Bệnh bạch hầu: Đặc biệt chú ý khi giả mạc lan rộng

Theo thạc sĩ - bác sĩ Trần Đăng Khoa, Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, bạch hầu là bệnh nhiễm trùng cấp tính kết hợp nhiễm độc tố do vi khuẩn bạch hầu (Corynebacterium diphtheriae) gây ra. Bệnh này biểu hiện bệnh chủ yếu ở đường hô hấp hoặc ngoài da, hiếm khi gây hoại tử da, nhiễm trùng huyết, viêm nội tâm mạc, viêm tủy xương hay viêm khớp.

BV NHI T.Ư

Khi vào cơ thể, vi khuẩn bạch hầu tạo ra sang thương chính là lớp giả mạc màu trắng xám hoặc trắng ngà ở đường hô hấp trên, đây là lý do tại sao có tên là "bạch hầu". Lớp giả mạc bạch hầu có tính chất khác với giả mạc các bệnh khác ở chỗ rất dai, không tan trong nước dính chặt vào lớp thượng bì bên dưới nên khó tróc và dễ chảy máu khi dùng cây đè lưỡi cạo hay nạy. Vị trí giả mạc thường ở mũi, họng, amidan, thanh quản... sau đó có thể lan rộng nếu không được điều trị. Một số dòng vi khuẩn bạch hầu có thể tạo ra độc tố, làm bệnh diễn tiến nặng hơn với các biến chứng như viêm cơ tim, viêm đa dây thần kinh… Dòng vi khuẩn bạch hầu gây bệnh ở da thường không tiết độc tố.

Tỷ lệ tử vong lên đến 30-40% đối với trường hợp bệnh nặng, giả mạc lan rộng gây tắc nghẽn hô hấp hoặc có biến chứng mà không điều trị kịp thời, có thể tăng đến 50% trong mùa dịch. Nếu bệnh nhân được dùng kháng độc tố bạch hầu (SAD) thì tỷ lệ tử vong có thể giảm xuống còn khoảng 5-10%, nhưng hiện nay nguồn cung cấp còn rất hạn chế.

Con đường lây nhiễm

Bác sĩ Trần Đăng Khoa cho biết, người là nguồn dự trữ chính của vi khuẩn bạch hầu, khi ra khỏi cơ thể, vi khuẩn bạch hầu có thể sống khoảng 2-3 tuần trên bề mặt khô của các vật dụng.

Bệnh bạch hầu biểu hiện ở hô hấp và da nên đường lây nhiễm chính là đường hô hấp và tiếp xúc. Khi bệnh nhân hoặc người mang vi khuẩn ho, sổ mũi sẽ văng các hạt nước bọt li ti chứa vi khuẩn ra ngoài và lây vào đường hô hấp của người chưa bệnh, hoặc lây qua tiếp xúc trực tiếp các dịch chất khi chạm vào sang thương da của bệnh bạch hầu.

Con đường lây gián tiếp hơn như tiếp xúc vi khuẩn trên các bề mặt qua giường bệnh, bàn ghế, đồ chơi, sách, viết, tay nắm cửa… rất ít gặp, dù rằng vi khuẩn có thể hiện diện nhiều tuần trong môi trường bên ngoài, có thể do các hạt nước bọt hoặc dịch vết thương trên bề mặt sẽ khô đi ít nhiều khi ra môi trường, làm hạn chế phần nào số lượng vi khuẩn lây nhiễm.

Pexels

Cách phòng tránh

Tình trạng bệnh bạch hầu đang có chiều hướng gia tăng ở Việt Nam. Bệnh bạch hầu có thể phòng ngừa bằng các biện pháp bảo vệ các bệnh lây qua đường hô hấp như:

• Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng; che miệng khi hắt hơi hoặc ho; hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh.
• Đảm bảo không gian nhà ở, trường học, các nơi công cộng sạch sẽ, thông thoáng.
• Với những người xuất hiện các triệu chứng bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh bạch hầu cần được cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Người dân sống trong vùng có ổ dịch cần chấp hành nghiêm túc việc khám chữa bệnh cũng như các chỉ định phòng bệnh của cơ sở y tế.

Ngoài ra, dự phòng bệnh bạch hầu tốt nhất là biện pháp chủng ngừa. Vắc xin phòng bạch hầu được tích hợp trong nhiều loại vắc xin kết hợp có thể chích cho trẻ em từ 6 tuần tuổi đến người lớn.