ACV phải chịu trách nhiệm ra sao khi sân bay Long Thành chậm tiến độ?

Dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 ngày 25.6.2015, yêu cầu chậm nhất năm 2025 hoàn thành và đưa vào khai thác giai đoạn 1.

T.N

Tại Quyết định số 1777/QĐ-TTg ngày 11.11.2020, Thủ tướng phân chia thành 4 dự án thành phần: các công trình trụ sở cơ quan quản lý nhà nước; các công trình phục vụ quản lý bay; các công trình thiết yếu trong cảng hàng không; các công trình khác. Thời gian thực hiện dự án: 2020 - 2025.

Dự án thành phần 3 gồm các hạng mục thiết yếu do ACV làm chủ đầu tư, gồm: tường rào; san nền, thoát nước; nhà ga hành khách; các công trình hạ tầng (đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ tàu bay, giao thông nội cảng, nhà văn phòng, trạm kiểm tra an ninh hàng không, trung tâm khẩn nguy cứu nạn và cứu hỏa, trung tâm y tế và các công trình tiện ích khác); giao thông kết nối; các công trình phụ trợ (nhà ga hàng hóa số 1; nhà để xe; khu bảo trì cảnh quan); tổng mức đầu tư 99.019,26 tỉ đồng. Đây cũng là hạng mục quan trọng nhất của dự án sân bay trọng điểm quốc gia này.

Dù Quốc hội đã ấn định thời gian hoàn thành sân bay Long Thành giai đoạn 1 vào năm 2025, song tới thời điểm này, mốc 2025 chắc chắn đã bị vỡ.

Với vai trò là chủ đầu tư dự án thành phần 3, ACV chịu trách nhiệm chính gì khi dự án vỡ tiến độ ngay trong những năm đầu triển khai?

Vẫn chưa rõ khi nào gói thầu 5.10 về đích

Ngày 14.9.2022, ACV đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn gói thầu 5.10 (hạng mục nhà ga hành khách sân bay Long Thành) giá trị 35.233 tỉ đồng, hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế. Thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu là quý 3/2022, thời gian thực hiện hợp đồng 33 tháng.

Sau 2 tháng mở thầu, tới ngày 8.11.2022 đóng thầu, song chỉ có một liên danh nhà thầu trong nước nộp hồ sơ dự thầu, nên ACV phải gia hạn thời điểm đóng thầu thêm 2 lần, với thời gian 22 ngày.

Tuy nhiên qua 2 lần gia hạn, gói thầu vẫn không có nhà thầu nước ngoài tham gia, chỉ duy nhất liên danh Coteccons - Vinaconex - Central - Phục Hưng Holdings - R.E.E - Hòa Bình - HAWEE - Delta nộp hồ sơ. ACV sau đó đã phải hủy đấu thầu lần 1 với gói thầu 5.10.

Lý do vì sao chỉ 1 liên danh nộp hồ sơ chưa được làm rõ. Tuy nhiên, trước đó trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng cho rằng, các yếu tố đầu bài ACV đưa ra chưa phù hợp, dẫn tới các nhà thầu nước ngoài chỉ mua hồ sơ đăng ký mà không nộp thầu.

Tiến độ thực hiện gói thầu thi công xây dựng nhà ga hành khách và lắp đặt thiết bị nhà ga sân bay Long Thành theo lần mở thầu đầu tiên là 33 tháng. Một số nhà thầu nước ngoài từng có kinh nghiệm làm ở Việt Nam cho rằng, dự án mở rộng sân bay Nội Bài khối lượng chỉ bằng 1/3 của sân bay Long Thành nhưng tiến độ phải 36 tháng mới xong. Do đó, nhà ga sân bay Long Thành đưa ra tiến độ thi công chỉ 33 tháng là hoàn toàn bất khả thi. Đơn giá dự toán cũng được cho lại quá thấp nên các nhà thầu không tham gia, dù rất muốn.

ACV

Ngày 16.1 vừa qua, ACV phê duyệt điều chỉnh kế hoạch lựa chọn lại nhà thầu và phê duyệt điều chỉnh hồ sơ mời thầu. Ngày 19.1, ACV phát hành hồ sơ mời thầu, ấn định đóng thầu vào ngày 28.3 tới. Tuy nhiên, sau đó ACV đã phải gia hạn thời gian mở thầu thêm 1 tháng từ 28.3 sang 28.4.

Không chỉ vậy, theo tư vấn HAAA, thời gian thi công xây dựng gói thầu 5.10 sẽ phải kéo dài 39 tháng thay vì 33 tháng như trước đây; bao gồm 36 tháng xây dựng, 3 tháng thử nghiệm vận hành.

Tính cả thời gian phải hủy thầu, đấu thầu lại và thời gian xây dựng kéo dài dự kiến, gói thầu nhà ga hành khách đã kéo dài thêm ít nhất 12 tháng so với tiến độ ban đầu. Trong trường hợp đấu thầu lần 2 thành công, tiến độ hoàn thành gói thầu 5.10 sẽ phải kéo dài tới tháng 12.2026, hoặc sẽ kéo dài thêm nữa nếu ACV vẫn chưa thể lựa chọn được nhà thầu.

Tại cuộc họp về tiến độ dự án sân bay Long Thành mới đây, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã chỉ rõ việc đấu thầu không thành công gói thầu 5.10 lần 1 thể hiện hạn chế, thiếu chủ động, thiếu chuyên nghiệp của ACV trong triển khai thực hiện các kết luận của Thủ tướng Chính phủ, Phó thủ tướng Chính phủ, làm ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện dự án trọng điểm của Nhà nước.

Tại công điện mới nhất ngày 18.4, Thủ tướng cũng nêu rõ, Bộ GTVT với tư cách cơ quản lý nhà nước chuyên ngành, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại ACV) cần khẩn trương chỉ đạo đánh giá năng lực triển khai dự án của ACV.

Đồng thời, làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân trong tổ chức đấu thầu gói thầu số 5.10; theo dõi, giám sát quá trình lựa chọn nhà thầu gói thầu số 5.10 để có các phương án khả thi hiệu quả nhằm lựa chọn được nhà thầu có năng lực thực sự trong tháng 5.

Trong trường hợp ACV không đủ năng lực thì phải đánh giá kỹ lưỡng, chính xác để có phương án xử lý phù hợp, hiệu quả; dứt khoát không để tình trạng kéo dài, chậm tiến độ và chưa rõ hướng xử lý khả thi, hiệu quả như vừa qua.

Đặc biệt, ACV phải chịu trách nhiệm toàn diện trong việc triển khai dự án thành phần 3; rà soát năng lực và việc tổ chức thực hiện dự án trong thời gian qua. Rà soát hồ sơ mời thầu bảo đảm lựa chọn được nhà thầu đáp ứng đầy đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện các gói thầu bảo đảm chất lượng, tiến độ, hiệu quả theo quy định và nhiệm vụ được giao.