Vẻ đẹp & thành tựu

Chiến thắng xấu xí. Đó là tựa cuốn sách về quần vợt của cựu tay vợt nổi tiếng Brad Gilbert, nói đến triết lý chiến thắng là tất cả đối với một nhà thể thao, những tham vọng chơi với vẻ đẹp, sự tao nhã, trôi chảy đều là những thứ phù phiếm và nhiều khi phản tác dụng.

HLV Wenger của Arsenal sẽ nhăn mặt khi nhìn thấy cuốn sách này. Vì ông đã nhiều lần nghe các CĐV, báo chí kêu gào vào tai mình: “Ông cần phải hiểu vẻ đẹp là chuyện của ông còn chiến thắng là điều chúng tôi muốn. Đừng mang khát khao của chúng tôi để đổi lấy ý thích của ông”.

Sân Emirates của Arsenal luôn là địa chỉ của bóng đá đẹp nhưng đúng là đã gần 5 mùa bóng, Arsenal chưa giành được chiếc cúp nào. Trong thời đại vàng mã trang kim, vẻ đẹp thuần khiết đang trở nên đồng nghĩa với sự nông cạn. Vì thế, tựa đề cuốn sách của Gilbert có gì đó mang hệ tư tưởng thời đại.  Nhưng đến lúc chúng ta phải nhận thức lại, vẻ đẹp không phải là thứ phù phiếm, là sự phung phí không cần thiết.

Nó là nền tảng không chỉ là của chiến thắng mà còn là của cuộc sống. “Tôi tin rằng mọi thứ trên đời này, nếu được làm tốt, đều trở thành nghệ thuật”, Wenger nói, “Một cuốn sách hay sẽ chạm đến ngóc ngách sâu nhất trong tâm hồn bạn và giúp bạn khám phá ra nhiều điều trong cuộc sống. Bóng đá cũng như vậy”.

“Đội bóng nào thành công nhất thế giới? Brazil. Họ chơi bóng kiểu gì? Bóng đá đẹp. Đội bóng nào thắng tất cả các danh hiệu năm qua? Barca. Họ chơi thế nào? Bóng đá đẹp. Tôi không chống lại sự thực dụng bởi thực dụng là chuyền những đường bóng tốt chứ không phải những đường bóng tồi. Với tôi, Brazil, Barca là nghệ thuật”, Wenger nhận xét.

Cuối tuần qua, Arsenal bằng thứ bóng đá gợi cảm đã đánh bại Bolton 2-0, Barca hủy diệt Sevilla 4-0 bằng thứ bóng đá thiên đường của Xavi, Iniesta, Messi và tiếp sau đó Federer với chiếc áo màu thiên thanh bước vào sân Rod Laver Arena ở Melbourne để chinh phục chức vô địch Australian Open.

Mỗi khi được thấy Federer nâng niu cú forehand hay âu yếm những cú backhand của anh trên sân bóng, đôi mắt ta đều như mờ dại đi vì vẻ đẹp của chúng. Ngay cả bây giờ, khi anh đã ở tuổi 28, thứ tennis của anh vẫn đẹp hơn tất cả các tay vợt khác. Anh có thành công không? Không cần phải trả lời câu hỏi này

Vẻ đẹp cũng tồn tại trong cả những môn có tính đối kháng mãnh liệt như boxing. Tốc độ, sự bay bướm và những cú đấm mang tính hình học rất cao của Muhammad Ali hay Sugar Ray Robinson đã mê hoặc nhiều người trong các thập niên qua. Vẻ đẹp không đối chọi với chiến thắng mà nó là cốt lõi của chiến thắng. Vẻ đẹp và chiến thắng là hai mặt của một đồng xu. Bên cạnh Brazil, Barca, Federer, Ali, Sugar Ray còn Ronnie O’Sullivan, Bobby Fischer, Ajax thời HLV Rinus Michels. Tất cả đều chiến thắng. Tất cả là nghệ sĩ.

Ở đâu có vẻ đẹp, ở đó có thành tựu. Nếu không tin, ta hãy tìm câu trả lời từ bà mẹ tự nhiên. Các nhà sinh học từ lâu đều nhận thức được vẻ đẹp đều có cơ sở vững chắc trong đại số và hình học. Ví dụ, sự cân xứng giữa các đường nét trong khuôn mặt cho ta một khuôn mặt đẹp, sự hài hòa giữa các bộ phận cơ thể không chỉ cho ta cơ thể đẹp mà còn mạnh mẽ, cường tráng.

Tất cả đều tuân theo quy luật của dãy số Fibonacci và tỷ lệ vàng 1,618. Từ vỏ ốc, cánh hoa... có tỷ lệ vàng cho đến các công trình kiến trúc vĩ đại như đền Parthenon cũng được xây theo tỷ lệ vàng này. Đến một lúc nào đó, khi các chương trình phân tích bóng đá như ProZone hay Amisco phát triển hơn, chúng có thể chỉ ra các đường chuyền bóng của Arsenal, Barca được thực hiện theo quy luật Fibonacci. Vẻ đẹp và thành tựu không tách rời nhau, hãy yên tâm với Wenger, các CĐV Arsenal.      

Đinh Hiệp