Tết là những ngày chen chúc ở ga xe lửa hay lên mạng tìm chiếc vé tàu về quê. Tết là chờ chực mỏi mòn đợi tháng lương mười ba, chạy vạy đủ thứ cho nhu cầu. Người ở lại phố thì vội vã sau buổi tiệc liên hoan, cầm dăm đồng tiền thưởng ra chợ tết ồn ào mua đồ cho ba ngày tết: mứt, hạt dưa, trái cây, thịt heo, lạp xưởng…nói chung mọi thứ liên quan đến tết. Tết phương Nam vẫn không thể thiếu một thứ bánh truyền thống, mà nếu thiếu nó thì sẽ không thành tết. Đó là bánh tét. Bánh tét miền Nam nhìn chung chỉ khác bánh chưng về hình dáng, lý do là thời tiết trong nam nóng nên việc thay đổi cách gói nhằm bảo quản lâu hơn. Giáo sư Trần Quốc Vượng còn cho rằng chiếc bánh tét là dạng nguyên thủy của chiếc bánh chưng cổ.
Bánh tét có mặt trong phong tục tết xa lắc xa lơ rồi. Tôi nhớ vào cái thuở còn đói kém, tôi có thể ăn nửa đòn bánh tét một cách ngon lành. Còn giờ đây, trong bữa cơm tết, những lát bánh tét cũng có mặt, nhưng luôn là món ăn còn lại trên bàn ăn. Vào ngày thường, bánh tét bánh chưng vẫn bày bán trong các chợ, chỉ có việc mua về ăn mà không cần đợi tết.
Nhưng dẫu có no đủ, bánh tét vẫn là cái hồn của tết. Nồi bánh tét nấu vào ngày 28 đến 30 tết có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống tâm linh. Hồi bà nội tôi còn sống, bà nhất định bánh mứt và cả bánh tét phải tự bà làm lấy. Năm nào cũng vậy, bà luôn gói bánh tét từ ngày 28 tết. Ngày bà nấu bánh tét con cháu xúm xít phụ giúp, canh nồi nấu bánh thật vui. Bánh tét hay mứt bà nội làm ra luôn đem chia đều cho các cô cậu đã có gia đình. Ngay cả hũ dưa món cũng chính nội mua đu đủ, kiệu, cà rốt về để làm. Hương vị những món ăn tết do bà nội bận rộn trong dịp tết ấy có cái gì đó rất thiêng liêng và đặc biệt. Ngoài vị ngon của thức ăn, tôi cho rằng đó mới là hương vị tết.
Nhiều năm sau, nhà tôi đã mất lần thói quen làm đồ ăn tết mà chuyển sang đi mua hàng tết như các gia đình trong xóm, bạn bè ở cơ quan. Tết bây giờ nằm ở chợ. Đi một vòng chợ là xong tết.
Gần đây người thành phố lại chọn cách tự gói, nấu bánh tét. Người lớn, trẻ con tụ nhau bên nồi luộc bánh, uống cà phê uống trà tán đủ thứ chuyện trên đời. Kể cũng hay và thú vị.
Khuê Việt Trường
Bình luận (0)