Bất lực với nạn hút cát trộm?

“Một bãi bồi ven sông hơn 20 ha lần lượt bị dòng nước mang đi. Nhà, vườn của dân cũng lần lượt bị thu hẹp... Làng quê bị xói lở, đời sống chúng tôi bị đe dọa”. Nhiều người dân của hai thôn Đông Khương 1, Đông Khương 2 sẵn sàng bỏ việc đồng áng để đưa chúng tôi đến bãi Điện Bình và bãi Mồ Côi để tận mắt chứng kiến. Ông Nguyễn Khỏe (49 tuổi, thôn Đông Khương 1) cho biết gia đình ông có gần một mẫu đất sản xuất, nhưng chỉ sau vài năm đất bị sông “nuốt” dần chỉ còn chưa được phân nửa. Trước đó, riêng bãi Mồ Côi rộng đến 40 ha, đến nay chỉ còn là ụ đất nhỏ giữa lòng sông Thu Bồn. Tại bãi Điện Bình, người dân xác định có hàng chục ha đất đã bị cuốn trôi...

Ghe hút cát trộm bị người dân phát hiện, báo cơ quan chức năng xử phạt và cẩn thận ghi hình lại

Đây là hậu quả của tình trạng lòng sông bị các ghe hút cát trái phép. Thậm chí, người dân địa phương chia nhau túc trực canh giữ đất, hễ phát hiện có ghe hút cát trên sông là ngăn chặn, xua đuổi. Sau khi người dân phản ứng quyết liệt, chính quyền địa phương đã xử mạnh tay, phạt hành chính 3 trường hợp khai thác trái phép. Tuy nhiên, đến cuối tháng 3, người dân địa phương phát hiện các ghe này lại tiếp tục hút cát, bất chấp lệnh cấm của cơ quan chức năng.

Người dân hai bên bờ sông Thu Bồn vẫn nơm nớp lo mất đất, thậm chí có hộ dân chưa kịp thu hoạch vụ mùa chỉ sau một đêm đã mất trắng (do canh tác dọc bờ sông). Ông Lương Bứa - Trưởng thôn Đông Khương 2 cũng xác nhận tình trạng khai thác cát trái phép này đã diễn ra từ nhiều năm nay, ước tính có gần 50 hộ dân trong thôn bị sông đe dọa cuốn trôi nhà cửa. Đáng lo ngại hơn, sông xói lở cũng đe dọa trực tiếp đến vùng quy hoạch xây dựng cụm làng nghề tiểu thủ công nghiệp truyền thống gắn với du lịch của địa phương rộng 7,2 ha. Một điều “lạ” là ngay cả chính quyền địa phương cũng tỏ ra bất lực trước sự liều lĩnh của các đối tượng hút trộm cát. Ông Lê Doãn Bình, Chủ tịch UBND xã Điện Phương, than phiền: “Địa phương rất mong UBND tỉnh quan tâm quy hoạch xây dựng vùng cung ứng cát nguyên liệu để bảo vệ nguồn tài nguyên cát, bảo vệ đất sản xuất, vườn nhà của người dân sống dọc theo sông”.

Trên thực tế, từ cuối năm 2010, Quảng Nam đã lập danh sách những vùng cấm khai thác cát sỏi, riêng hai bên sông Thu Bồn có các khu vực: Đại Lộc - Điện Bàn, Điện Bàn - Hội An. Tuy nhiên, cấm là một chuyện, còn kiểm soát chặt chẽ hay không lại là việc khác.

X.Huỳnh - N.Đoan