Nhớ lá gói...

Ngày nay, chiếc túi nilông đã trở thành thứ không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Từ những món ăn điểm tâm dân dã ven đường như xôi gấc, bánh tằm cho đến nem, chả… tất cả đều được gói gọn trong những túi nilông nhiều màu sắc. Chiều qua, đi ngang qua chỗ bà cụ ngồi bán bánh tét, bánh dừa đơn độc ở góc đường, chợt chạnh lòng nhớ về chiếc lá gói ngày trước.

Không biết từ bao giờ, người dân đồng bằng đã gắn bó sâu sắc với chiếc lá gói trong đời sống thường nhật. Vì thế, dường như lá gói đã tồn tại trong tâm thức của những người con vùng châu thổ. Không thể quên được mỗi sáng trước giờ vào lớp, ăn lót dạ gói xôi hay bắp nấu được gói khéo léo trong miếng lá chuối và muỗng chẻ từ cây dứa. Trưa đi học về, được má đãi món bánh xèo vàng ươm đặt gọn ghẽ trên tàu lá chuối xanh mướt. Nhớ mãi những đêm 30, ngồi canh nồi bánh tét, mùi thơm ngào ngạt của gạo nếp, đậu xanh, thịt mỡ hòa quyện với mùi lá gói khi mở nắp nồi làm say sưa, ngây ngất. Người dân Nam bộ rất tinh tế trong việc lựa chọn lá gói thức ăn. Cây đường thốt nốt làm quà bao giờ cũng phải gói bằng lá thốt nốt, vừa kín đáo, vừa đặc trưng. Món mắm sống được gói trong lá môn, thứ lá mọc hoang, vừa dày, vừa dai để giữ mắm gọn ghẽ.

Những món ăn ngày nay có lẽ đã giảm đi sự tinh tế vì thiếu đi thứ “lá gói” truyền thống. Khó mà tìm được gói lá chuối khi thưởng thức những món xôi, chè. Ghé những hàng nem chua mua về làm quà sau những chuyến đi xa, lòng ngẩn ngơ buồn khi thấy lớp lá chuối gói ngoài chỉ còn là hình thức, lá vông ăn cặp với nem được thay bằng lớp bọc nilông trong suốt. Những đòn chả lụa, patê ngày nay cũng được bọc bằng lớp bao giả hình lá chuối. Lá gói dần bị lãng quên trong nhịp sống hiện đại và hình như sẽ chỉ còn tồn tại trong ký ức của những con người thuở trước.

Lá gói không đơn giản chỉ là một thứ bao ngoài mà nó còn ẩn chứa cả tinh hoa của người Việt trong ẩm thực. Ngày nay, những bọc nilông, hộp xốp, giấy bạc,… tràn ngập khắp phố xá, hàng quán, chợ,… Hậu quả là chúng kéo theo hàng loạt những tác hại đối với môi trường sống. Chắc chắn, những bà, những mẹ, những chị của thời “lá gói” sẽ không phải băn khoăn đến môi trường khi bỏ đi những chiếc lá gói như chúng ta hiện nay. Trở về với lá gói là trở về với quá khứ tốt đẹp ngày trước,  giáo dục những thế hệ sau biết trân trọng giá trị truyền thống và biết giữ gìn môi trường trong sạch.

Hương Giang