 500.000 - 600.000 đồng, chưa kể các khoản tiền ăn, tiền học của con cái… “Để đáp ứng mức lương 8% cho 2 năm thì mỗi năm tăng 4%, cộng thêm tỷ lệ trượt giá nữa thì phải hơn 8%, nhưng chúng tôi hết sức chia sẻ với DN nên đề nghị mức tăng là 8%”, ông Chính nói.

Tuy nhiên, đề nghị của ông Chính lại bị phía đại diện giới chủ sử dụng lao động bày tỏ ý kiến không đồng tình. Ông Hoàng Quang Phòng, Phó chủ tịch Phòng Thương mại - Công nghiệp VN (VCCI), cho rằng không nên tăng lương tối thiểu trong năm 2019.

VCCI có thể đề nghị không tăng lương tối thiểu vùng năm 2019, không bù đắp phần chênh lệch giữa lương tối thiểu và mức sống tối thiểu, nhưng phần năng suất lao động tăng lên vẫn phải tính, phần trượt giá vẫn phải tính (tổng cộng khoảng 7,5%). Nghị quyết T.Ư đã nêu năm 2020 sẽ kết thúc thương lượng tăng lương tối thiểu vùng, nên nếu để sang năm nữa mới tăng thì mức tăng sẽ rất cao PGS-TS Vũ Quang Thọ, Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn

Ông Phòng nói: “Tại các buổi làm việc với các DN trong và ngoài nước thời gian vừa qua, các hiệp hội DN đều kiến nghị chưa nên điều chỉnh mức lương trong thời gian tới để tạo điều kiện cho DN bồi dưỡng, nâng cao năng lực chi trả cũng như dùng các kinh phí nếu có để thu xếp lương cho việc đào tạo năng lực, tay nghề cho NLĐ, đáp ứng yêu cầu công việc, có thể tăng năng suất lao động, tăng lương tối thiểu trong thời gian tới. Lương khu vực nhà nước 10 năm qua chỉ tăng 3 lần, trong khi khu vực DN năm nào cũng tăng lương là không hợp lý”.

Không đồng tình với lý lẽ VCCI đưa ra, PGS-TS Vũ Quang Thọ, Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn, nêu dẫn chứng, khảo sát 150 DN ở cả 4 vùng lương với trên 3.000 phiếu của Tổng LĐLĐ VN trong năm 2018 cho thấy, tình hình sản xuất - kinh doanh của DN hiện có nhiều khởi sắc, tăng trưởng cao, số lượng DN được thành lập mới nhiều hơn số DN giải thể, phá sản. Điều này cho thấy tín hiệu tình hình kinh tế khả quan. Bên cạnh đó, nhìn tổng thể, hiện nay mức lương của công nhân lao động đã được cải thiện hơn so với năm 2016, nhưng số lượng công nhân lao động không đủ chi tiêu do áp lực cuộc sống cũng tăng lên. Đây là đối tượng công nhân lao động mà Tổng LĐLĐ VN mong muốn đời sống của họ phải được cải thiện nhiều hơn cả.

“VCCI có thể đề nghị không tăng lương tối thiểu vùng năm 2019, không bù đắp phần chênh lệch giữa lương tối thiểu và mức sống tối thiểu, nhưng phần năng suất lao động tăng lên vẫn phải tính, phần trượt giá vẫn phải tính (khoảng 4%, cộng với ít nhất 3,5% năng suất lao động cũng khoảng 7,5%). Nghị quyết T.Ư 7 đã nêu năm 2020 sẽ kết thúc thương lượng tăng lương tối thiểu vùng, nên nếu để sang năm nữa mới tăng thì mức tăng sẽ rất cao”, PGS-TS Thọ cảnh báo.

Tại phiên họp, bộ phận kỹ thuật của Hội đồng Tiền lương quốc gia cũng đã đưa ra đề xuất mức tăng dung hòa để phía chủ sử dụng lao động và NLĐ cùng tham khảo. Ông Doãn Mậu Diệp, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, cho biết: “Sau khi tham khảo ý kiến các bên, bộ phận kỹ thuật tính toán đưa phương án đề xuất mức tăng là 5,3%. Tính toán này dựa vào nhu cầu lương thực thực phẩm của NLĐ, chỉ số giá tiêu dùng... Ngoài ra, theo Nghị quyết T.Ư 7, đến 2020 mức lương tối thiểu đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu nên lộ trình tăng đều chia cho mỗi năm 4% là hợp lý”.

Tuy nhiên, ông Hoàng Quang Phòng cho rằng các mức tính toán về mức sống tối thiểu của bộ phận kỹ thuật đưa ra chưa thuyết phục, kể cả mức sống tối thiểu cũng chưa thống nhất. "Chúng tôi yêu cầu bộ phận kỹ thuật tính toán lại trên cơ sở khảo sát thêm. Nếu cần thiết phải tổ chức một buổi tọa đàm về mức sống tối thiểu", ông Phòng nói.

Theo ông Diệp, Nghị quyết 27-NQ/TƯ ngày 19.5.2018 của Hội nghị T.Ư 7 đã nêu rõ, từ nay đến năm 2020 tiếp tục điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng đáp ứng mức sống tối thiểu, nhấn mạnh tiền lương tối thiểu nhắm tới nhóm lao động có tiền lương thấp nhất trên thị trường và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như GDP, năng suất lao động, tiền lương trên thị trường lao động, khả năng chi trả của DN... để đưa vào thương lượng tiền lương tối thiểu. “Tinh thần của Nghị quyết 27 là cải cách tiền lương theo hướng nhà nước sẽ không can thiệp vào chính sách tiền lương của DN, thúc đẩy cơ chế thương lượng giữa người sử dụng lao động và NLĐ. Hai bên sẽ phải thảo luận để tìm tiếng nói chung. Các chính sách đưa ra phải làm sao giữ được việc làm và cải thiện đời sống cho NLĐ. Trong phiên đầu tiên, các bên đã đưa ra các phương án và bảo vệ quan điểm của mình. Do mức đề xuất quá chênh nhau nên cần có thời gian để 2 bên củng cố thêm thông tin, số liệu để bảo vệ quan điểm trong phiên họp tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào cuối tháng 7 này”, ông Diệp nhấn mạnh.

Năm 2017, Tổng LĐLĐ VN đề xuất mức tăng lương tối thiểu năm 2018 tăng 13,3% so với mức lương tối thiểu năm 2017; còn VCCI đưa ra mức đề xuất tăng dưới 5%. Sau 3 phiên đàm phán, Hội đồng Tiền lương quốc gia đã bỏ phiếu mức tăng lương tối thiểu là 6,5%. Trong đó, vùng 1 là 3,98 triệu đồng/tháng; vùng 2 là 3,53 triệu đồng/tháng; vùng 3 ở mức 3,09 triệu đồng/tháng và vùng 4 là 2,76 triệu đồng/tháng.