Áp thuế VAT 5% với phân bón: 'Không nên thu của người nghèo, trả cho người giàu'

Chiều 24.6, tiếp tục chương trình kỳ họp 7 Quốc hội khóa XV, các đại biểu thảo luận tại hội trường về dự án luật Thuế giá trị gia tăng (thuế VAT) sửa đổi.

Dự thảo luật đề xuất chuyển phân bón, tàu khai thác thủy sản tại vùng khơi, vùng biển, các loại máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang nhóm hàng hóa áp dụng mức thuế suất 5%. Nội dung này nhận được rất nhiều băn khoăn từ các đại biểu.

GIA HÂN

Doanh nghiệp tăng lợi nhuận nhưng nông dân chịu thiệt

Theo đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang), Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách, nông nghiệp, nông dân và nông thôn là khu vực vô cùng quan trọng, là trụ đỡ khi nền kinh tế và đất nước khó khăn.

Tuy vậy, đây cũng là đối tượng yếu thế trong kinh tế thị trường. Ông Lâm lo ngại việc tăng thuế VAT sẽ làm tăng giá vật tư đầu vào, tăng chi phí, giá thành, giảm tính cạnh tranh của nông sản; giảm thu nhập nông dân, tác động xấu đến khu vực nông thôn.

Ông Lâm phân tích, với ngân sách, nếu tăng thuế VAT 5%, chỉ tính riêng với phân bón, tổng thu ngân sách sẽ tăng 6.200 tỉ đồng.

Với doanh nghiệp, tăng VAT 5% sẽ giúp doanh nghiệp được khấu trừ đầu vào, từ đó tăng sức cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu trên sân nhà.

Với nông dân, 5% VAT nêu trên sẽ thu từ việc nông dân sử dụng sản phẩm cho sản xuất nông nghiệp. Thế nhưng, nông nghiệp của Việt Nam chủ yếu là sản xuất nông hộ, nhỏ lẻ, không đủ điều kiện hạch toán để khấu trừ VAT đầu vào, nên hầu như toàn bộ 5% VAT này sẽ cấu phần vào và làm tăng giá thành nông sản; giảm cạnh tranh, giảm thu nhập.

"Như vậy, tăng thuế thì doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, tăng lợi nhuận và ngân sách nhà nước tăng thu, nhưng nông dân thiệt", ông Lâm chỉ ra.

GIA HÂN

"Không nên thu của người nghèo, trả cho người giàu"

Tiếp tục thảo luận, đại biểu Trần Văn Lâm dẫn một số ý kiến cho rằng khi áp thuế VAT 5% doanh nghiệp được khấu trừ đầu vào sẽ giảm giá thành sản phẩm và giảm giá bán cho nông dân.

Ông Lâm cho rằng, điều này là không có cơ sở. Việt Nam hiện có 4 nhà sản xuất phân bón chính và đã hội nhập hoàn toàn với quốc tế. Vì thế, dù trong nước sản xuất với giá thành bao nhiêu, cao hay thấp, thì cũng phải bán sản phẩm theo giá thị trường thế giới.

Nếu giá trong nước thấp, doanh nghiệp sẵn sàng xuất khẩu để thu lợi nhuận tối đa, chứ không thể đòi hỏi doanh nghiệp hy sinh lợi ích chính đáng của họ.

Trong khi đó, người nông dân luôn phải mua vật tư theo giá thị trường thế giới, cộng thêm thuế nếu có. Việc tăng thuế làm tăng chi phí đầu vào của nông nghiệp là điều hiển nhiên.

Theo vị đại biểu, có nhiều cách để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu, "chứ không nhất thiết phải hy sinh lợi ích của hàng chục triệu hộ nông dân", không nên "đẩy trách nhiệm này cho nông nghiệp, nông dân" và "không nên thu của người nghèo, trả cho người giàu".

Để có phương án tốt nhất, ông Lâm gợi ý giải pháp đưa các mặt hàng trên vào nhóm đối tượng chịu thuế suất 0%. Khi ấy, doanh nghiệp sẽ được hoàn đầu vào mà không gây thiệt hại cho nông dân. Nhưng đổi lại, ngân sách hàng năm phải hoàn cho doanh nghiệp trên 1.500 tỉ đồng tiền thuế VAT đã thu từ các khâu trước.

GIA HÂN

"Không thể bỏ ngân sách ra làm việc này"

Ở góc nhìn khác, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai), Ủy viên Ủy ban Quốc phòng - An ninh, nhìn nhận việc Chính phủ đề xuất mức thuế 5% đối với mặt hàng phân bón và các mặt hàng liên quan đến nông nghiệp là có cơ sở.

Ông An nêu vấn đề giá phân bón tăng thời gian qua có phải do tăng thuế không, và cho rằng, điều này là không đúng. Phân bón tăng là do chi phí đầu vào, vật tư và một số yếu tố khác.

Do đó, đại biểu An đề nghị đánh giá kỹ lưỡng trước nhận định "tăng thuế VAT 5% sẽ khiến giá phân bón tăng, người dân không chịu nổi". Bởi lẽ, doanh nghiệp nếu được khấu trừ 5% sẽ đầu tư mở rộng thêm, giá phân bón trong nước có thể cạnh tranh được với giá nhập khẩu, đồng nghĩa người dân "được lợi chứ không phải bị thiệt".

Ông An cũng không đồng tình với ý kiến đề nghị khấu trừ hoặc đưa phân bón và các mặt hàng liên quan đến nông nghiệp về mức thuế suất 0%. Ông cho rằng, mức 0% chỉ áp dụng với xuất khẩu, "không thể phá vỡ nguyên tắc của thế giới và bỏ ngân sách ra để làm việc này".

Vị đại biểu đoàn Đồng Nai đề nghị Chính phủ cần xây dựng các tiêu chí, xác định rõ xem mặt hàng nào thuộc diện không chịu thuế, mặt hàng nào là 0%, mặt hàng nào là 5%, 10%...