“Bài thơ của một người yêu nước mình” của Trần Vàng Sao viết từ những năm tháng chống Mỹ ở chiến khu Trị-Thiên, bây giờ được coi là “một trong những bài thơ Việt của thế kỷ (hai mươi)” như nhận xét của giáo sư - nhà phê bình văn học Hà Minh Đức. Xem ra, chỉ với đánh giá về một bài thơ như thế, thì khối nhà thơ Việt khác dù tưng bừng đánh chuông gõ mõ quảng bá cho thơ mình vẫn khó bề theo kịp con người cục mịch như một nông dân kia!
Tôi còn nhớ, cách đây 3 năm, khi Hội văn nghệ Quảng Ngãi tổ chức “Ngày Thơ Việt Nam” với chủ đề “Tổ quốc và thơ”, trong cuộc trình diễn những bài thơ viết về Tổ quốc có bài “Bài thơ của một người yêu nước mình” của Trần Vàng Sao, do nhà thơ - tiến sĩ văn học Mai Bá Ấn người quê Quảng Nam tuyên đọc. Khi tới đoạn:
“... cũng không vui nên mẹ ít khi cười
những buổi trưa buổi tối
ngồi một mình hay khóc
vẫn thở dài mà không nói ra
thương con không cha
hẩm hiu côi cút
tôi yêu đất nước này xót xa
mẹ tôi nuôi tôi mười mấy năm không lấy chồng
thương tôi nên ở góa nuôi tôi
những đứa bà con hàng ngày chửi bới
chúng cho mẹ tôi áo quần tiền bạc như cho một đứa hủi"... tôi chợt nhìn thấy những giọt nước mắt lăn trên má rất nhiều quan khách tham dự, trong đó có nước mắt nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Nhưng rồi tôi lại nghe lành lạnh trên má mình: hóa ra, tôi đang khóc.
Ấy, thơ Trần Vàng Sao là như thế! Không có nhiều bài thơ lấy được nước mắt “người dưng” thế đâu. Hôm trước, ra Huế mang cho Trần Vàng Sao số tiền 10 triệu đồng của một quỹ tài trợ cho các nhà thơ gặp khó khăn, do nhà thơ Lâm Xuân Thi chủ xướng, tôi nghe Trần Vàng Sao nói một câu khiến mình lại... suýt khóc: “Đây là số tiền lớn nhất mà từ trước tới giờ tôi có được!”. Có lẽ, anh đứng vào hàng không chỉ là nhà thơ có bài thơ hay nhất Việt Nam, mà còn là một trong những nhà thơ... nghèo nhất Việt Nam. Thôi thì thế nào cũng được, miễn thơ hay là xong rồi, yên tâm rồi!
Ngồi ở ngôi nhà cũ của Trần Vàng Sao, tôi chợt thấy cơ man nào là... Bồ Đề Đạt Ma. Thì ra, Trần Vàng Sao suốt ngày ngồi vẽ Bồ Đề Đạt Ma, vẽ cực đẹp và cực có hồn về vị đại lão Thiền Sư này, người đã từng 9 năm “diện bích” - tức ngồi quay mặt vào vách đá trong một hang động ở Tây Tạng, tâm tĩnh đến mức có thể hô phong hoán vũ trong khi vẫn bất động. Tôi hỏi, anh vẽ được bao nhiêu bức Bồ Đề Đạt Ma rồi? Trần Vàng Sao nói chắc cũng được hơn trăm bức. Nếu là họa sĩ thì anh đúng là họa sĩ của một đề tài, một chân dung.
Trần Vàng Sao tiết lộ, anh vẽ chì đen trên một loại giấy đặc biệt: đó chính là bao bì của những tờ lịch báo Thanh Niên mà hằng năm bạn bè và anh được tặng. Trần Vàng Sao “huy động” hết những bao bì này - một loại giấy nhám khá đặc biệt - và để dành cho những bức vẽ Bồ Đề Đạt Ma của mình. Khó ai nghĩ ra một chất liệu giấy nào không tốn tiền hơn, mà độc đáo hơn!
Nhật Chung
Bình luận (0)