Bảo vệ gan bằng Lycopen - hoạt chất chống ô xy hóa ‘mạnh gấp 10 lần vitamin E’

Gấc là một loại quả quen thuộc, được trồng trên khắp các làng quê Việt Nam và xôi gấc là món không thể thiếu trong những ngày lễ, tết và các dịp đặc biệt như cưới hỏi, hội hè. Hiện nay, người tiêu dùng cũng đã chú ý tới quả gấc và những sản phẩm dầu gấc như một thực phẩm bổ sung tốt cho mắt, giàu Beta-Caroten - tiền chất của vitamin A, loại vitamin thiết yếu đối với cơ thể. Tuy nhiên, ít người để ý đến một hoạt chất khác có trong gấc, đó chính là Lycopen. Đây là một hoạt chất rất quý giá do tính chống ô xy hóa cực mạnh - tác dụng “gấp 10 lần vitamin E” theo một số nghiên cứu khoa học đã được công bố.

Các nhà nghiên cứu của Mỹ đã đặt cho gấc tên gọi đặc biệt là “loại quả đến từ thiên đường” do hàm lượng những hoạt chất quý chống ô xy hóa, chống lão hóa, tăng đề kháng, tốt cho sức khỏe (như Lycopen và Beta-Caroten) trong gấc quá dồi dào.

Với khả năng chống ô xy hóa mạnh, Lycopen có khả năng hỗ trợ bảo vệ gan trước các tác nhân ô xy hóa dẫn đến tổn thương tế bào gan, suy giảm chức năng gan, viêm gan. Đây là một hoạt chất quý trong bối cảnh tỷ lệ các bệnh lý về gan của Việt Nam rất cao, dẫn tới tỷ lệ ung thư gan của Việt Nam cao thứ 5 thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ ung thư gan của Việt Nam (nguyên phát và diễn tiến từ viêm gan, xơ gan) là 24,6/100.000 người dân.

Lycopen hiện đã trở thành một thành phần quan trọng trong rất nhiều các loại thực phẩm bổ sung tốt cho sức khỏe nói chung và gan nói riêng. Tuy nhiên, cho tới thời điểm hiện tại, nguồn Lycopen thương mại trên thế giới được chiết xuất phổ biến từ cà chua trong tiếng Tân La tinh chính là “Solanum Lycopersicum”.

Mặc dù khoa học đã chứng minh, hàm lượng Lycopen trong quả gấc cao gấp 70 lần cà chua nhưng trên thế giới, các chiết xuất Lycopen vẫn chủ yếu là từ quà cà chua. Bởi gấc lại là loại cây chỉ phổ biến ở Đông Nam Á. Còn cà chua, tuy chứa lượng Lycopen ít hơn gấc tới 70 lần (và lượng Lycopen nhiều hay ít của cà chua thậm chí còn phụ thuộc vào giống cây), nhưng nó lại là loại cây có mặt trên khắp các vùng khí hậu, châu lục của thế giới.

Việt Nam may mắn là cái nôi của cây gấc và đây là một ưu thế cho các nhà sản xuất Việt Nam trong việc chiết xuất, phát triển các sản phẩm từ gấc để bảo vệ sức khỏe người Việt cũng như đưa sản phẩm ra thế giới.

Tuy các hoạt chất Lycopen và Beta-Caroten có trong gấc rất dồi dào nhưng chúng cũng dễ bị ô xy hóa và giảm hàm lượng bởi các tác nhân từ môi trường bên ngoài như ánh sáng, nhiệt độ, các tác nhân gây ô xy hóa khác. Cụ thể, gấc được dùng để đồ xôi chẳng hạn, quá trình xử lý nhiệt đã làm mất đi phần lớn các tinh chất từ gấc. Khi đó, gấc chỉ có tác dụng như một loại màu thực phẩm thiên nhiên. Để có thể bảo toàn những dưỡng chất quý giá có trong gấc, cần có các công nghệ tiên tiến, đảm bảo hạn chế tối đa việc suy giảm hàm lượng hoạt chất của gấc bởi các tác nhân bên ngoài.