BS Lê Lan Phương – Trưởng khoa Phụ nội – BV Hùng Vương, TP.HCM
Nhiễm strees là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mất kinh thứ phát?
Đúng! Những chị em hay bị xúc động mạnh, người thường bị strees dễ bị tác động đến nhiều chuyện trong cuộc sống, trong đó có sự trễ kinh, mất kinh. Strees có thể gây ảnh hưởng đến vùng dưới đồi. Đây là khu vực đặc biệt của não, vùng dưới đồi là nơi có nhiều hormone (hóoc môn) giúp điều tiết chu kỳ kinh nguyệt. Tâm trạng căng thẳng gây ảnh hưởng rất lớn lên vùng dưới đồi. Khi bị căng thẳng cơ thể giảm đi lượng hoóc môn (GnRH), là hoóc môn làm cho ta không rụng trứng và dẫn đến vô kinh.
Tập luyện, kiêng khem quá mức cũng gây vô kinh?
Đúng! Vô kinh cũng thường ghé thăm ở những phụ nữ luyện tập thể thao quá mức. Sút cân nhiều trong một thời gian ngắn do kiêng ăn hay vận động quá sức, lao động, luyện tập thể lực quá mức khiến chu kỳ kinh nguyệt cũng bị thay đổi. Nguyên nhân là do hoóc môn trong cơ thể mất đi sự cân bằng, làm cho quá trình rụng trứng bị khó khăn khiến nội mạc tử cung dày lên dẫn tới việc mất kinh thứ phát. Khi bạn điều chỉnh lại mức độ tập luyện theo hướng nhẹ đi, cơ thể “tự khắc” sẽ dung hòa trở lại, hoóc môn leptin báo cho não biết tỷ lệ mỡ của cơ thể đã đủ chưa và kinh nguyệt trở quay về với bạn.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý cũng gây vô kinh?
Đúng! Những người có chế độ ăn uống không hợp lý dễ bị ngừng bài tiết estrogen và ngừng phóng noãn gây mất kinh. Lí do là ăn uống thiếu chất hay dư chất sẽ làm biến động mức độ hóoc môn và ảnh hưởng xấu đến các chức năng quan trọng của cơ thể như nhiễu loạn mức độ hoóc môn, khiến cơ thể bị thiếu hụt dinh dưỡng, estrogen ảnh hưởng đến chu kì kinh nguyêt. Sử dụng chất kích thích cũng sẽ làm thay đổi quá trình trao đổi chất và rối loạn nội tiết, làm chu kì kinh nguyệt biến mất.
Thức khua, thiếu ngủ... cũng khiến vòng kinh bị tắt đột ngột?
Đúng! Nhịp sống sinh hoạt hàng ngày thiếu ổn định, thức quá khuya, thiếu ngủ, sẽ làm cho tuyến thượng thận sẽ tiết ra hóoc môn cortisol (hoóc môn có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh sản các nội tiết tố nữ như estrogen và progesterone). Sự ảnh hưởng của các loại hoóc môn này sẽ là nguy cơ gây ra rối loạn nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ và ảnh hưởng đến kinh nguyệt.
Vô kinh còn do cơ thể có bệnh lý về tuyến giáp?
Đúng! Mất cân bằng tuyến giáp như thiểu năng hay cường năng tuyến giáp sẽ khiến chu kì kinh nguyệt bị rối loạn, điển hình là việc mất kinh. Tuyến giáp có vị trí ở cổ giúp điều tiết chuyển hóa các chất trong cơ thể đều đặn nên sự mất cân bằng ở tuyến giáp ảnh hưởng đến cơ thể người phụ nữ khá lớn. Chị em nên kiểm tra tuyến giáp khi thấy mình bị mất kinh.
Sau strees, rối loạn hoóc môn được chẩn đoán là nguyên nhân chính?
Đúng! Các rối loạn và mất cân bằng hoóc-môn, hội chứng buồng trứng đa nang có thể là những nguyên nhân gây trễ kinh hoặc mất kinh. Buồng trứng đa nang (PCOS) là sự mất cân bằng hormone dẫn tới thiếu hụt rụng trứng, vì vậy hàm lượng estrogen, proesteron và testosterone bị thay đổi ở các mức độ khác nhau. Nó có thể khiến bạn mất kinh hoàn toàn hoặc không có kinh thường xuyên. Các triệu chứng PCOS khác gồm mọc lông ở nhiều nơi như mặt, ngực, khó giảm cân và tiềm ẩn những vấn đề về sinh sản. Bất cứ tình trạng mất cân bằng nào ở các hoóc-môn chi phối chu kỳ kinh nguyệt đều có thể dẫn tới những bất thường về vòng kinh hoặc mất kinh.
