DỰ PHÒNG CHO ĐIỀU TRỊ BỆNH HIỂM NGHÈO
Theo tiến sĩ Thẩm Thị Thu Nga, Trưởng Lab Trung tâm Tế bào gốc (TBG) và Ngân hàng mô, Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, thế giới đã biết đến TBG như những "tế bào kỳ diệu" vì nó có khả năng tự làm mới, tăng sinh, biệt hóa và phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể, như: tế bào thần kinh, tế bào cơ tim, tế bào máu, tế bào mô cơ, tế bào sụn, xương... Tận dụng khả năng kỳ diệu của TBG, trong y học, người ta nghĩ tới khả năng tái tạo cơ thể để trẻ hóa và điều trị nhiều bệnh hiểm nghèo hiệu quả.
Máu và mô cuống rốn của trẻ sơ sinh - nguồn tế bào gốc quý giá vốn từng bị coi là “rác thải y tế”
Tâm Anh
Trong hơn 10 năm qua, các nghiên cứu trị liệu TBG trên thế giới đã có những bước tiến ngoạn mục. Nhiều thuốc và dịch vụ trị liệu TBG đã được Cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ (FDA) cho phép ứng dụng. Từ chỗ chỉ có 2 sản phẩm đầu tiên được cấp phép năm 2018, đến nay đã có hơn 30 sản phẩm. Ngoài ra, nhiều thử nghiệm lâm sàng sử dụng TBG đã cho kết quả rất khả quan trong điều trị ung thư, bệnh tim mạch, đột quỵ, viêm khớp, liệt do chấn thương tủy sống, bại não, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đái tháo đường, rối loạn cương dương, bệnh gan, thận, bệnh Alzheimer, tự kỷ, Parkinsons, đa xơ cứng, bỏng nặng, chấn thương mất da/xương lớn, bệnh lý về mắt… Hiện nay trên thế giới, công nghệ tế bào gốc được nghiên cứu ứng dụng trong phòng ngừa và điều trị khoảng 80 loại bệnh khác nhau.
Tại Việt Nam, ca ghép TBG tạo máu tủy xương cho bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu dòng tủy được thực hiện lần đầu tiên vào tháng 7.1995. Từ đó, các kỹ thuật, công nghệ thu thập, phân lập, nuôi cấy, lưu trữ và từng bước nghiên cứu ứng dụng TBG điều trị bệnh không ngừng phát triển với chất lượng không thua kém các nước tiên tiến.
Tế bào gốc được ứng dụng trong điều trị nhiều bệnh hiểm nghèo.
"BẢO HIỂM SINH HỌC TRỌN ĐỜI"
Theo tiến sĩ Thu Nga, TBG có thể được phân lập từ nhiều nguồn khác nhau như từ tủy xương, máu ngoại vi, máu dây rốn, mô dây rốn, mô mỡ, tủy răng sữa... Tuy TBG từ tủy xương được nghiên cứu và ứng dụng sớm nhất, nhưng xu hướng sử dụng TBG máu và mô dây rốn được phát triển mạnh nhờ chúng cung cấp một lượng TBG đáng kể và có nhiều ưu điểm vượt trội.
Từ chỗ là "rác thải y tế" bị loại bỏ sau khi trẻ chào đời, TBG từ máu và mô dây rốn của trẻ sơ sinh trở thành nguồn tài nguyên sinh học quý giá đối với chính em bé và những người thân trong tương lai nếu lưu trữ. Bởi TBG từ máu và mô dây rốn được xem là TBG 0 tuổi, còn non trẻ, có khả năng tăng sinh và biệt hóa tốt hơn so với các loại TBG trưởng thành, chưa bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài. Chúng có khả năng tương thích tốt với cơ thể người bệnh, có khả năng phù hợp miễn dịch cao, giảm thiểu nguy cơ phản ứng khi sử dụng trong điều trị.
