Cảnh báo chiêu lừa đảo xuất khẩu hàng hóa sang Canada

Theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, tình trạng lừa đảo xuất khẩu hàng hóa vào Canada đang diễn ra với chiêu thức tinh vi, diễn biến phức tạp. Một số cá nhân tự tiếp cận hồ sơ đăng ký kinh doanh của các doanh nghiệp lớn của Canada và dùng vỏ bọc này để lừa đảo doanh nghiệp Việt Nam. 

NGUYÊN NGA

Các hình thức lừa đảo phổ biến là: gọi điện trực tiếp, email (đuôi email miễn phí như Gmail, Hotmail…) hoặc thông qua các ứng dụng Whatsapp, Viber để gửi hồ sơ đăng ký kinh doanh, thậm chí gửi cả chứng nhận ngân hàng (tài khoản, số dư); chứng nhận nộp thuế… để xác nhận uy tín; sau đó trao đổi đặt hàng, gửi hợp đồng (thường yêu cầu giá CIF), đóng dấu đầy đủ. 

Khi doanh nghiệp Việt Nam đề nghị chuyển tiền đặt cọc, các đối tượng sẽ yêu cầu một số loại chứng nhận (thường là không tồn tại), thậm chí gửi bản mẫu các chứng nhận này cho doanh nghiệp Việt Nam.

Các đối tượng lừa đảo xuất khẩu khẳng định đây là yêu cầu bắt buộc phải thực hiện của Chính phủ Canada hoặc chính quyền phủ, tỉnh, bang trước khi chuyển tiền. Sau đó, các đối tượng sẽ giới thiệu một luật sư hoặc người môi giới để hỗ trợ hoặc thay mặt doanh nghiệp Việt Nam làm các chứng nhận này tại các cơ quan công quyền Canada.

Các luật sư hoặc người môi giới này có thể chủ động liên lạc, nêu mức phí hoặc các đối tượng lừa đảo xuất khẩu tự nêu mức phí và nói đây là mức phí đặc biệt do doanh nghiệp mình đã thoả thuận cho các doanh nghiệp xuất khẩu của các nước. Các luật sư, người môi giới (cũng dùng email miễn phí) cho số tài khoản để chuyển phí, thường khoảng 1.000 USD Canada/chứng nhận (giá làm nhanh trong khoảng 3 ngày).

Khi các doanh nghiệp Việt Nam nghi ngờ và đề nghị trừ thẳng khoản phí này vào giá trị giao dịch của hợp đồng, thậm chí để tăng độ tin cậy, các đối tượng lừa đảo xuất khẩu còn chấp nhận ký hợp đồng giá FOB (trị giá hàng hóa đã giao qua mạn tàu, bao gồm chi phí vận chuyển đến cảng hoặc địa điểm cuối cùng trước khi tàu chở hàng rời bến), xử lý tranh chấp tại Việt Nam theo pháp luật Việt Nam, thanh toán trước 50%. Số tiền còn lại thanh toán nốt khi có giấy tờ chứng nhận hàng đã xếp lên tàu; chấp nhận gửi thư ưng thuận của ngân hàng (BCL) hoặc thư tín dụng dự phòng (SBLC). Có vụ việc, đối tượng ở Canada sau khi làm giả BCL, SBLC, còn cung cấp số điện thoại của ngân hàng để doanh nghiệp Việt Nam kiểm tra.

Ngoài quá trình tự xác minh và phối hợp với các doanh nghiệp để cảnh báo và ngăn chặn, Thương vụ Việt Nam tại Canada đã liên lạc với Đại sứ quán Canada tại Việt Nam và Bộ An ninh nội địa Canada, đề nghị hỗ trợ kiểm chứng thông tin và phối hợp cảnh báo các ngân hàng, doanh nghiệp có uy tín của Canada về hành vi mạo danh; làm con dấu giả để thực hiện các hành vi lừa đảo xuất khẩu này. 

Thương vụ Việt Nam tại Canada cảnh báo, các doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý, khi các doanh nghiệp Canada đề nghị bên xuất khẩu tự đứng ra làm các chứng chỉ của Canada và coi đây là yêu cầu bắt buộc của giao dịch thì hầu hết đều là lừa đảo xuất khẩu. Vì các doanh nghiệp nhập khẩu thường sẽ đứng ra thực hiện các thủ tục ở sở tại. Các chứng chỉ như Canadian Anti-Terrorist Clearance Certificate, Canadian Food Inspection Agency, Canada Border Services Agency… đều không có thật.

Lừa đảo liên quan đến tranh chấp thanh toán

Cũng theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, ngoài các vụ việc lừa đảo xuất khẩu khá tinh vi như trên để lừa các doanh nghiệp Việt Nam bỏ một khoản tiền nhỏ nhằm có hợp đồng lớn, tại Canada hiện nay còn có một số vụ việc tranh chấp thanh toán liên quan đến chất lượng. 

Theo đó, một số doanh nghiệp Canada nhập hàng theo cơ chế thanh toán LC (thư tín dụng của ngân hàng) trả chậm. Sau khi hàng được giao đầy đủ, đúng số lượng, chất lượng theo hợp đồng, bên nhập hàng dỡ hàng, tự thuê kiểm định không theo thoả thuận thuê bên thứ ba kiểm định và không chấp nhận kiểm tra ngẫu nhiên mẫu qua video call; cố ý không thanh toán phần chậm trả. 

Có vụ việc khác, không biết bằng cách nào, doanh nghiệp nhập khẩu đã lấy được chứng từ và lấy hàng, trong khi ngân hàng thu hộ không phản hồi các điện SWIFT (điện chuyển tiền thông qua Hiệp hội Viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu). Nói cách khác, ngân hàng thu hộ không thực hiện đúng trách nhiệm của ngân hàng thu hộ và để cho người mua nhận hàng mà không thanh toán, cho thấy lỗ hổng của hình thức thanh toán DP (nhờ thu tiền hộ, trao chứng từ). 

Ngoài Canada, mới đây 5 container hàng hóa là hồ tiêu, quế, hoa hồi, điều xuất khẩu sang Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) với tổng trị giá 516.761 USD cũng có dấu hiệu bị lừa đảo xuất khẩu theo hình thức thanh toán DP. Trong đó, 4 container đã bị lấy ra khỏi cảng trong khi các doanh nghiệp Việt Nam chưa được trả tiền hàng.