Cần có chính sách thuế phù hợp cho thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng

Trong khi đó, khung pháp lý, và chính sách thuế cho TLTHM, vẫn chưa được hình thành. Điều này đã gây lúng túng cho cơ quan quản lý trong kiểm tra, giám sát mặt hàng này và gây thất thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Tăng thu ngân sách Nhà nước thông qua chính sách thuế phù hợp đối với sản phẩm TLTHM

Những năm trở lại đây thị trường thuốc lá trên thế giới và tại Việt Nam xuất hiện các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trong đó phổ biến nhất là 2 sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Khảo sát của Báo Lao Động vào tháng 10.2022 ghi nhận số người tham gia khảo sát biết hoặc đã từng tiếp cận sản phẩm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử lần lượt là 50% và 97%. Khảo sát của Bộ Y tế năm 2021 cũng cho thấy chỉ trong 5 năm (2015 - 2020) tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng tới 18 lần.

Trước thực trạng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, đặc biệt là thuốc lá điện tử đang ngày càng trở nên phổ biến, Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo các cơ quan ban ngành phối hợp xây dựng và đề xuất khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới, bao gồm cả 2 sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.

Tại buổi Tọa đàm "Khung khổ pháp lý cho Thuốc lá Thế Hệ Mới" do Liên đoàn Công nghiệp Việt Nam (VCCI") tổ chức ngày 18.8.2023, các chuyên gia đã cung cấp thông tin đa chiều và mổ xẻ nhiều vấn đề về sản phẩm, thực trạng thị trường, kinh nghiệm quốc tế trong việc quản lý, cũng như những cơ sở pháp lý hiện hành liên quan đến TLTHM. Kết thúc tọa đàm, các chuyên gia đều có chung nhận định, khung pháp lý đồng bộ, đồng thời cho Thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng, bao gồm cả chính sách thuế phù hợp, là cần thiết để giải quyết những bất cập hiện nay.

Về mặt phân loại sản phẩm, Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) và Bộ Tài chính đã phân loại thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng vào cùng một nhóm mã HS chung là 2404 - Nhóm sản phẩm chứa nicotine hoặc thành phần thay thế nicotine mà không có quá trình đốt cháy, với sự phân biệt rõ ràng so với phân nhóm 2402 dành cho thuốc lá điếu truyền thống. Việc định rõ mã HS đã giúp xác lập cơ sở ban đầu cho các sách thuế xuất nhập khẩu tương ứng.

Bộ Tài Chính hiện nay cũng đang đề xuất bổ sung mặt hàng TLTHM vào thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và hiện đang có nhiều ý kiến khác nhau khi mà chính sách quản lý chưa rõ ràng tại thời điểm này. Phát biểu tại tọa đàm bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam khuyến nghị chính sách quản lý cần phải đồng bộ và đồng thời, giải quyết dứt điểm cho cả hai sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trong đó có chính sách thuế.

"Nếu đã coi thuốc lá thế hệ mới là sản phẩm thuốc lá thì phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và nên đưa vào phạm vi điều chỉnh trong lần sửa đổi thuế tiêu thụ đặc biệt lần này để dự liệu cho tương lai, sử dụng thuế như là một công cụ hiệu quả để điều tiết hành vi của người tiêu dùng", bà Nguyễn Thị Cúc nhìn nhận.

Điều này sẽ tạo cơ sở để quản lý các sản phẩm này, qua đó giúp người dùng có cơ hội tiếp cận được các sản phẩm được giám sát về mặt chất lượng, góp phần vào việc đẩy lùi tình trạng nhập lậu hiện nay và giảm thất thu cho ngân sách nhà nước.