TP.HCM khó xây dựng bãi giữ xe công cộng

Để khắc phục và giảm tải tình trạng quá tải hạ tầng giao thông, trong đó có hạ tầng bãi đỗ xe cơ giới ở các TP lớn, năm 2006, Bộ Khoa học - Công nghệ đã giao nhiệm vụ cho Công ty TNHH sản xuất cơ khí và cầu trục NMC làm chủ đề tài “Nghiên cứu thiết kế và phát triển hệ thống đỗ xe ô tô tự động tại VN”.

Trải qua thời gian hoàn thiện và triển khai lắp đặt tại một số tỉnh thành, hôm qua (22.9), Sở Khoa học - Công nghệ TP.HCM kết hợp cùng Sở GTVT TP.HCM tổ chức Hội thảo nghe NMC báo cáo kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ của đề tài nghiên cứu này.

Bà Nguyễn Thị Bảo Quỳnh, Tổng giám đốc NMC phân tích, đặc thù các TP lớn ở VN là “đất chật người đông” kéo theo ùn tắc giao thông nghiêm trọng, nhu cầu bãi đỗ xe ngày càng trở nên cấp bách nên việc áp dụng hệ thống đỗ xe tự động trở thành phương án tối ưu. Một đặc thù nữa là ở các TP lớn thường nền đất yếu, các công trình hiện hữu nằm sát xung quanh nên việc đào nhiều tầng hầm làm bãi giữ xe rất khó khăn, chi phí cao, trong khi hệ thống đỗ xe tự động có thể giải quyết rất tốt vấn đề này.

Theo đại diện sở GTVT TP.HCM, 8 dự án xây dựng các bãi đỗ xe ngầm kết hợp với các trung tâm thương mại, dịch vụ mà TP kêu gọi đầu tư từ cách đây hơn 10 năm, giờ chỉ còn 2 dự án là bãi đậu xe ngầm tại Sân khấu Trống Đồng do Công ty TNHH Tập đoàn Đông Dương làm chủ đầu tư và dự án bãi đậu xe ngầm tại công viên Lê Văn Tám do Công ty CP đầu tư phát triển không gian ngầm (IUS) đầu tư đang trong quá trình triển khai thực hiện. 6 dự án còn lại chủ đầu tư sau thời gian triển khai nghiên cứu đã chủ động “rút lui”.

Đáng nói là dù có rất nhiều thuận lợi nhưng việc phát triển bãi đỗ xe tự động đến giờ vẫn chưa thể phổ biến do các quy định thiếu hợp lý. Cụ thể tại TP.HCM, TP khống chế mức phí giữ xe trong khi đầu tư hệ thống tự động chi phí cao nên không hấp dẫn các nhà đầu tư tham gia. Đơn cử TP.HCM vẫn giữ nguyên mức giá giữ xe ô tô quá thấp là 1,5 triệu/tháng, 10.000 đồng/lượt, trong khi từ đầu năm 2017, Hà Nội áp dụng mức phí mới, sát thị trường hơn nhiều là 3,5 triệu đồng/tháng đối với xe 4 chỗ; từ 30.000 - 40.000 đồng/lượt. “Mức giá vô lý này khiến số lượng đầu tư bãi xe tự động ở TP.HCM ít hơn 6 lần ở Hà Nội. Nếu cứ giữ nguyên mức giá như vậy, chưa nói đến hệ thống đỗ xe tự động mà ngay bãi xe công cộng bình thường TP.HCM cũng không thể làm nổi”, bà Quỳnh nhận định.

Về vấn đề này, các chuyên gia cũng đánh giá việc tăng giá gửi, giữ xe không chỉ có tác dụng khuyến khích nhà đầu tư thực hiện các bãi đỗ xe công cộng hiện đại, góp phần sử dụng quỹ đất một cách hiệu quả mà còn hạn chế phương tiện cá nhân, cải thiện hệ thống giao thông công cộng của TP.HCM.

Ông Sungwon Lee đến từ Viện Nghiên cứu giao thông Hàn Quốc cho rằng giá mua xe hay giá nhiên liệu cao không tác động mạnh đến người sử dụng bằng việc tăng chi phí duy trì như phí gửi xe, giữ xe. Khi người dân phải bỏ ra một số tiền lớn để chạy xe vào khu trung tâm, để gửi hay giữ xe, họ sẽ thấy rất “xót” và sẽ cân nhắc chuyển sang giao thông công cộng. “Thu phí cao để đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông công cộng, khuyến khích sử dụng phương tiện chứ không sở hữu phương tiện. Đây là giải pháp được nhiều nước trên thế giới áp dụng, Hàn Quốc cũng đã làm và rất thành công”, vị này cho biết.

Đại diện NMC nhận xét nhiều bất cập trong vấn đề quản lý khiến TP.HCM khó xây dựng các bãi giữ xe công cộng hiện đại hơn Hà Nội. Cụ thể, từ xưa, tất cả các vị trí, các bãi đỗ xe ở Hà Nội đều do Công ty khai thác điểm đỗ xe Hà Nội trực thuộc Sở GTVT Hà Nội quản lý nên khi muốn đầu tư bãi đỗ xe thì chỉ 1 cửa duy nhất là từ Sở GTVT Hà Nội.

Trong khi ở TP.HCM, bãi giữ xe ở quận nào, phường nào thì địa phương đó quản lý. Quá nhiều “ông chủ” nhưng Sở GTVT TP.HCM không hề có một số liệu thống kê cụ thể các bãi đỗ xe trên địa bàn TP. Những vị trí, bãi đất chưa sử dụng ở các phường, Sở cũng không có quyền quyết định. Muốn đề xuất phải chạy vạy xin ý kiến từ rất nhiều các cơ quan, ban ngành địa phương, dẫn đến tình trạng đơn vị chuyên môn thì không có quyền, đơn vị có quyền thì không có chuyên môn. “Nên tập trung 1 đầu mối là sở GTVT để có thể xây dựng các bãi đỗ xe tự động tại các vị trí thích hợp trên địa bàn TP”, bà Bảo Quỳnh đề xuất.

Một yếu tố nữa là “Quy chuẩn xây dựng VN - Quy hoạch xây dựng” do Bộ Xây dựng ban hành cũng cần thay đổi cho phù hợp. Đơn cử, không nên quy định số diện tích dành cho đỗ xe của một công trình được cấp phép mà nên quy định số lượng xe vì nếu quy định theo diện tích đơn thuần có thể làm giảm đi mục tiêu tiết kiệm quỹ đất, tiết kiệm chi phí xây dựng và cần ban hành tiêu chuẩn kiểm định chi tiết cho hệ thống đỗ xe tự động.