Trước sự xuất hiện của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, từ năm 2017 Chính phủ đã sớm quan tâm và có sự chỉ đạo các bộ ngành về việc nghiên cứu, đề xuất phương án quản lý phù hợp. Để việc quản lý được sớm triển khai, tháng 10.2020 Văn phòng Chính phủ cũng đã nhắc lại yêu cầu của Thủ tướng đến các bộ ngành cần khẩn trương đề xuất chính sách quản lý đối với các sản phẩm này trước cuối năm 2020. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa thấy có tín hiệu khi nào định hướng kiểm soát thuốc lá thế hệ mới sẽ được ban hành. Trong bối cảnh buôn lậu ngày càng tinh vi, phức tạp và người dùng hoàn toàn mù mịt thông tin về các mặt hàng thuốc lá thế hệ mới nhập lậu, sự thiếu vắng một cơ chế quản lý đối với sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã dẫn tới nhiều ảnh hưởng tiêu cực về kinh tế xã hội, chẳng hạn như khó xử lý buôn lậu hay xóa sổ sản phẩm giả, nhái và độc hại đến tay người dùng, đồng thời nhà nước bị thất thu ngân sách, trong khi giới trẻ lại bị thông tin quảng cáo sai lệch hấp dẫn mà không có biện pháp chế tài đủ mạnh để răn đe.
Về buôn lậu, theo Tổng cục Quản lý thị trường và Bộ Công thương, trong năm 2020, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra, xử lý các vụ việc về buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu, cigar, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng với số vụ kiểm tra là 3.422 vụ, số vụ xử lý là 2.662 vụ; tịch thu, xử lý 181.898 đơn vị gồm máy vape (thuốc lá điện tử), thiết bị hút (thuốc lá làm nóng), điếu hút, chai tinh dầu các loại sử dụng cho thuốc lá thế hệ mới nhập lậu. Do chưa có quy định cụ thể nên cục quản lý thị trường chỉ xử lý giống như các trường hợp sản phẩm nhập lậu, mà chưa có chế tài để xử lý mạnh giống như là việc buôn lậu thuốc lá thông thường.
Tại tọa đàm về khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới được tổ chức cuối năm 2020 tại Hà Nội, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường Bộ Công thương nhận định pháp luật cần điều chỉnh theo kịp các hiện tượng nên cần có một khung pháp lý phù hợp cho mặt hàng này để cơ quan chức năng không lúng túng trong việc thu giữ và xử lý các sản phẩm nhập lậu. Bộ Công thương cho rằng việc ban hành chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới phải đảm bảo được đủ cơ sở pháp lý, căn cứ nhu cầu thực tế và phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam nhằm giúp cho công tác quản lý của nhà nước đối với sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được triển khai hiệu quả, đảm bảo lợi ích chủ thể liên quan và phù hợp với Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và các văn bản liên đới, đồng thời cũng phải phù hợp với thông lệ quốc tế.
Đại diện Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính Bộ Tư pháp cũng đề xuất đối với loại thuốc lá thế hệ mới nào các đủ các đặc tính và được coi là thuốc lá theo định nghĩa của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) thì nhất thiết phải rà soát các quy định của luật và các văn bản có liên quan để đưa vào quản lý.
Những sản phẩm thuốc lá không khói hiện đang tiêu thụ ở Việt Nam đều có nguồn gốc xách tay hoặc nhập lậu |
Tuy nhiên, quan điểm của Bộ Y tế là cần đánh giá toàn diện tác động sức khỏe, kinh tế xã hội của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trước khi đề xuất chính sách và các biện pháp quản lý.
Như vậy, các bộ ngành đều đã thấy rõ vướng mắc trong việc xử lý thuốc lá thế hệ mới nằm ở đâu. Điều còn lại là các bộ ban ngành cần sớm trình Chính phủ dự thảo về chính sách quản lý dựa trên những cơ sở hợp lý và phù hợp thực tiễn. Việc sớm có cơ chế kiểm soát thuốc lá thế hệ mới phù hợp sẽ càng sớm ngăn chặn những hệ lụy do sản phẩm này gây ra, bởi nhu cầu về kiểm soát đối với các sản phẩm liên quan đến sức khỏe là vô cùng cấp thiết, không chỉ với người dùng và cộng đồng xã hội nói chung, mà còn với cả chính sách điều tiết của quốc gia.
Bình luận (0)