Bệnh thành tích

Con số luôn là tuyệt đối, nhưng lại chính là thứ khó kiểm soát nhất. Thực tế chứng minh, con số thống kê kiểu truyền thống lại càng không đáng tin cậy. Nếu số liệu khai tăng mà “ai đó” được lợi, họ sẵn sàng khai tăng; nếu con số cao mà tác động xấu họ sẵn sàng khai giảm. Một lao động nông thôn sẵn sàng được cấp 3 - 4 chứng chỉ đào tạo nghề trong 1 tháng, để cơ quan quản lý có số liệu thống kê đẹp, dù những chứng chỉ ấy chả giúp người nông dân cải thiện thu nhập, tìm kiếm công việc mới hay giúp ích gì cho phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Con số chỉ nằm trong một cái gõ phím, nhưng các số liệu chỉ tiêu kinh tế - xã hội mà Quốc hội giao thì cực kỳ quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến các chính sách, sự hoạch định chính sách quốc gia. Nếu chính sách xuất phát từ nền tảng là con số thống kê không chính xác, sự nguy hiểm của nó không chỉ là bỏ sót những người cần hỗ trợ, đối tượng cần giúp đỡ, an sinh xã hội bị ảnh hưởng mà còn gây thiệt hại cho tiến trình phát triển của đất nước.

Số liệu sai, những chính sách của Chính phủ khó có thể tập trung giải quyết đúng những vấn đề của nền kinh tế.

Các chuyên gia kinh tế cũng từng nhiều lần bày tỏ sự nghi ngờ về độ chính xác của những chỉ số quan trọng để đánh giá “sức khỏe” của nền kinh tế. Nhiều người đặt vấn đề về con số GDP được công bố hằng năm không chính xác, bởi để có thành tích, nhiều ngành, địa phương sẵn sàng công bố GDP của mình tăng cao trong khi chúng ta lại không có kiểm tra chéo hoặc có các phương pháp đối chiếu để cho ra số liệu chính xác nhất. Một công trình quản lý kém, đội vốn gấp 2, gấp 3; một con đường thi công ẩu, phải làm lại, tiền đầu tư bằng làm 2 con đường... tất cả đều được ghi nhận làm tăng GDP.

Có rất nhiều con số thống kê hiện nay không phản ánh bức tranh của nền kinh tế mà chỉ phục vụ nhu cầu... thành tích.

Muốn tái cấu trúc nền kinh tế hiệu quả, trước tiên phải điều chỉnh lại tính chính xác của các chỉ số cơ bản. Tiết lộ của cơ quan tham mưu báo cáo số liệu về lao động qua đào tạo cho thấy, tính chính xác của các chỉ số cơ bản không nằm ở nghiệp vụ thống kê, phương pháp thống kê... mà nằm ở việc chống bệnh thành tích của các cơ quan quản lý.