Cân nhắc số phận của tòa nhà hơn 120 năm tuổi

Một trong những đồ án xây dựng tòa nhà 59 - 61 Lý Tự Trọng trưng bày tại triển lãm. Theo phương án này, sẽ giữ lại bề mặt bên ngoài tòa nhà, nội thất được xây mới hoàn toàn và sẽ chồng thêm tầng cao 30 m - Ảnh: Nguyên Bình

Tòa nhà 59 - 61 Lý Tự Trọng hiện nay - Ảnh: Đình Phú

Công trình khu hành chính mới của UBND TP.HCM được xây dựng trên ô phố rộng khoảng 18.000 m2, bao quanh bởi các tuyến đường Lê Thánh Tôn - Đồng Khởi - Lý Tự Trọng - Pasteur (Q.1), dự kiến sẽ bố trí 8 cơ quan nhà nước (Văn phòng UBND TP.HCM, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND TP.HCM, Sở Nội vụ, Sở TT-TT, Sở Công thương, Ban đổi mới doanh nghiệp, Sở TN-MT và Sở GTVT), tương lai có khoảng 1.700 người làm việc.

Hiện hữu trong ô phố này có 2 công trình kiến trúc cổ được xây dựng vào thế kỷ 19: tòa nhà trụ sở UBND, HĐND TP (86 Lê Thánh Tôn) và tòa nhà trụ sở Sở TT-TT (59 - 61 Lý Tự Trọng). Khi xây mới khu hành chính, một vấn đề được dư luận quan tâm là “số phận” của hai công trình này sẽ như thế nào?

Ngày 14.8.2014, UBND TP.HCM ban hành quyết định duyệt nhiệm vụ thiết kế để tổ chức thi tuyển phương án thiết kế khu hành chính mới. Trên cơ sở này, ngày 17.11.2014, Sở QH-KT tổ chức hội nghị chính thức cung cấp thông tin cho cuộc thi tuyển chọn phương án thiết kế quy hoạch tổng mặt bằng 1/500. Theo đề bài mà Sở QH-KT công bố, trong phần yêu cầu thiết kế kiến trúc khu hành chính mới thì tòa nhà trụ sở chính của UBND, HĐND TP được bảo tồn; tòa nhà 59 - 61 Lý Tự Trọng chỉ yêu cầu nghiên cứu bảo tồn mặt đứng.

Tòa nhà 59 - 61 Lý Tự Trọng có kết cấu còn nguyên vẹn và hiện là nơi làm việc của hàng trăm cán bộ, công chức. Nếu chỉ yêu cầu nghiên cứu bảo tồn mặt đứng, thì về căn bản, tổng thể kiến trúc sẽ không còn được nguyên vẹn. Và một vấn đề rất đáng phải quan tâm là kiến trúc mới sẽ “ăn nhập” ra sao với phần còn lại của kiến trúc cổ?

Từ ngày 21 - 25.1.2015, Sở QH-KT tổ chức triển lãm các phương án thi tuyển để lấy ý kiến người dân. Nhiều phương án thiết kế được đánh giá cao về chất lượng quy hoạch nhưng lại “đụng” đến tính nguyên vẹn của tòa nhà 59 - 61 Lý Tự Trọng. Có đồ án thiết kế chỉ giữ lại bề mặt bên ngoài tòa nhà, nội thất bên trong được xây mới hoàn toàn và sẽ chồng thêm tầng cao 30 m, đúc mái bê tông thay cho mái ngói hiện hữu; có đồ án không giữ nguyên vị trí hiện hữu mà dịch chuyển tòa nhà vào khoảng giữa 2 đường Đồng Khởi - Pasteur; có đồ án thì lại “xén” một phần tòa nhà này...

Theo quan điểm của ThS-KTS Nguyễn Bình Dương, Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM (thuộc Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM), giá trị bảo tồn công trình cổ nằm ở chỗ giữ nguyên vẹn cả về kiến trúc lẫn không gian đô thị xung quanh. Trong vòng bán kính từ 500 - 1.000 m tính từ vị trí xây dựng khu hành chính mới được xem là vùng lõi, hiện hữu nhiều công trình kiến trúc cổ với “tuổi đời” đều trên 100 năm, trở thành biểu tượng của TP.HCM như nhà thờ Đức Bà, Dinh Thống Nhất, Nhà hát TP, Bưu điện TP, chợ Bến Thành...

Tại lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Sở TT-TT TP.HCM vào ngày 27.12.2014, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Lê Mạnh Hà (nguyên Giám đốc Sở TT-TT) cho biết trong nhiều năm qua, Sở tọa lạc trong một tòa nhà rất đẹp, có lịch sử trên 120 năm. Theo ông Hà, thành phố có kế hoạch xin tháo dỡ một phần tòa nhà cổ để xây dựng khu hành chính mới. Tuy nhiên, việc này cần tính toán hết sức kỹ lưỡng để bảo tồn nguyên vẹn tòa nhà cổ này. “Tôi rất mong muốn tòa nhà đó được bảo tồn”, ông Hà nói.

Trước những ý kiến liên quan đến việc bảo tồn tòa nhà, ông Võ Văn Luận, Chánh văn phòng kiêm người phát ngôn của UBND TP.HCM, cho biết TP sẽ tham vấn các nhà nghiên cứu về giá trị lịch sử của tòa nhà để xem xét, quyết định phương án cụ thể về việc bảo tồn. Do đó, hiện nay chưa thể kết luận được “số phận” của tòa nhà là giữ nguyên hay tháo dỡ.