Tràn lan sách tham khảo

1 sách giáo khoa “đính kèm” chục sách tham khảo

Ghé thăm một nhà sách lớn trên mạng có tên Vinabook mới thấy giật mình trước một số lượng đồ sộ của STK. Cấp THPT đứng đầu về lượng STK hiện có của nhà sách này với 437 đầu sách khác nhau, giá bán từ 3.500 - 122.000 đồng/cuốn; tiếp đến là cấp THCS với 162 đầu sách, giá bán từ 3.000 - 60.000 đồng/cuốn; cấp tiểu học là 113 đầu sách... Ngay như ở lớp 1, theo danh mục của Bộ GD-ĐT, bộ sách giáo khoa (SGK) lớp 1 gồm có 6 SGK và 8 cuốn bổ trợ.

Chính vì vậy, phần lớn phụ huynh đều cho rằng việc mua SGK không thấm tháp vào đâu so với việc phải bỏ tiền ra mua STK. Ngay ở bậc tiểu học, riêng môn Toán cũng đã có tới hơn chục đầu STK với những tên gọi na ná nhau, nào là: Bồi dưỡng Toán, Toán cơ bản và nâng cao, Toán nâng cao và phát triển, Hướng dẫn làm bài tập Toán, Luyện tập Toán, Giúp em giải bài tập Toán, Luyện kỹ năng và làm Toán... 

	Theo tôi, trong lúc thị trường STK “vàng thau lẫn lộn” thế này, thầy cô giáo phải định hướng cho học sinh. Các thầy rất biết học sinh nên tham khảo cuốn sách nào, bài tập nào, và phải hướng dẫn cho các em
	GS Văn Như Cương

Tương tự như vậy đối với môn Văn, các cuốn STK thường dễ dàng bắt gặp những tên sách: Tuyển tập văn hay, Những bài văn mẫu, Những bài văn hay chọn lọc...

Đặc điểm chung của loại STK là cuốn sách nào cũng có những cái tên rất hấp dẫn như: Bài tập bổ trợ và nâng cao, Bài tập trắc nghiệm, Toán năng khiếu, Hướng dẫn học tốt, Để học tốt, Giải bài tập... Trước thực tế có tới 35/57 nhà xuất bản trên cả nước đều có chức năng xuất bản STK với đủ quy mô khác nhau, người tiêu dùng chọn cách an toàn nhất là mua sách của những nhà xuất bản uy tín.

Đại diện NXB Giáo dục cho biết, mỗi năm, NXB Giáo dục cũng phải gửi nhiều công văn đến Cục Xuất bản và Cục Bản quyền tác giả để báo cáo về các trường hợp NXB Giáo dục bị các NXB khác vi phạm bản quyền. Vi phạm phổ biến nhất là việc các NXB giải những câu hỏi gợi mở trong SGK để tổng hợp vào các STK.

Thui chột sự sáng tạo

GS Nguyễn Minh Thuyết - Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục - Thanh niên - Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng: Rất cần phân biệt rõ ràng giữa SGK và những loại không phải SGK. Điều khiến tôi rất bức xúc từ lâu nay là hàng loạt loại STK tràn lan trên thị trường và vì thiếu thông tin nên người dân bỏ tiền ra mua STK còn tốn tiền hơn mua SGK.

Trong khi đó, theo GS Thuyết những loại sách này thực tế là lợi bất cập hại, chúng góp phần làm cho việc học của học sinh trở nên quá tải và làm hỏng phương pháp giáo dục mà chúng ta đang hướng đến, đó là: phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh. Nhất là những cuốn sách tham khảo kiểu như: bài văn mẫu, giải bài toán khó... GS Thuyết thẳng thắn chỉ ra rằng: Chính NXB Giáo dục cũng là nơi “đầu têu” phát hành những cuốn STK vô bổ kiểu như thế, vừa tốn tiền của người dân, vừa thui chột khả năng tự học, tự tư duy của học trò...

Đồng tình với quan điểm này, GS Văn Như Cương phát biểu: “STK cũng giống như một bữa ăn, dù là phụ cũng phải đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sách dù tham khảo cũng phải sạch, phải đúng, nếu không sẽ gây những hậu quả nghiêm trọng. Hiện có một số cuốn sách vẫn có tình trạng giải bài tập hay câu hỏi gợi mở trong SGK. Điều này sai nghiêm trọng về phương pháp. Trước đây, chúng tôi viết SGK và có biên soạn kèm theo cuốn lời giải. Nhưng sau đó chúng tôi không biên soạn cuốn này nữa vì sẽ xảy ra tình trạng học sinh chép bài giải để trả bài. Hiện chúng tôi có biên soạn một cuốn bài tập, nhưng chỉ là những bài tương tự SGK để học sinh tham khảo và cần tư duy”.

Về vấn đề quản lý, GS Thuyết cho rằng: Bộ GD-ĐT phải phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông tiến hành kiểm tra, rà soát lại thị trường STK và kiên quyết loại bỏ những loại STK kém chất lượng. NXB Giáo dục phải là nơi đầu tiên chấn chỉnh lại việc phát hành ra hàng loạt những cuốn STK vô bổ như vậy.

Tuệ Nguyễn