Khuyến nghị này khá quan trọng khi mà tỉ lệ thiếu máu ở người dân tại TP.HCM còn khá cao, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và thanh niên công nhân nhập cư với tỉ lệ thiếu máu xấp xỉ 20% (tỉ lệ thiếu máu từ 20% trở lên được định nghĩa là tỉ lệ cao cần can thiệp cộng đồng).
Thiếu máu ở trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ do nhiều nguyên nhân: do chế độ ăn thiếu chất sắt, tăng nhu cầu trong giai đoạn tăng trưởng ở trẻ em và phụ nữ mang thai, mất máu kéo dài do ký sinh trùng như sốt rét, nhiễm giun móc. Phần lớn thiếu máu là do thiếu chất sắt, tuy nhiên cũng có tỉ lệ nhỏ thiếu máu do nguyên nhân khác và chỉ được chẩn đoán khi làm các xét nghiệm cần thiết tại cơ sở y tế.
Chất sắt được dự trữ trong cơ thể, do đó có thể đưa vào cơ thể một lần trong tuần và cơ thể dự trữ để sử dụng trong các ngày tiếp theo. Một trong những nguyên nhân chỉ cần bổ sung sắt một lần/tuần là vì tế bào biểu bì ruột non có đời sống trung bình 5-6 ngày và có khả năng giới hạn trong hấp thu chất sắt, việc bổ sung cách mỗi tuần sẽ giúp các tế bào mới biểu bì ruột non hấp thu sắt và từ đó gia tăng hiệu quả hấp thu sắt vào cơ thể. Bổ sung chất sắt cách quãng (một lần/tuần) cũng giúp tránh tình trạng ức chế hấp thu các khoáng chất khác (ví dụ canxi, manhê, kẽm...) tại ruột non do hàm lượng sắt cao. Bổ sung sắt cách quãng cũng phù hợp đối tượng nhiễm trùng mãn tính đặc biệt do sốt rét, khi mà trong các bệnh lý này cung cấp chất sắt thường xuyên sẽ làm vi trùng và ký sinh trùng phát triển nhanh hơn. Cuối cùng theo nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy bổ sung sắt cách quãng sẽ giúp giảm tác dụng phụ của chất sắt khi sử dụng (buồn nôn, đau bụng hay tiêu phân đen...) và gia tăng tuân thủ điều trị phác đồ bổ sung hằng ngày.
Ngoài việc bổ sung chất sắt, chúng ta còn cần sử dụng thực phẩm giàu chất sắt. Chất sắt có nhiều trong thức ăn động vật (thịt, cá, trứng...) và ít trong thức ăn thực vật. Bên cạnh đó thực đơn nhiều rau quả giàu vitamin C giúp hấp thu tốt chất sắt và nên ít sử dụng trà, cà phê bởi chúng làm ức chế hấp thu chất sắt. Tẩy giun định kỳ mỗi năm 2-3 lần cũng là giải pháp giúp phòng chống thiếu máu.
|
Phác đồ bổ sung cách quãng này chỉ áp dụng ở mức cộng đồng đại trà và liều bổ sung này thấp. Do đó nếu bệnh nhân thật sự được chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt tại cơ sở y tế sẽ được bác sĩ cho sử dụng sắt ở liều nhiều hơn. |
Theo ThS.BS Trần Quốc Cường / Tuổi Trẻ
Bình luận (0)