Cá cơm canh

Cá biển luôn là thực phẩm chính của nhà, và cá biển mới phong phú làm sao! Chỉ gói gọn trong một món kho đã thấy hấp dẫn lắm rồi. Vì có thể kho mẳn như cá ngừ, kho dẻo như cá lưỡi trâu hoặc kho khô như cá cơm, cá nục nhỏ. Rồi kho, có thứ không thể thiếu nghệ được như là cá đuối. Rồi nấu canh, cá cơm chẳng hạn. Cá cơm mồm có nơi kêu là cá cơm mờm, nấu với dưa hồng đã ngon lại còn có thể giải nhiệt giữa tiết trời oi bức. Cá cơm trổng nấu với khế mà cá cơm săng hay cá cơm than phải nấu với lá giang mới đặc sắc.

Hầu hết những nhà quanh đây bữa cơm chỉ toàn cá mà thôi. Có gia đình tôi biết ăn sáng là cơm và cá, ăn trưa với cá cùng cơm và ăn tối, cá cơm cùng song hành. Hồi đi dạy ở Hải Minh, thấy dân đi biển ăn cá mà mình bắt ngợp. Nghĩ bụng, đúng là không phải bỏ tiền ra mua. Xoong canh của họ, cá đặc nghệt. Cá cả rổ nên chỉ cần nấu đơn sơ như là cá thả mà ngọt ngon lịm người. Có các thầy cô làm thêm món cá nướng nữa. Dân biển chắc nụi nên nướng cá cũng thế, chẳng chút gia vị màu mè. Cái bếp than, vỉ nướng và chén muối hột giã ớt xanh hoặc mắm nhĩ. Bắt buộc phải đi ghe qua lại nhưng cũng gần nên các giáo viên thường đi về trong ngày. Riêng tôi vào mùa trăng thường chọn một đêm để được ở lại Hải Minh. Vừa để sống trọn vẹn với thiên nhiên vừa để thỏa thuê mà ăn cá.

Đã quen khẩu vị, mấy đứa cháu ở nhà ơ thờ nếu trong mâm cơm mà thiếu cá biển. Đứa lớn, nay đã học năm cuối cấp ba và đứa bé đã năm thứ hai bậc tiểu học vẫn “cá cơm canh” như hồi nhỏ xíu, khi tới bữa được hỏi: “Ăn gì?”. Trưa, bố mẹ chúng có việc vắng nhà và cả ba đứa cháu đều về đây ăn cơm. Có tụi nhỏ, tất nhiên mâm cơm sẽ là cá các món.

Tôi quen mua bán ở chợ gần nhà. Và cũng chỉ giao dịch với những mối thân thiết từ nhiều năm nay. Đồ biển, tôi thường mua của mấy người đi lưới giã. Họ đánh bắt gần bờ hoặc đi lưới một hay đi lưới hai - còn kêu là lưới cao. Hải sản của lưới một về chợ hồi sớm vì ghe đi trong đêm và lưới hai, phải sau chín giờ vì đi từ hồi mờ sáng. Hàng về, họ đổ đại ra đó rồi mình mua gì lựa nấy. Nhìn con cá lưới giã có bộ dạng hơi eo xèo kém hấp dẫn chứ mà tươi thật sự.

Mùa này biển êm gió lặng, hải sản ê hề. Các bà nội trợ tha hồ lựa lọc cho chồng con những món ngon mà giá lại rẻ. Riêng tôi mua một con cá hố để chiên, mớ tôm bột về lột vỏ nấu mướp mùng tơi và nửa ký cá nục để kho. Nhủ thầm dư giủ thức ăn cho mấy đứa cháu và cũng dư giủ những niềm vui cho riêng mình.

Những niềm vui hết sức dung dị từ những điều nhỏ nhặt như thế khiến bước chân tôi, từ chợ về nhà bỗng rộn nhanh...