Bộ Y tế đề xuất cấm thuốc lá điện tử

Sáng 4.5, Ủy ban Xã hội Quốc hội tổ chức phiên giải trình về trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng với sự tham gia giải trình của Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan.

BÁC SĨ CUNG CẤP

Trước đó, trao đổi với báo chí, ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá đã lên tiếng báo động tình trạng nhập viện do thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Ông Khuê cho biết, theo báo cáo tổng hợp gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, bao gồm các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, bệnh viện thuộc sở y tế và trung tâm y tế huyện, chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử. Hầu hết các ca nhập viện trong độ tuổi từ 16 - 64. Trong đó, 27 ca dưới 16 tuổi, 102 ca từ 18 - 24 tuổi.

Cũng theo ông Khuê, nếu cho phép thuốc lá mới với thành phần nicotine, các sản phẩm này sẽ nhanh chóng gây nghiện và gia tăng số người sử dụng theo thời gian. Thuốc lá mới đe dọa những thành quả bước đầu trong công cuộc phòng chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam.

Theo ông Khuê, tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) đặc biệt là trong giới trẻ đang tăng lên nhanh chóng.

Cụ thể, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành tăng từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong khi đó, tỷ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử năm 2023 là 7,0%.

So sánh với các nghiên cứu khác theo thời gian cho thấy, năm 2020, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) tăng 18 lần (từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020).

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13 - 17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Ở nhóm 13 - 15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Ở nữ giới tuổi 11 - 18, cũng theo kết quả sơ bộ của điều tra 11 tỉnh thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.

"Thuốc lá điện tử và kể cả một số loại thuốc lá nung nóng mới phát sinh, có sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải là từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy. Thông qua việc phối trộn, người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện", ông Khuê cho biết.

Đồng quan điểm trên, TS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. 

Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotinee quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Không chỉ có nicotine mà còn có nhiều chất khác có hại cho sức khỏe người dùng.

Theo TS Nguyên, chi phí điều trị cho những ca ngộ độc thuốc lá điện tử trộn ma túy cấp tính nhẹ đến những ca nặng tiêu tốn trung bình từ trên 10 triệu đến hàng trăm triệu đồng/bệnh nhân.

Đề xuất Quốc hội cấm thuốc lá mới

Theo Bộ Y tế, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là các sản phẩm mới và không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Việc sửa đổi, bổ sung luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá là rất cần thiết để quy định cấm các sản phẩm thuốc lá mới.

Tuy nhiên, trình tự, thủ tục của luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cần nhiều thời gian, dự kiến tối thiểu 3 - 5 năm. Do vậy, trước mắt, Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc mới khác có thể sẽ xuất hiện trong tương lai.

Về lâu dài, Bộ Y tế sẽ trình Chính phủ, Quốc hội để xem xét sửa đổi, bổ sung luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để bổ sung quy định này vào luật để bảo đảm tính ổn định trong triển khai thực hiện.