Bắt đầu từ việc nhỏ

Nhưng chính từ hai cơ hội lớn đó, chúng ta lại đang rất cần phải bắt đầu từ những việc nhỏ.

Đó thậm chí có thể là những việc rất nhỏ, như là phải giữ vệ sinh sạch sẽ cho một điểm đến du lịch, hay phải dạy nhân viên thực hành thái độ lễ phép, như phát biểu của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam sau chuyến thăm các khu du lịch ở Đà Nẵng mới đây. Hoàn toàn có thể hiểu đó là một thông điệp bức bách về cách mà chúng ta phải thực hành sự thay đổi có hiệu quả cho quê hương mình. Vì đơn giản là, những việc nhỏ ấy thì ngay các nước trong khu vực ASEAN cũng đã làm được lâu rồi.

Chúng ta đã quen với những phong trào rầm rộ và to tát, với những khẩu hiệu đầy xúc cảm hoành tráng đóng gói trong đó những ước mơ cao xa, nhưng thực tế thì không hề tương khớp. Năng suất lao động của người Việt thấp hơn gần 15 lần so với Singapore, 11 lần so với Nhật, 10 lần so với Hàn Quốc, theo nghiên cứu của Tổ chức Lao động quốc tế ILO. Trong khi đó, nhiều việc đơn giản, có thể thực hành ngay mỗi ngày mà không cần chờ đợi một giấc mơ đổi mới to tát thì chúng ta lại không bắt tay vào.

Kinh nghiệm của một Nhật Bản bước ra từ đống tro tàn của Thế chiến 2, hiểu rõ tình thế của dân tộc mình, với triết lý Kaizen, chăm chỉ mỗi ngày thực hành cải tiến liên tục dựa trên sáng kiến giản dị của từng người lao động để đưa đất nước tiến lên. Họ cũng chăm chỉ thực hành đến nơi đến chốn văn hóa 5S (sàng lọc, sắp xếp, sạch sẽ, săn sóc, sẵn sàng) ở nơi làm việc, trong đó có những thực hành đơn giản như giữ vệ sinh nơi làm việc. Chúng ta đã không coi trọng nhưng cách thực hành giản dị như thế cho sự thay đổi đất nước.

Nói riêng lĩnh vực văn hóa, ngay ngày đầu năm mới 2016, chúng ta lại tiếp tục nghe nói đến chuyện chen lấn ngất xỉu, chuyện xả rác bừa bãi, chuyện đu cành trèo cây, chuyện đạp đổ hàng rào chỉ để xem chương trình năm mới, chỉ để thỏa mãn cho bằng được xúc cảm phấn khích cá nhân giữa đám đông xô bồ. 

Tôi chắc là có thể ngay trong chương trình sự kiện đó thôi, hoặc trên các áp phích tuyên truyền quanh đâu đó thôi, sẽ không thiếu những thông điệp lớn lao về truyền thống và bản sắc văn hóa Việt chứa đầy cảm giác mơn trớn cho lòng tự hào dân tộc. Nhưng cũng ở ngay đó, chúng ta không cùng nhau thực hành những điều giản dị như ngồi trật tự bên nhau, tôn trọng người bên cạnh, trao cho nhau một lời lẽ lịch sự, giữ vệ sinh công cộng, đi đúng lối đi dành cho mình... 

Chúng ta đã bỏ quên thói quen thực hành những điều đơn giản và nhỏ nhất có thể làm để góp phần vào việc xây dựng hình ảnh đẹp đẽ và giá trị đích thực cho văn hóa Việt. Văn hóa là gương mặt, mỗi ngày đều cần được chăm sóc và điểm trang.

Muốn đất nước thật sự phát triển kịp đà cơ hội TPP, AEC thì mỗi chúng ta phải có ý thức và cố gắng làm tốt hơn một chút công việc của mình mỗi ngày. Muốn văn hóa dân tộc được tôn vinh giá trị thì mỗi chúng ta phải biết thực hành những điều đơn giản thuộc về lối sống cá nhân.