Cần định hướng nghề nghiệp đến bậc đại học

Đây là một trong những chủ đề xuyên suốt được trình bày và thảo luận tại hội thảo quốc tế với chủ đề “Định hướng phát triển nghề nghiệp trong thời đại 4.0” của Hiệp hội Hướng nghiệp châu Á - Thái Bình Dương APCDA, được Đại học RMIT đưa về tổ chức tại Việt Nam lần đầu tiên trong 4 ngày từ 21 - 25.5.

Theo số liệu được công bố tại Hội nghị Kinh tế thế giới mới đây, 65% công việc trong tương lai dành cho thế hệ Z (sinh trong giai đoạn 1995 - 2012) vẫn chưa xuất hiện do những đổi thay không ngừng của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Nếu ngày nay chúng ta cần 50% kiến thức công nghệ để làm việc thì con số này sẽ tăng lên 77% trong tương lai. Tại Mỹ, trong 30 năm trở lại đây, một nửa số công việc được tạo ra chưa từng xuất hiện trước đó. Điều này cho thấy, trong thời đại 4.0, các lĩnh vực nghề nghiệp thay đổi nhanh chóng, không ngừng, và không quốc gia nào trên thế giới có thể tách khỏi xu hướng này.

Phát biểu tại hội thảo hướng nghiệp quốc tế, ông Trần Anh Tuấn - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu đào tạo kinh tế quốc tế và Giám đốc chương trình Dự báo nhân lực - cho biết cuộc cách mạng 4.0 gồm ba mảng chính: trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật và dữ liệu lớn. Dự báo thời gian tới, những công việc giản đơn sẽ dần được thay thế bởi robot và khiến nhiều người sẽ thất nghiệp. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển khoa học và công nghệ, nhiều công việc mới cũng sẽ ra đời đem đến vô vàn cơ hội cho thế hệ tương lai.

Trung tâm dự báo nguồn nhân lực và thị trường lao động TP.HCM đã đưa ra dự đoán rằng trong giai đoạn 2019-2030, thương mại sẽ là nhóm ngành cần lao động nhiều nhất (với khoảng 39.000 người/năm), kế đến là những công việc thuộc khối ngành du lịch (với khoảng 27.000 người/năm).

Ông Tuấn còn chia sẻ rằng quá trình phát triển thị trường lao động giai đoạn tới theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập sẽ thay đổi cơ cấu một số ngành nghề trong xã hội và tạo ra một số nhóm ngành mới. Sẽ có những nhóm ngành kết hợp và lồng ghép vào nhau dẫn đến việc tạo ra những nhóm nghề mới như kỹ thuật thương mại, quản trị viên kỹ thuật, tâm lý điều trị bệnh lý, quản trị cơ sở dữ liệu y tế,…

Nếu như trước đây, hướng nghiệp thường dành cho học sinh trung học thì ngày nay còn được đưa vào nhiều trường đại học. Bà Felicity Brown, Trưởng bộ phận tư vấn và hướng nghiệp thuộc Phòng Hướng nghiệp và Quan hệ doanh nghiệp RMIT Việt Nam, cho biết ngay từ thời gian đầu thành lập, trường đã xem hướng nghiệp là công tác hết sức quan trọng. “Chúng tôi cung cấp dịch vụ tư vấn hướng nghiệp cá nhân trong hơn mười năm cho sinh viên đang và sắp theo học tại trường, đồng thời tổ chức nhiều hoạt động chuẩn bị kỹ năng công việc khác nhau như Hoàn thiện kỹ năng cá nhân - chương trình phát triển kỹ năng chuyên môn ứng dụng với bộ hồ sơ năng lực kỹ thuật số, những chương trình tập huấn kỹ năng mềm cho sinh viên đi thực tập, và chương trình hướng đến cộng đồng như CLB Nâng cao vị thế phụ nữ”, bà chia sẻ.

Bên cạnh đó, để chuẩn bị cho sinh viên sẵn sàng với cuộc sống và công việc, trường còn định kỳ tổ chức các buổi hội thảo chia sẻ và tập huấn kỹ năng nghề nghiệp cần thiết cho sinh viên trong quá trình đi thực tập. Tại đây, sinh viên có thể học hỏi kinh nghiệm làm việc thực tế từ các bạn đi trước và người hướng dẫn, đồng thời chia sẻ trải nghiệm với bạn bè khác. Các bạn sẽ được trang bị thêm những kỹ năng như giao tiếp, làm việc nhóm và khả năng thích nghi trong công việc. Có lẽ nhờ vậy, RMIT có tỷ lệ sinh viên được nhận lại làm việc toàn thời gian sau khi hoàn tất khóa thực tập lên tới 75%.

“Bồi đắp kỹ năng và tư vấn cho sinh viên trong quá trình thực tập, hoặc hướng nghiệp ở bậc đại học chưa thật sự phổ biến hoặc được ưu tiên tại Việt Nam”, bà Brown nhấn mạnh. “Nhiều trường đại học ở Việt Nam vẫn còn khó khăn trong bảo đảm việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp”.

Cũng tại hội thảo hướng nghiệp quốc tế này, các đại biểu Tony Mak, Ava Lau, Loretta Whiston và Marilyn Harryman cũng chia sẻ về xu hướng hướng nghiệp mới ở bậc trung học tại Hồng Kông và California (Mỹ). Theo đó, nhằm tăng cường hỗ trợ hướng nghiệp, các trường đã ứng dụng phương pháp lập kế hoạch trong cuộc sống và sự nghiệp do chính các bạn trẻ tự chủ động thực hiện.

Ông Trần Anh Tuấn cũng khuyên các bạn trẻ cần thay đổi quan điểm, tác phong lao động, trở thành những người có tư duy sáng tạo gắn liền với công nghệ. Và sự chuẩn bị đó cần phải bắt đầu từ thời ngồi trên ghế nhà trường, không chỉ học sinh phổ thông mà cả sinh viên đại học cũng cần được hướng nghiệp và bồi đắp những kỹ năng giúp các bạn chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống và công việc.