Tranh chấp bản quyền hai phần mềm "song sinh" LEMON3 và LEVER4

Ông Trần Đào Anh, Giám đốc DigiNet cho biết, đầu năm 2004, công ty liên tục bị mất khách hàng một cách khó hiểu: "Các khách hàng cho biết có một công ty phần mềm nói rằng họ sẵn sàng bán một phần mềm giống hệt LEMON3 với giá cực rẻ, cấp giấy phép không giới hạn. Sau đó, tại Hội chợ Softmart 2004, chúng tôi phát hiện PCinformatics đã phân phát tài liệu, trình diễn sản phẩm, thuyết trình tại hội thảo về phần mềm Kế toán và Quản trị doanh nghiệp LEVER4 của họ. Các bằng chứng mà chúng tôi thu thập được cho thấy PCinformatics đã ăn cắp toàn bộ mã nguồn và sao chép toàn bộ tài liệu của một phiên bản của sản phẩm LEMON3 của chúng tôi".

Cũng theo ông Anh "để đặt tên cho các thành phần trong phần mềm, DigiNet không dùng cách thông thường mà từ năm 1999 đã sử dụng một hệ thống mã 8 ký tự, bắt đầu bằng chữ D, có nghĩa là DigiNet, để đặt tên cho mọi đối tượng phần mềm". Ông Đào Anh khẳng định: "Các yếu tố của hệ thống định danh đối tượng có ở khắp mọi nơi trong mã nguồn. Muốn xóa bỏ dấu vết này cần phải thay đổi toàn bộ các dòng code đó. Tuy nhiên, với hàng triệu dòng code của LEMON3, muốn thay đổi phải mất thời gian tương đương với thời gian viết mới một chương trình. Vì không thể làm được điều này nên PCinformatics đã để nguyên xi các mã định danh đối tượng của chúng tôi trên tất cả các đối tượng của họ". Cũng theo ông Anh, DigiNet đã tổ chức long trọng lễ ra mắt LEMON3 vào ngày 20/6/2000, còn PCinformatics thì mãi cuối 2003 mới thành lập.

Bác bỏ tất cả những lời tố cáo của DigiNet, ông Hoàng Tấn Tài, Giám đốc Công ty PCinformatics khẳng định: "Chúng tôi không hề ăn cắp hay sao chép mã nguồn và tài liệu của DigiNet. Những tài liệu soạn thảo chúng tôi đều có để sẵn sàng chứng minh điều đó". Về hệ thống định danh đối tượng trong LEVER4, mặc dù không nói đó là của riêng PCinformatics, nhưng theo ông Tài thì: "Người khác cũng có thể hiểu ký tự D là viết tắt của một chữ khác chứ không chỉ riêng là tên của DigiNet. Mà thật ra, hệ thống định danh đối tượng này không phải do DigiNet sáng tạo ra mà là trong hệ thống kế toán Solomon của Microsoft. Các doanh nghiệp phần mềm Việt Nam đều có thể sao chép từ đó. Chúng tôi sẵn sàng mang mã nguồn và các tài liệu để cho Hội Tin học TP.HCM xem xét cụ thể hơn" - ông Tài khẳng định.

Cả phần mềm LEMON3 và LEVER4 đều đang mang lại cho hai nhà cung cấp một doanh số khá cao. PCinformatics là một trong 3 đơn vị đã nhận được Cúp vàng Softmart 2004 về doanh số cao với việc ký kết hợp đồng trị giá trên 450 triệu đồng tại hội chợ.

Cuộc tranh chấp quyền sở hữu vẫn đang diễn ra. Kết quả rất khó phân định bởi lẽ cả hai bên, DigiNet và cả PCinformatics đều chưa đăng ký, chưa được cấp quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm. Hội Tin học TP.HCM - nơi mà cả hai bên đang nhờ phân xử cũng đang rất lúng túng vì đây không phải là cơ quan bảo vệ pháp luật. Ông Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội Tin học TP.HCM, cho biết: "Hội đã làm việc với PCinformatics nhưng rất khó đưa ra một ý kiến chính xác. Chúng tôi sẽ để cả hai bên cùng ngồi lại và tìm ra một giải pháp chung chấp nhận được là tốt nhất".

Vụ việc một lần nữa cho thấy tình trạng tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ đặc biệt là trong lĩnh vực phần mềm hiện rất phức tạp, nhất là khi chính các doanh nghiệp cũng chưa coi trọng việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm để tự bảo vệ mình, trước khi được cơ quan pháp luật bảo vệ.

Mai Phương