Cá luối - vị mưa đầu mùa

Ngoài sân, má bước thấp bước cao, lội bì bõm đi vào: “Trưa nay, má sẽ đãi tụi bay món cá luối, chú Sáu đi ghe ngang qua, gửi biếu cả một rổ này”.

Tôi đỡ vội rổ cá từ tay má, chao ôi những con cá nho nhỏ xinh xinh, thân trông dài hơn ngón tay cái, được bao bọc bởi một lớp vảy bạc nhỏ óng ánh trông rất bắt mắt. Cá luối tươi thịt ngon “nhức nhối”. Nhà nào buổi sáng cất vó hay mua được cá này thì trong bếp nhất định phải có món cá luối kho lá nghệ, nấu canh khế.

Dù là món nào thì cá luối đều được làm sạch bằng cách lấy một ít lá sả, kèm ít muối sống, xoa nhẹ cho hết vảy, nhớt; sau đó nhặt từng con dùng tay nặn bỏ ruột cá rồi rửa sạch trước khi chế biến. Công đoạn này phải vừa đều tay vừa nhẹ nhàng, cá sạch sẽ nhưng tuyệt đối không để mất buồng trứng vì đây là phần ngon và "đặc biệt nhất".

Đợi cá ráo nước, ướp thấm với nước mắm, tiêu xay nhuyễn và không thể thiếu vị cay của ớt. Đun sôi nước rồi cho cá vào nấu khoảng 5 phút, cá chín và tiết chất ngọt ra. Sau đó thêm khế, đợi canh sôi lại thì tắt bếp, nhanh tay thả vài lát gừng giúp nồi canh thơm nồng. Món canh này dùng khi nóng mới ngon. Từ tô canh một mùi thơm nồng nàn, quyến rũ xộc lên, lan tỏa khắp nhà, đánh thức cả khứu giác, vị giác. Và như phép diệu màu, mỗi khi tôi bị cảm hàn, chỉ cần ăn chén cơm nóng với tô canh cá luối nóng hổi, dường như cái cảm giác nặng nề, mệt mỏi chợt tan biến đi.

Còn gì thú vị hơn những ngày mưa gió sụt sùi được thưởng thức cá luối kho nghệ mặn mà. Nồi cá luối kho nghệ của má khá đơn giản. Cá ráo nước, má ướp cùng đường, muối, ớt, nghệ tươi, tiêu chừng mười lăm phút. Theo ý má, cá sông kho không nên ướp hành vì sẽ làm mất đi mùi và vị ngon nguyên thủy của cá. Trong khi chờ cá thấm, má rảo bước quanh vườn nhà tìm vài lá nghệ mang vào rửa sạch, lót dưới đáy nồi trước khi cho cá lên trên.

Đun mẻ cá sôi bùng rồi hạ lửa thật nhỏ, gia vị thấm đổ thêm nước, vài sợi lá nghệ cắt nhỏ. Lúc này nên để cá sôi nhẹ trên bếp lửa than riu riu. Nước cá sệt lại cũng là lúc con cá cong lên một màu vàng nghệ đậm đà, trên mình lấm tấm hạt tiêu, mùi thơm tỏa khắp gian nhà... Thêm vài lát ớt tươi trước khi tắt bếp mới hội tụ đủ mùi vị người xứ Quảng.

Ngoài kia trời vẫn mưa và nước đã dâng ngập trắng đồng, xóm nhỏ quê tôi giờ như một “ốc đảo” chìm trong bốn bề toàn nước. Mâm cơm ngày lụt của má dẫu chỉ món cá luối với chén nước mắm, đơn sơ vậy mà sao nghe ấm lòng.