53 giờ cứu hộ ở Nam Cực

Sau khi gửi email thông báo tình hình sức khỏe 4 thuyền viên VN bị nạn trên tàu cá Jeong Woo 2, tiến sĩ Đoàn Như Hải từ Nam Cực tiếp tục tường thuật diễn biến cuộc cứu hộ giữa vùng biển đầy băng tuyết.

>> Nổ tàu chở hàng Hàn Quốc: 5 người chết, 6 người mất tích
>> Vụ thuyền viên VN gặp nạn trên tàu Hàn Quốc: Một nhà khoa học Việt Nam tham gia cứu hộ
>> Vụ thuyền viên VN gặp nạn trên tàu cá Hàn Quốc: Nỗi đau ở quê nhà
>> Tiếp tục tìm kiếm 3 người mất tích

Lời kêu cứu lúc nửa đêm

Tôi đã làm việc xong trong ca trực khoảng 1 giờ sáng (giờ địa phương ngày 10.1, 19 giờ ngày 11.1 giờ VN), thì đột nhiên tàu chạy rất nhanh, trên màn hình hiện ra dòng chữ "Cứu nạn khẩn cấp tàu cá". Tàu chạy hết công suất, nhưng thời gian đến nơi cứu nạn là khoảng 18 tiếng. Cho đến 8 giờ sáng thì chúng tôi được triệu tập để thông báo tình hình về một tàu đánh cá của Hàn Quốc bị cháy trong vùng biển Ross, cạnh bờ băng phía đông. Vùng biển Ross bị đóng băng ở phía ngoài rìa hầu như quanh năm và chỉ có một khoảng bên trong là băng tan mà thôi. Nếu như trong lúc bị nạn mà không có tàu phá băng thì chỉ biết ngồi chờ. Tàu đi từ New Zealand tới nhanh nhất cũng mất 7 ngày và từ Chile thì mất 14 ngày. Thuyền trưởng cho biết thủy thủ tàu bị nạn đã được sơ tán trên thuyền cứu sinh, có một số người bị thương và bị mất tích trong đám cháy. Có ai đó hỏi về nguyên nhân tàu cháy, thì thuyền trưởng trả lời ngay rằng: “Tôi không cần biết, công việc của chúng ta là cứu nạn”.

Tàu Nathaniel B.Palmer (ảnh lớn) và tàu Jeong Woo (ảnh nhỏ) - Ảnh: wikipedia, AFP

Trung tâm cứu hộ tại New Zealand nhận tín hiệu cấp cứu từ tàu bị nạn. Trong lúc đó có một tàu nghiên cứu của Hàn Quốc cũng trong vùng nhưng họ báo là ở xa khoảng 24 giờ tàu chạy. Tàu Nathaniel B.Palmer ở gần hơn nên được đề nghị ứng cứu. Thế là gác hết công việc và đi cứu nạn.

Sau đó, ông trưởng nhóm đến gặp và cho tôi biết có thủy thủ người Việt Nam bị nạn và tôi được điều động cho các vị trí cần người phiên dịch. Tôi được điều lên cầu tàu để liên lạc với tàu đang giữ người bị nạn. Tàu bị cháy ở trong tổ có 3 tàu cá đi bạn, những người ở tàu bị nạn đã được chuyển sang tàu bạn, còn những người bị thương đang chờ chúng tôi tới cứu và chuyển về trạm gần nhất.

Trên thực tế thì chỉ có tàu Nathaniel B.Palmer mới thực hiện được nhiệm vụ đó. Thứ nhất, trên tàu có 1 bệnh viện nhỏ, đầy đủ các thiết bị y tế cùng 2 nhân viên y tế. Thứ hai, tàu chạy được với tốc độ tối đa 15 hải lý. Thứ ba, Nathaniel B.Palmer là tàu phá băng vì trên đường tới trạm chuyển người bị thương phải đi qua vùng đóng băng.

Lúc hoạn nạn gặp đồng hương

Tiến sĩ Đoàn Như Hải, Phó trưởng phòng Sinh vật phù du biển Viện Hải dương học (Nha Trang). Ông lên tàu Nathaniel B.Palmer từ ngày 24.12, xuất phát từ Chile đến Nam Cực cùng nhóm nghiên cứu của Viện Khoa học biển Virginia (Mỹ). Nhóm của ông đến Nam Cực để nghiên cứu về đề tài sinh học và hải dương học. Trên đường đến Nam Cực thì nhận tín hiệu có tàu cá gặp nạn, yêu cầu đến cứu hộ.

Chúng tôi nhận được tín hiệu radio từ tàu cá Hàn Quốc, sẽ nhận 7 người bị thương. Các đội vào vị trí làm việc. Ca nô, băng cáng và người được điều động. Chúng tôi tiếp cận tàu cá Hàn Quốc và những người bị thương được chuyển ngay về tàu Nathaniel B.Palmer. Công việc diễn ra rất nhịp nhàng và nhanh chóng không ngờ. Tôi phải di chuyển ngay xuống phòng bệnh để tiếp nhận người bị thương. Trong những người bị nạn có 4 thủy thủ người VN và 3 người Indonesia. Những người lên tàu đều trong trạng thái lo lắng vì không biết tình hình thế nào và chưa biết sẽ giao tiếp ra sao. Khi tôi nói chuyện với họ, họ ngỡ ngàng hỏi lại: “Anh là người Việt Nam à?”. Họ còn rất trẻ, người nhỏ nhất sinh năm 1991. Chúng tôi đã cố gắng rất nhiều để họ khỏi lo lắng mặc dù có chút khó khăn với các thủy thủ người Indonesia.

