Bến đò xưa lặng lẽ

"Chắc chắn rồi mọi người sẽ bực bõ mà kêu lên, người âm thì kể sao nổi chuyện dương thế, nói trật lất cả...

Có thể là như thế. Nếu tính về tuổi tác tôi năm nay cũng đã gần bằng tuổi cái lão bị cáo hom hem kia, trí nhớ đương nhiên là không còn ngăn nắp như xưa nữa. Cái lão ấy, còn sống nhăn răng ra đó, lại còn đủ gian mãnh tinh ranh để phạm tội tày trời, thế mà đứng trước tòa còn khai lẩm cà lẩm cẩm. Huống chi tôi đã là người âm, chẳng phải người ta vẫn rủa những kẻ lẩn thẩn là "nói lộn âm lộn dương" đó sao. Tôi biết trước thế nào cũng có sự lẫn lộn.

Rồi tôi sẽ kể cho các bạn rất nhiều tên đất, tên làng, tên địa phương. Nhưng xin hãy nhớ cho rằng, sở dĩ có những tên gọi thân thương đó là vì những địa danh ấy đã gắn chặt với đời tôi, ẩn chứa bao nhiêu là kỷ niệm. Yêu quá có khi hóa dại, tôi lại đi mang những chuyện ở đẩu ở đâu mà gắn với những địa danh thân thuộc đó. Tôi biết, yêu nhau thế bằng mười hại nhau...

Ngay cả những sự kiện lịch sử nữa. Sự kiện chung đương nhiên là có thật, bạn có thể cũng đã từng nghe thấy. Với tôi, những sự kiện to lớn ấy là những cột mốc, những bước ngoặt khủng khiếp trong kiếp sống của mình. Vì lẽ đó mà những chuyệt lặt vặt tôi sắp kể ra đây, vốn nó cũng ở những đẩu những đâu, thế mà không hiểu sao lại cứ bấu víu vào cái mốc sự kiện trọng đại ấy, chứ thực lòng tôi không chắc chắn lắm, rằng nó sinh ra đúng trong sự kiện đó...

Còn nhân vật thì sao? Tôi cũng học đòi mấy bác nhà văn chắp nhặt những mảnh đời đâu đó mà tôi từng gặp, từng biết trên cõi trần. Bạn có thể tin chắc chắn là họ có thật trên dương gian, tôi thề đấy, nhưng xin đừng tin là họ có mặt đúng cái nơi tôi kể.

Lập tức bạn nổi cú lên, mắng rằng: Kể chuyện mà bảo người ta đừng tin thì kể làm quái gì, mất thì giờ!

Vâng, ai cảm thấy mất thì giờ thì thôi vậy. Còn ai rỗi rãi ham vui thì tôi xin được học đòi theo tiền nhân: "Lời quê góp nhặt dông dài, mua vui cũng được một vài trống canh".

Tóm tắt thế này. Câu chuyện mà tôi sắp kể ra đây, như người ta vẫn thường nói là không nằm trong chính sử. Tôi không hát sử thi về một vùng quê, mà chỉ kể cổ tích đêm giao thừa. Rằng ngày xửa, ngày xưa, ở một cái làng tạm gọi là làng ấy, ở cái huyện... cứ gọi đại là huyện đó, thuộc cái tỉnh... thôi thì lấy quách tên tỉnh mà mình quen thuộc để nói cho mau... đã xảy ra một chuyện thế này...".

Hình trên là bìa cuốn Bến đò xưa lặng lẽ do NXB Văn hóa Sài Gòn ấn hành, giá 48.000 đồng.

K.H