Chia sẻ tin sai lên mạng xã hội, rủi ro pháp lý không nhỏ

Chia sẻ tin sai trên mạng xã hội có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Mới đây, Công an tỉnh Quảng Nam đã làm việc với N.B.H (15 tuổi), ngụ TT.Hà Lam, H.Thăng Bình vì livestream trên TikTok về vụ "mẹ giết 2 con nhận bảo hiểm". Trong phiên live, N.B.H cho biết: "Bà kia có 4 con, chồng mất vì ung thư, 2 năm trước hạ sát 2 con, trốn sang Campuchia, rồi về định giết con thứ 3 lấy tiền bảo hiểm 3 tỷ mấy…". Công an cho biết vụ việc đang điều tra, chưa có kết luận, nên phát ngôn này bị xem là sai sự thật.

ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH

Đến tối 5.4, theo Báo Thanh Niên, Công an tỉnh Quảng Nam đã khởi tố, bắt giam Tô Thị Ty Na (44 tuổi), ngụ TT.Hà Lam về tội giết người, nghi để trục lợi bảo hiểm.

Nguyễn Tuấn Anh (23 tuổi), ngụ ở hẻm 662 đường Phan Văn Trị, P.10, Q.Gò Vấp (TP.HCM), nhận định dù thông tin sau này được xác nhận đúng, nhưng việc chia sẻ tin chưa kiểm chứng từ đầu vẫn có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Tuấn Anh thắc mắc: "Liệu người phát tán có lường trước hệ lụy pháp lý khi chia sẻ thông tin chưa được cơ quan chức năng xác nhận không?".

Chuyên gia nói gì?

Luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn luật sư TP.HCM, cho biết theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP, tổ chức vi phạm về thông tin sai sự thật bị phạt 10-30 triệu đồng, cá nhân phạt 5-15 triệu đồng, kèm buộc gỡ bỏ nội dung vi phạm. Trường hợp nghiêm trọng, cá nhân có thể bị truy cứu hình sự theo Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 về tội vu khống, với mức phạt cao nhất 3-7 năm tù, phạt tiền 10-50 triệu đồng, hoặc cấm hành nghề 1-5 năm.

Luật sư Bình nhấn mạnh ranh giới giữa phản ánh tiêu cực và tin sai nằm ở tính chính xác. Dù thông tin tiêu cực đúng, người dùng không nên vội đăng tải mà cần đánh giá tác động. Pháp luật Việt Nam như luật An ninh mạng 2018, luật An toàn thông tin mạng 2015, Nghị định 72/2013/NĐ-CP đã quy định rõ để bảo vệ quyền và nghĩa vụ công dân.

Trước khi chia sẻ thông tin nhạy cảm, luật sư Bình cho rằng người dùng cần kiểm tra tính chính xác, dự đoán ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức. "Bạn nên tránh hấp tấp, bởi chỉ một phút thiếu suy nghĩ có thể dẫn đến xử phạt hành chính hoặc truy cứu hình sự như nhiều trường hợp đã xảy ra", luật sư Bình nói.

Còn luật sư Hà Hải, Đoàn lLuật sư TP.HCM, cho rằng đã có nhiều thông tin trên mạng xã hội lan truyền trước khi cơ quan chức năng công bố, chẳng hạn như vụ "mẹ giết con" ở Quảng Nam. Dù sau này đúng, việc chia sẻ thiếu cơ sở pháp lý vẫn bị xử lý.

ẢNH: AN VY

Ông Hải giải thích rằng tại thời điểm phát tán, tin chưa kiểm chứng có thể gây nhiễu loạn dư luận, ảnh hưởng trật tự công cộng và quá trình điều tra. Việc xác minh sau không miễn trách nhiệm vì xử phạt dựa trên thời điểm vi phạm.

Luật sư Hải nhấn mạnh người dùng cần kiểm tra nguồn tin trước khi chia sẻ, ưu tiên thông tin từ cơ quan chức năng hoặc báo chí chính thống. Nếu chưa rõ ràng, nên cân nhắc kỹ để tránh vi phạm pháp luật. Luật sư Hải khuyên người dùng chọn lọc thông tin có trách nhiệm, tự hỏi liệu nội dung có trái luật hay gây hại không, trong bối cảnh mạng xã hội tràn ngập tin chưa kiểm chứng.

Làm sao phân biệt tin đúng hay sai? Luật sư Hải gợi ý: "Trước tiên, bạn hãy xem nguồn gốc. Thường các thông tin từ cơ quan có thẩm quyền, báo chí uy tín đáng tin hơn các kênh không rõ ràng. Thứ hai, bạn cần đánh giá tác động. Nếu tin ấy gây hoang mang, chia rẽ hay tổn hại danh dự thì không nên chia sẻ. Dù vô tình hay cố ý, phát tán tin sai lệch có thể dẫn đến trách nhiệm hành chính, thậm chí hình sự nếu nghiêm trọng. Ngay cả khi lấy từ nguồn chính thống nhưng không trích dẫn đúng quy trình, người chia sẻ vẫn có thể bị phạt".

Luật sư Hải cho rằng người dùng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm với thông tin mình chia sẻ, đặc biệt với vấn đề nhạy cảm. Đặt câu hỏi về nguồn gốc và hậu quả là cách tránh những rủi ro pháp lý nghiêm trọng.

Trong khi đó, thạc sĩ Lê Anh Tú, giảng viên Khoa Quan hệ công chúng – Truyền thông, Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM, cho biết việc chia sẻ thông tin nhạy cảm trên mạng xã hội ngày càng phổ biến, nhằm tăng tương tác và thu hút chú ý. Với sự phát triển của mạng xã hội, nhu cầu chia sẻ và kết nối là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, không phải ai dễ dàng trở thành nhà sáng tạo nội dung. Vì vậy, nhiều người chọn cách lan truyền tin "hot" để không bị lạc hậu, đồng thời tăng sự chú ý từ cộng đồng.

Thạc sĩ Tú nhấn mạnh công nghệ giúp thông tin lan nhanh, nhưng cũng khiến việc chọn lọc tin đáng tin cậy trở nên cấp thiết. Vì thế, người dùng cần kỹ năng phân biệt thông tin chính xác. Nguồn tin từ báo chí uy tín hay chuyên gia đáng tin hơn các kênh không rõ ràng. Chia sẻ tin chưa kiểm chứng có thể gây rủi ro, đặc biệt nếu sai sự thật hoặc thiếu đầy đủ.

"Theo tôi, việc phát tán thông tin sai không chỉ ảnh hưởng cộng đồng mà còn kéo theo hệ lụy pháp lý. Người dùng có thể bị cơ quan chức năng xử lý nếu chia sẻ tin chưa xác minh. Do đó, ngoài việc đảm bảo thông tin chính xác, người dùng cần nắm quy định pháp luật liên quan. Bạn chỉ nên chia sẻ nội dung từ nguồn uy tín, đã kiểm chứng, để tránh rắc rối pháp lý và "dính bẫy" từ tin giả", thạc sĩ Tú nói.