Thủ tướng Hun Sen và cuộc tái ngộ sau 40 năm

Đây là những địa điểm, mà như lời ông nói, đáng nhớ nhất cuộc đời mình và góp phần thay đổi đất nước Campuchia sau này.

Gần 11 giờ trưa, Thủ tướng Hun Sen dẫn đầu đoàn đi bộ từ Campuchia tới cửa khẩu Hoa Lư (Lộc Ninh, Bình Phước). Địa điểm đầu tiên mà đoàn tới chính là điểm mà ông Hun Sen từng giấu súng ở xã Lộc Thạnh, H.Lộc Ninh (Bình Phước). Tại đây vào lúc 11 giờ ngày 21.6.1977, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 21 Quân khu đông Campuchia Samdech Hun Sen và cộng sự đã cất giấu khẩu súng K47, khẩu M16, khẩu K54 cùng với một số lựu đạn, để sau đó tiếp tục tìm lực lượng quân đội Việt Nam. Ban tổ chức cuộc gặp mặt cũng tổ chức trưng bày một số vũ khí tượng trưng. Thủ tướng Hunsen bày tỏ sự xúc động khi nhìn thấy các hiện vật đã cho ông trở về với những kỷ niệm cách đây 40 năm. Chỉ về những vùng đất xung quanh, ông Hun Sen cho hay hồi đó ở đây chỉ là bạt ngàn rừng, chứ không có những con đường như hiện nay. Ở đây ngày trước cũng không có người dân sinh sống. Lúc đó nhóm của ông có rất ít gạo nên không thể nấu cơm được mà phải nấu cháo, nhưng nấu cháo xong không có thìa để ăn đành phải thay nhau húp.

“Khi tới đây, chúng tôi nghĩ rằng bọn Pol Pot không thể theo đuổi đến đây được nữa. Và để tránh sự hiểu lầm, chúng tôi phải giấu vũ khí ở đây. Tôi xin cảm ơn Việt Nam đã gìn giữ, bảo vệ số vũ khí này và đề nghị nhà nước Việt Nam giao cho Campuchia để đưa vào bảo tàng quân đội, bởi đây là vũ khí có ý nghĩa hết sức quan trọng giúp Campuchia giải phóng khỏi chế độ Pol Pot”, ông Hun Sen hồi tưởng.

Điểm tiếp theo là ấp Hoa Lư, xã Lộc Tấn, H.Bình Long (Sông Bé), nay là ấp Thạnh Biên, xã Lộc Thạnh, H.Lộc Ninh (Bình Phước). Đây là nơi Thủ tướng Hun Sen và cộng sự đã gặp người dân đầu tiên khi tới Việt Nam. Đó là ông Nguyễn Văn Hùng (hiện 59 tuổi) và ông Dương Văn Thân (60 tuổi), nguyên là du kích ấp Hoa Lư. Ngày đó, ông Hun Sen được ông Hùng dẫn đi gặp du kích của ấp, được người dân cho ăn cơm và thu xếp chỗ nghỉ để chờ gặp lực lượng quân đội Việt Nam. Bây giờ khi Thủ tướng Hun Sen đến, rất đông người dân đã tập trung ở hai bên đường đón chờ ông.

Thủ tướng Hun Sen nhớ lại, ngày đó, đến một căn nhà có mái gỗ, tường tre, ông cùng 4 đồng đội bước vào nhà, gặp 2 phụ nữ và 2 thanh niên. Người phụ nữ khoảng 16 - 17 tuổi biết nói tiếng Campuchia và chính cô gái này đã dịch cho đoàn. Một trong hai người đàn ông dẫn ông Hun Sen đi vào trong ấp, đi được khoảng 30 - 40 m thì có lực lượng du kích đến, dẫn ông đi tiếp. Vào trong ấp Hoa Lư, ông Hun Sen được mời ăn cơm, đây cũng là lần đầu tiên ông được ăn cơm sau một thời gian dài ăn cháo!

“Ở Campuchia, chúng tôi phải ăn cháo lâu rồi nhưng ở Hoa Lư, đêm đó, chúng tôi ăn hết cơm nấu trong "nồi số 10" (nồi số 10 được dùng để nấu cơm cho khoảng từ 10 đến 16 người ăn - PV), món canh xương với củ cải rất ngon.

Mấy tiếng sau, đến Lộc Ninh, chúng tôi ăn thêm một "nồi số 10" nữa”, ông Hun Sen cười nói.

