Cho vay thế nào để không vi phạm pháp luật, không lo bị ‘quỵt’ nợ?

Tôi nay 50 tuổi, tích cóp được 200 triệu đồng, số tiền quá ít để đầu tư vào bất động sản, gửi ngân hàng thì lãi suất cũng chẳng bao nhiêu. Có người hàng xóm muốn mượn tôi số tiền này, họ hứa sẽ trả lãi mỗi tháng 4 triệu đồng.

Tuy nhiên, tôi thấy nhiều người khi vay, ban đầu sẵn sàng trả lãi suất sao, nhưng sau đó chỉ trả được mấy tháng đầu, rồi "lặn" mất tăm. Báo công an thì công an nói là vụ việc dân sự, không xử lý. Nếu kiện ra tòa thì mất thời gian, công sức. 

Nếu tôi cho vay 200 triệu đồng, thời hạn 1 năm, lãi suất 4 triệu đồng/tháng có vi phạm pháp luật không? Để làm tin, có nên yêu cầu họ đưa giấy tờ xe và giấy tờ nhà đất cho tôi giữ? Tôi cần phải làm gì để tránh bị "quỵt" nợ?

Đó là những thắc mắc mà bạn đọc Trần Đức gửi đến Báo Thanh Niên.

TRẦN DUY KHÁNH

Lãi suất không được vượt quá 20%/năm

Luật sư Nguyễn Đức Chánh (Đoàn luật sư TP.HCM) tư vấn, theo điều 468 bộ luật Dân sự thì lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay.

Như vậy, với số tiền bạn cho vay 200 triệu đồng, thì tiền lãi tối đa là 40 triệu đồng/năm, tương đương 3,33 triệu/tháng. Nên với việc lấy lãi 4 triệu/tháng (48 triệu đồng/năm) là vượt quá lãi suất theo quy định. Vì vậy số tiền vượt quá quy định (8 triệu đồng) sẽ không có hiệu lực.

Cũng theo luật sư Chánh, hiện nay chỉ có quy định xử phạt hành chính từ 10 - 20 triệu đồng đối với hành vi: "Không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản với lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của bộ luật Dân sự" (điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP).

Còn nếu cho vay với lãi suất vượt quá 100%/năm, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên, hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi cho vay lãi nặng, hoặc đã bị kết án về tội cho vay lãi nặng, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì có thể bị xử lý hình sự về tội cho vay lãi nặng.

Có nên giữ giấy tờ xe, nhà đất của người vay?

Căn cứ điều 292 bộ luật Dân sự, thì các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ bao gồm: cầm cố tài sản; thế chấp tài sản; đặt cọc; ký cược; ký quỹ; bảo lưu quyền sở hữu; bảo lãnh; tín chấp; cầm giữ tài sản.

Do đó, nếu bạn chỉ cầm giữ các giấy tờ xe, giấy tờ nhà, đất… mà không kèm theo biện pháp bảo đảm nêu trên, thì không có nhiều giá trị về mặt pháp lý.

NGỌC LÊ

"Trên thực tiễn, có trường hợp sau khi đã giao giấy tờ xe, nhà, đất cho chủ nợ, người vay tài sản làm đơn cớ mất, để sau đó được cấp lại giấy tờ, rồi lại giao dịch tiếp tục với người khác. Như vậy sẽ càng trở lên bất lợi đối với người cho vay, trong việc thu hồi nợ", luật sư Đức Chánh nêu.

Cho vay mà vẫn đòi được nợ

Luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn luật sư TP.HCM) tư vấn thêm, để tránh rủi ro như người vay mất khả năng chi trả, hoặc cố tình quỵt nợ, trước khi cho vay, bạn cần tìm hiểu xem họ có khả năng trả nợ hay không.

"Bởi nếu người vay không có tài sản và mất khả năng chi trả thì dù bạn có khởi kiện họ ra tòa và thắng kiện thì cũng khó lấy lại được tiền", luật sư Hoan nói.

Rất nhiều trường hợp, người vay tiền có tài sản, nhưng khi vay được số tiền lớn thì họ tìm mọi cách để tẩu tán hết tài sản, nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ sau này.

"Để đảm bảo việc thu hồi được nợ, theo tôi, bạn nên yêu cầu người vay dùng tài sản của họ để đảm bảo cho khoản vay. Thông thường nhất là qua hình thức cầm cố, giao tài sản có giá trị như xe máy, xe ô tô… cho bạn giữ và phải lập biên bản. Hoặc bạn yêu cầu họ làm hợp đồng thế chấp tài sản (công chứng hoặc chứng thực) rồi giao giấy tờ liên quan cho bạn giữ", luật sư Hoan nêu.

Khi ấy, trong trường hợp họ không trả nợ đúng hạn, hoặc mới trả một phần thì bạn có thể khởi kiện ra tòa. Bản án có hiệu lực, cơ quan thi hành án sẽ bán phát mãi tài sản đảm bảo để thu hồi nợ cho bạn.