'Cá mập' trên sàn chứng khoán - Bài 3: Vẫn chiêu 'lùa gà'

Đầu tháng 5 qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố xử phạt ông Nguyễn Minh Toàn (Hà Nội) 550 triệu đồng vì tội thao túng giá cổ phiếu. Cụ thể từ ngày 26.11.2015 - 8.8.2016, ông Toàn đã sử dụng tài khoản của mình và 21 tài khoản đứng tên người khác mở tại ba công ty chứng khoán để liên tục mua, bán, tạo cung cầu giả tạo, thao túng cổ phiếu Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng và Thương mại VN (MBG).

tin liên quan

'Cá mập' trên sàn chứng khoán - Bài 1: Chỉ mặt 'đội lái'

Đây là lần thứ ba từ đầu năm đến nay,  Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt hành chính một cá nhân ở mức cao nhất là 550 triệu đồng với cùng tội danh. Cả ba trường hợp đều có chung kịch bản là sử dụng nhiều tài khoản khác nhau để vừa mua vừa bán. Đây cũng là chiêu làm giá phổ thông trên sàn chứng khoán từ trước đến nay.

Quay trở lại trường hợp MBG trong thời gian ông Nguyễn Minh Toàn thao túng, khi đó cổ phiếu này vừa chính thức lên sàn và giao dịch xoay quanh giá 14.000 đồng. Giá cổ phiếu này tăng dần lên hơn 23.000 đồng vào đầu tháng 6.2016 và sau đó bắt đầu giai đoạn lao dốc không phanh. Tương tự khối lượng giao dịch cũng từ mức xoay quanh 200.000 cổ phiếu/phiên đã liên tục gia tăng lên mức gần cả triệu đơn vị/phiên và sau đó giảm dần xuống theo đồ thị hình sin.

Cách thức làm giá cổ phiếu MBG tương tự như nhiều "đội lái" đã từng làm trước đây. Đó là chọn mã chứng khoán mới lên sàn hoặc giá thấp không quá 20.000 đồng và giao dịch hằng ngày không quá nhiều. Những cổ phiếu này thường do cổ đông nhỏ nắm giữ không nhiều nên dễ "gom hàng”, không phải bỏ ra số tiền quá lớn. Thậm chí nhiều đội lái sẽ thỏa thuận với hội đồng quản trị là những người nắm lượng lớn cổ phiếu để không "xả hàng" trong giai đoạn đẩy giá.

Việc gom hàng và đẩy giá thường được thông qua cách đặt lệnh lớn ATO (lệnh giao dịch mở cửa) và lệnh ATC (lệnh giao dịch xác định giá đóng cửa). Ví dụ nếu muốn xả hàng, các nhóm này sẽ đặt lệnh mua khối lượng khủng ở giá thấp, khi nhà đầu tư muốn mua vào cổ phiếu này sẽ phải đặt giá cao hơn. Khi cổ phiếu tăng lên ở mức hấp dẫn theo mục tiêu, đội lái sẽ bắt đầu xả hàng ra ở nhiều tài khoản khác nhau và tất nhiên sẽ chia nhỏ khối lượng bán. Thậm chí nhiều môi giới vẫn có thể đặt lệnh mua lớn để che mắt nhà đầu tư nhưng sau đó hủy dần trong khi bên bán vẫn liên tục ra tay. Còn khi muốn gom vào thì sẽ treo lệnh bán ngược lại…

Ngày càng khó phát hiện chiêu trò thao túng giá chứng khoán Đào Ngọc Thạch

Tuy nhiên, việc dìm giá và đẩy giá liên tục dần dần dễ bị phát hiện nên không ít đội lái cũng bị dính đòn khiến những thủ thuật phải thực hiện khéo léo hơn. Đặc biệt việc làm giá được rút ngắn, có thể diễn ra ngay trong phiên giao dịch hay được thực hiện qua nhiều chu kỳ ngắn chỉ vài phiên giao dịch. Khi đó, các đội lái sẽ lựa chọn phương án mua thẳng qua thỏa thuận từ các cổ đông lớn. Sau đó mới đến chiến lược đẩy giá trên sàn. Trong quá trình đẩy giá, các đội lái sẽ kết hợp thêm một số thông tin tốt như phát hành thêm cổ phiếu, kết quả kinh doanh đột biến… Một số nhà đầu tư cá nhân thấy giá và thanh khoản cùng gia tăng đồng thời có thêm thông tin hỗ trợ sẽ bắt đầu tham gia. Thậm chí đối với những cổ phiếu đã được chia tách thêm, giá điều chỉnh xuống thấp sẽ càng có cơ hội đẩy lên tiếp đợt hai, càng khiến nhiều nhà đầu tư thấy hấp dẫn.

Quyền, nhân viên môi giới nhiều năm kinh nghiệm tại TP.HCM cho biết, các đội lái lớn giờ đây không chỉ đơn giản bỏ tiền ra để xả và kéo giá vì dễ dàng bị lộ cũng như bị các nhóm khác "úp sọt". Do vậy để kiếm được tiền, cuộc chơi sẽ phải công phu hơn với kịch bản khá hoàn hảo. Trong đó bao gồm từ việc mua lại số lượng cổ phiếu qua thỏa thuận nếu có cổ đông lớn nào muốn bán ra. Đồng thời kết hợp nhiều thông tin liên quan hay phải lựa chọn thời điểm thích hợp thuận theo diễn biến của thị trường.

Ví dụ khi thị trường đang trong giai đoạn đi xuống thì có thể đẩy giá để gom hàng và khi thị trường đang tăng thì sẽ nâng giá mạnh hơn. Đặc biệt hiện nay việc kéo giá cũng chỉ được thực hiện ở mức độ vừa phải, không để tăng trần liên tục dễ bị cả nhà đầu tư lẫn cơ quan quản lý nhà nước "soi". Đó là chưa kể, thay vì chọn cổ phiếu có thị giá thấp dễ gây chú ý thì hiện nay những "cá mập" lớn vẫn có thể làm xiếc với các chứng khoán có thương hiệu, ở giá tầm trung trở lên càng thu hút được nhà đầu tư nhỏ lẻ quan tâm.

"Vai trò của các nhân viên môi giới rất quan trọng. Dù vô tình hay cố ý thì khi môi giới thấy có dấu hiệu bất thường trong giao dịch của một mã chứng khoán như thanh khoản tăng lên. Môi giới sẽ khuyến khích khách hàng của mình nhảy vô tham gia. Việc này được rỉ tai nhưng lan tỏa nhanh chóng trên sàn chứng khoán. Đội lái chỉ tốn sức kéo giá vài phiên và sau đó hàng loạt nhà đầu tư tham gia sẽ cùng đẩy giá và thanh khoản gia tăng mạnh. Mục tiêu của các đội lái cũng là lôi kéo số người tham gia mua vào để họ bán ra thu lãi lớn", Quyền phân tích thêm.