Cầu thủ Pháp cắt bỏ chân vì mắc não mô cầu: Bệnh rình rập người trẻ khỏe

Ai cũng có thể là nạn nhân của não mô cầu

Flavio Da Pozzo sinh năm 2002, tại Guadeloupe, một quần đảo thuộc Pháp ở vùng biển Caribe. Ngay từ thuở nhỏ, Flavio đã bộc lộ năng khiếu với bóng đá và ao ước trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp.

Tưởng chừng chạm ngưỡng ước mơ năm 17 tuổi khi chuẩn bị ký hợp đồng với một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thì biến cố ập đến với Flavio. Anh phát hiện bị nhiễm não mô cầu gây nhiễm trùng huyết nặng. Ban đầu, bệnh chỉ gây sốt, đau họng thông thường nhưng sau đó tiến triển nhanh khiến các mạch máu bị hoại tử. Bác sĩ đánh giá tỷ lệ sống sót của Flavio chỉ 1%, buộc phải cắt cụt chân phải để giữ tính mạng, khép lại giấc mơ khoác áo cầu thủ chuyên nghiệp.

Ảnh: Võ Thoại

Bà Catherine Nordey, mẹ của Flavio chia sẻ không biết đến căn bệnh cho đến khi con mình gặp phải. Từ nỗi đau mất mát, bà quyết tâm đồng hành cùng con trai để giúp Flavio hồi phục thể chất và tâm lý đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về căn bệnh có thể cướp đi mọi thứ chỉ trong 24 giờ, cần dự phòng chủ động bằng vắc xin.

"Tôi từng nghĩ thử thách lớn nhất đời mình là những khó khăn trên sân cỏ. Mỗi người đều có những ước mơ, hoài bão gây dựng nhiều năm trời nhưng não mô cầu chỉ cần 24 giờ để hủy hoại", Flavio chia sẻ.

Flavio không phải là nạn nhân duy nhất của bệnh lý do não mô cầu. Ước tính mỗi năm, trên thế giới có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu. Tại Việt Nam, từ cuối năm 2024 đến nay, cả nước ghi nhận 95 ca bệnh do nhiễm não mô cầu. Trong đó, một thanh niên 24 tuổi quê Bắc Ninh đã tử vong vì nhiễm trùng huyết tối cấp do não mô cầu hồi tháng 2, chỉ trong vòng chưa đầy 24 giờ từ khi khởi phát triệu chứng. Hay vào tháng 9, thiếu niên 14 tuổi ở Đắk Lắk bị nhiễm trùng huyết do nhiễm não mô cầu dẫn đến suy đa cơ quan, hoại tử chi, phải phẫu thuật xử trí tổn thương.

Ảnh: Shutterstock

Biện pháp phòng ngừa chủ động, hiệu quả

Bác sĩ Phạm Đình Đông, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết não mô cầu gây hai thể bệnh phổ biến và nguy hiểm là viêm màng não và nhiễm trùng huyết hoặc kết hợp cả hai. Trong đó, nhiễm trùng huyết tối cấp có thể dẫn đến tử vong trong vòng chưa đầy 24 giờ.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh thường không điển hình như sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi, có thể nhầm lẫn với cảm lạnh, cúm, gây chậm trễ phát hiện và điều trị. Tỷ lệ tử vong do não mô cầu lên tới 50% nếu không được điều trị kịp thời, ngay cả khi được điều trị, tỷ lệ này vẫn còn tới 15%. 10-20% trường hợp sống sót có thể gặp phải các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ…

Ảnh: Shutterstock

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh do não mô cầu, đặc biệt là thanh thiếu niên do có các hành vi xã hội dẫn đến nguy cơ kép lây truyền và nhiễm bệnh cao nhất. Lý do não mô cầu dễ lây lan qua đường hô hấp, tiếp xúc gần gũi, sử dụng chung vật dụng cá nhân. Người mang vi khuẩn không triệu chứng có thể lây truyền mầm bệnh khó kiểm soát, như trường hợp nguồn lây bệnh của Flavio vẫn là một ẩn số. Một phân tích gộp toàn cầu cho thấy thanh thiếu niên là nhóm có tỷ lệ mang vi khuẩn cao nhất, đạt đỉnh 23,7% ở lứa tuổi 19. Trong khi đó, nhóm thanh thiếu niên thường có các hành vi tụ tập sinh hoạt ở nơi đông người như trường học, ký túc xá, phòng trọ, doanh trại quân đội, lễ hội, đại nhạc hội, quán bar…

Bên cạnh đó, nhóm thanh thiếu niên cũng có những thói quen như hút thuốc lá, uống rượu bia, thức khuya gây suy giảm hệ miễn dịch và ăn uống chung, dùng chung đồ cá nhân. Đồng thời, lứa tuổi này cũng bắt đầu trải nghiệm những nụ hôn đầu đời hoặc quan hệ tình dục dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao.

Ảnh: Khánh Hòa

Bác sĩ Đông cho biết não mô cầu có 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh thường gặp và có lưu hành tại Việt Nam là A, B, C, Y, W-135, trong đó nhóm W và C ghi nhận có tỷ lệ tử vong cao nhất. Mỗi người cần tiêm đầy đủ các loại vắc xin để được bảo vệ rộng và toàn diện trước 5 nhóm huyết thanh não mô cầu gây bệnh A, B, C, Y, W-135. Nếu chỉ tiêm vắc xin phòng một hoặc vài nhóm huyết thanh, cơ thể vẫn có thể mắc bệnh do các nhóm còn lại chưa được bảo vệ. Hiện vắc xin phòng 4 nhóm ACYW đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vắc xin nhóm ACYW đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra.

Cùng với tiêm vắc xin, bác sĩ Đông khuyến cáo thanh thiếu niên nên thường xuyên rửa tay với xà phòng, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn, sinh hoạt điều độ để giảm nguy cơ mắc bệnh.