Trong khi đó tàu chạy hết tốc lực (4 máy, 14-15 hải lý) về trạm McMurdo (Mỹ). Mọi việc diễn ra nhanh chóng và nhịp nhàng đến kinh ngạc. Sau công việc tiếp nhận bệnh nhân là xử lý người bệnh. Chúng tôi phải làm việc liên tục từ 7 giờ tối đến 6 giờ sáng hôm sau như lau rửa, thay băng, truyền dịch, cho uống thuốc cho cả 7 bệnh nhân. Trong suốt thời gian xử lý đều có ý kiến của bác sĩ từ trạm McMurdo. Hai nhân viên y tế thức từ ngày hôm trước đến giữa ngày hôm sau mới xong công việc xử lý ban đầu. Họ kiểm tra tình trạng mỗi một giờ, tư vấn (qua điện thoại; hình ảnh qua email) với bác sĩ trên McMurdo liên tục và cẩn thận khi dùng từng loại thuốc. Nhưng hơn cả mọi thứ là họ chăm sóc bệnh nhân với sự cảm thông và nhiệt tình thật sự.

Có chứng kiến cảnh họ thay băng, cho bệnh nhân tiểu, khám định kỳ, hay lau chùi chỗ bỏng như thế nào thì mới cảm nhận được tinh thần trách nhiệm và tấm lòng của họ. Trên tàu còn có thêm trợ giúp của tôi cùng 2 người được đào tạo sơ cứu y tế trong trường hợp khẩn cấp nữa, cũng nhiệt tâm như vậy. Những thủy thủ đều rất gan dạ, họ chẳng rên la hay than phiền gì. Tuy nhiên trong khi họ ngủ thì mới phần nào cảm nhận được những gì họ trải qua. Giấc ngủ không bao giờ yên tĩnh, họ có vẻ hoảng loạn giãy đạp liên tục. Chúng tôi phải sửa lại băng cho họ sau mỗi giấc ngủ ngắn.

Chúng tôi, 3 người trợ giúp, được ngủ 2 tiếng trong sáng đầu tiên sau khi các thủy thủ bị thương đã được cấp cứu ổn định. Chúng tôi phải thức đến trưa hôm sau mới được luân phiên đi ngủ. Đến trưa hôm sau thì 2 trong số 4 người bị bỏng nặng đã đòi được ăn. Đó là dấu hiệu tốt, chúng tôi đều mừng. Đường về trạm McMurdo còn khá xa, dự tính tới vùng tiếp nhận vào khoảng 6 giờ sáng ngày 12.1, giờ địa phương (24 giờ ngày 12.1 giờ VN). Chúng tôi chuẩn bị tinh thần để trực suốt đêm.

Buổi chiều ngày 12.1, Sỹ (người bị bỏng nặng thứ 2) đòi ăn. Mọi người lại mừng hơn. Chúng tôi chỉ dám cho anh ăn một miếng bánh mì nhỏ và một ly nước cam. Sau đó thì Ngoan cũng đòi ăn. Chúng tôi phải tư vấn lại với bác sĩ qua điện thoại nên khoảng 9 giờ tối chúng tôi cho Ngoan ăn một chén cháo nhỏ. Ai cũng thở phào vì như thế thì những bệnh nhân đã qua được cơn nguy kịch. Ngoan là người chúng tôi lo lắng nhất nên sự kiện này làm chúng tôi rất vui.

Nửa đêm 12.1, toàn tàu lại họp để phân công các nhóm làm việc vận chuyển người bệnh lên băng về trạm bằng trực thăng. Nhiều cánh tay giơ lên! Chúng tôi, những người làm khoa học từ nhiều vùng khác nhau trên trái đất, nhiều người chỉ mới gặp nhau lần đầu, nhưng lại phối hợp làm việc với nhau thật tuyệt vời.

Niềm vui trong nước mắt

Ông đại diện tổ chức hỗ trợ nghiên cứu Nam Cực của Mỹ điều phối các nhóm cùng thuyền trưởng và các sĩ quan trên tàu. Đúng 4 giờ 30 sáng (22 giờ 30 giờ VN), tàu tới mép thềm băng (mùa hè) Nam Cực. Chúng tôi tới sớm hơn dự kiến mặc dù tàu phải phá 2 đoạn băng dài trước khi tới điểm tập kết. Chúng tôi chẳng ai ngủ được, tập trung hết đến các vị trí được phân công.

Hơn 1 giờ sau, hai chiếc trực thăng đến. Bác sĩ và các y tá vào buồng bệnh, tiếp nhận bệnh nhân. Ông bác sĩ chúc mừng các nhân viên y tế đã làm vượt mức các yêu cầu chăm sóc, chữa trị và gọi họ là những “anh hùng” - quả họ xứng đáng được gọi như thế. Có lẽ ai cũng có thể nhận ra rằng, sơ cứu người bị tai nạn trước khi họ được chuyển tới các bệnh viện là khâu vô cùng quan trọng. Những người bệnh được chuyển bằng băng ca sang thuyền cao su và cẩu thuyền xuống băng trong khi những người có thể đi được thì xuống bằng đường cầu thang. Trước đó, một nhóm thủy thủ và kỹ thuật viên đã phải xuống để thăm dò chỗ băng có đủ vững cho trực thăng đậu. Người cuối cùng (Công) được chuyển xuống chuyến trực thăng, chúng tôi ôm nhau mừng chảy nước mắt. Công việc này được hoàn thành trong 53 giờ và con tàu đã phải hành trình cả nghìn hải lý.

Ngay sau đó chúng tôi phải quay lại công việc khoa học của mình. Câu chuyện của chúng tôi chỉ là một phần nhỏ trong quá trình ứng cứu thủy thủ tàu bị nạn. Đây sẽ là những ký ức tốt đẹp nhất về tình người mà tôi không bao giờ quên.

Tiến sĩ Đoàn Như Hải
(từ Nam Cực)