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Nguyễn Văn Trăm (bên trái) đón Thủ tướng Hun Sen vừa qua biên giới Campuchia để sang Việt Nam  Ảnh: T.H

Nhớ lại ngày đặc biệt của cuộc đời ông vào 40 năm trước, ông Hun Sen cho biết sau khi đến Việt Nam, ông và đồng đội được đối xử rất tử tế. Mặc dù chưa tìm lại được hết những người đã đối xử tốt với mình cùng đồng đội vào năm xưa, Thủ tướng Hun Sen chân thành gửi lời cảm ơn đến những người dân Lộc Ninh ngày ấy. Thủ tướng Campuchia cho hay, khi sang Việt Nam để thoát khỏi chế độ diệt chủng, ông mới 25 tuổi.

Thủ tướng Hun Sen đã tặng cho người dân xã Lộc Thạnh một nhà văn hóa rộng rãi khang trang như một lời tri ân đến người dân cách đây 40 năm đã từng cưu mang mình. Tại nhà văn hóa, trò chuyện với người dân, Thủ tướng Hun Sen cho biết việc rời khỏi đất nước khi đó bản thân ông mong muốn tìm kiếm cuộc sống tốt hơn cho mình và người dân Campuchia.

“Tôi nghĩ rằng mình đã hoàn thành nhiệm vụ đối với người dân Campuchia và đem lại mối quan hệ tốt cho Việt Nam và Campuchia. Biên giới Hoa Lư ngày xưa không có gì thì bây giờ bạt ngàn cao su và đường sá được xây dựng to đẹp hơn. Hiện Campuchia đang là thành viên của ASEAN và góp phần bảo vệ hòa bình của khu vực”, ông Hun Sen nói, đồng thời gửi lời cảm ơn chân thành tới đất nước Việt Nam đã tạo cho ông khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua gian khổ để hướng tới hòa bình, thịnh vượng.

“Không ai nghĩ rằng tôi sẽ là thủ tướng trẻ nhất thế giới và là thủ tướng tại vị lâu nhất thế giới. Đó cũng chính là có sự hỗ trợ của người dân Campuchia. Nhưng nếu không có sự giúp đỡ của Việt Nam, dứt khoát không có được đất nước Campuchia như ngày nay. Ngôi nhà này (nhà văn hóa) sẽ trở thành ngôi nhà chứng kiến quan hệ lịch sử Việt Nam - Campuchia”, Thủ tướng Hun Sen nói.

Quan hệ VN - Campuchia mãi mãi vững bền Tối 21.6, tại Bình Dương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có buổi tiếp, nói chuyện thân mật với Thủ tướng Campuchia Samdech Hun Sen nhân dịp kỷ niệm 40 năm ông Hun Sen lần đầu đặt chân đến Việt Nam. Buổi đón tiếp có sự tham dự của đông đảo thành viên Chính phủ hai nước, các tướng lĩnh, cán bộ và chiến sĩ từng tham gia chiến trường Campuchia, được tổ chức tại Trung tâm hội nghị và triển lãm tỉnh Bình Dương. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho hay trong nguy nan, Thủ tướng Hun Sen đã chọn Việt Nam để đặt niềm tin vào sự giúp đỡ chí tình. Thực tế, quân dân Việt Nam đã giúp đỡ quân dân Campuchia chiến đấu chống lại chế độ Pol Pot, giúp người dân Campuchia từng bước xây dựng lại đất nước, bước vào kỷ nguyên mới. "Ngày nay, Campuchia đã có nhiều đổi thay, tăng trưởng kinh tế nhiều năm hơn 7%/năm. Hôm nay, nhìn lại quá khứ, chúng tôi thấy rằng vận mệnh của hai dân tộc không thể tách rời nhau. Đó là một chân lý không thể thay đổi và đã trải qua bao thử thách cam go. Hai nước siết tay nhau, đoàn kết giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng hòa bình, hữu nghị, đoàn kết", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói và ông “chúc quan hệ hai nước mãi mãi bền vững lâu dài như thành đồng nối liền hai nước chúng ta". Phát biểu tại buổi gặp mặt, Thủ tướng Hun Sen ca ngợi tình đoàn kết, hữu nghị gắn bó giữa nhân dân hai nước, đặc biệt là sự giúp đỡ vô tư, trong sáng, đầy tình đồng chí, anh em và chủ nghĩa nhân văn cao cả của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quân đội nhân dân VN đối với nhân dân Campuchia trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, đưa đất nước Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng Pol Pot, hồi sinh mạnh mẽ và xây dựng một xã hội tốt đẹp, mang lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân Campuchia. Thủ tướng chúc “mối quan hệ đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Campuchia mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững”. Tối cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì tiệc chiêu đãi Thủ tướng Hun Sen cùng đoàn đại biểu cấp cao chính phủ Vương quốc Campuchia.