"TBG này được xem là "bảo hiểm sinh học" trọn đời cho cả em bé lẫn những người thân. Bất cứ khi nào có nhu cầu về TBG để phục vụ điều trị bệnh, thì nguồn lưu trữ TBG của chính em bé đã sẵn sàng", tiến sĩ Thu Nga chia sẻ.
CÔNG NGHỆ LƯU TRỮ TẾ BÀO GỐC ĐẠT CHUẨN QUỐC TẾ
Theo tiến sĩ Thu Nga, việc phân lập, tăng sinh và lưu trữ TBG là những "siêu kỹ thuật" đòi hỏi các trang thiết bị máy móc hiện đại, trình độ tay nghề cao, quy trình nghiêm ngặt.
Trung tâm TBG và Ngân hàng mô, Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh được Bộ Y tế cấp phép hoạt động với phạm vi toàn diện, khép kín, bao gồm thu thập, tiếp nhận, xử lý, lưu trữ, nghiên cứu ứng dụng điều trị bệnh và nuôi cấy, sản xuất, cung ứng TBG cho các cơ sở y tế, nghiên cứu. Trung tâm còn hợp tác với các cơ quan, tổ chức nước ngoài trong đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Trung tâm luôn tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn của FDA và AABB (Hiệp hội Vì sự tiến bộ của y học truyền máu và liệu pháp sinh học, trước đây là Hiệp hội Các ngân hàng máu Mỹ), từ khâu sàng lọc sản phụ, đánh giá chất lượng mẫu khi thu thập và xử lý.
Bên cạnh đó, trung tâm sở hữu hệ thống phòng sạch hướng tới tiêu chuẩn ISO 14644-1 cấp độ 6, đảm bảo sản xuất TBG đạt chuẩn cao nhất cho lâm sàng. Đơn vị này còn trang bị hệ thống thiết bị hiện đại, sử dụng các kỹ thuật chuyên dụng mới nhất như hệ thống phân lập TBG tạo máu SEPAX 2 được nhiều ngân hàng máu dây rốn trên thế giới ưu tiên sử dụng; hệ thống phân tích tế bào theo dòng chảy BD FACS-Canto II hiện đại bậc nhất…
Hiện Trung tâm TBG và Ngân hàng mô Bệnh viện đa khoa Tâm Anh lưu trữ TBG từ máu dây rốn, TBG từ mô dây rốn.
Tại Trung tâm TBG và Ngân hàng mô, Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, các mẫu máu và mô dây rốn thu được sau khi em bé chào đời (cha mẹ đăng ký lưu trữ) sẽ được bệnh viện lấy và đưa về hệ thống Labo hiện đại và sẽ phân lập TBG. Sau đó, các TBG được lưu trữ hoặc được tăng sinh đến một số lượng nhất định, đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế và đưa vào bảo quản ở nhiệt độ -196 độ C. Thời gian lưu trữ đến 20 - 30 năm hoặc dài hơn nữa.
"Từ chỗ phải đến các nước tiên tiến để lưu trữ và ứng dụng TBG trong điều trị bệnh, hiện nay công nghệ này đã được triển khai ngay tại trong nước", tiến sĩ Thu Nga nói và khẳng định Bệnh viện đa khoa Tâm Anh đang triển khai lưu trữ TBG máu và mô dây rốn đạt chuẩn quốc tế. Bệnh viện cũng đẩy mạnh nhiều chương trình hợp tác với các bệnh viện trên cả nước để giúp các sản phụ được lưu trữ TBG cuống rốn, mô dây rốn đơn giản, thuận tiện với chi phí hợp lý tại Tâm Anh.
Song song đó, bệnh viện đang triển khai thử nghiệm lâm sàng dùng TBG điều trị thoái hóa khớp gối và ứng dụng PRP (huyết tương giàu tiểu cầu) trong điều trị nội mạc tử cung mỏng. Chuyên gia của bệnh viện cũng tham gia 2 đề tài cấp bộ về ứng dụng TBG trong điều trị ung thư tiêu hóa giai đoạn cuối và ứng dụng TBG trong điều trị COPD.
Bình luận (0)