Có hay không gà thải loại nhập vào Việt Nam?

Thế nhưng nhiều người trong ngành khẳng định chỉ khác nhau ở tên gọi, còn thực tế tình trạng "hốt đồ bỏ" về bán trong nước vẫn tồn tại nhiều năm nay.

Chỉ khác cái tên ?

Cụ thể, theo ông Nguyễn Văn Long, Việt Nam hiện là thành viên của WTO do đó, mọi hoạt động liên quan xuất nhập khẩu, bao gồm các sản phẩm thịt và phụ phẩm đều tuân theo nguyên tắc thị trường. Hiện có 29 quốc gia và vùng lãnh thổ được cấp phép xuất khẩu thịt động vật sang Việt Nam. Và để một sản phẩm thịt và phụ phẩm có mặt trên thị trường Việt Nam cần tuân thủ nhiều bước và trải qua quy trình đàm phán tối thiểu 5 năm. Đầu tiên là tiếp nhận hồ sơ đánh giá năng lực thú y của nước xuất khẩu. Tiếp theo, Việt Nam kiểm tra thực địa để đối chiếu hồ sơ. Sau đó hai bên sẽ thống nhất mẫu giấy chứng nhận kiểm dịch từ phía xuất khẩu và các thủ tục tiếp theo do phía Việt Nam ban hành theo quy định.

CHÍ NHÂN

"Quy trình nhập khẩu thịt và phụ phẩm vào Việt Nam rất nghiêm ngặt. Ngay cả khi được cấp phép, các sản phẩm này còn phải lấy mẫu kiểm dịch thú y định kỳ cũng như đảm bảo các tiêu chuẩn về vệ sinh, an toàn thực phẩm", ông Long nhấn mạnh và khẳng định không có chuyện Việt Nam thả cửa cho các sản phẩm thịt thải loại vào thị trường.

Không đồng tình với giải thích của lãnh đạo Cục Thú y, ông Nguyễn Văn Ngọc, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai, đặt vấn đề: "Nếu cơ quan quản lý thú y nhà nước nói vậy thì tôi muốn hỏi các loại gà dai nhập khẩu bán trên thị trường là gà gì nếu không phải là gà đẻ trứng thải loại? Vì sao nó rẻ như vậy mà không nước nào ăn, và vì sao chúng ta lại đàm phán nhập về cho dân mình ăn? Tôi xin khẳng định 100% các loại gà dai, gà bọng hay gà không đầu đều là sản phẩm gà thải loại. Ai làm trong ngành chăn nuôi cũng biết, các sản phẩm này thường tồn dư nhiều loại kháng sinh, chất lượng sản phẩm rất kém; vậy trong thời gian qua Cục Thú y đã kiểm tra giám sát như thế nào, bao nhiêu lô được đưa vào thị trường và bao nhiêu lô hàng bị cấm nhập vì không đạt chất lượng?".

Theo ông Ngọc, không chỉ có gà thải loại nêu trên mà thị trường Việt Nam còn nhập nhiều sản phẩm thải loại khác của quá trình giết mổ như: nội tạng, da, xương động vật… mà số liệu thống kê của ngành hải quan liệt vào danh mục phụ phẩm giết mổ dạng thịt. Về mặt từ ngữ, chẳng có chữ nào là sản phẩm thải loại cả nên nếu nói "không có sản phẩm thải loại nhập khẩu" cũng không có gì sai. Nhưng bản chất thì hoàn toàn khác. Những sản phẩm này nếu đứng ở góc độ của các nước xuất khẩu thì đều là hàng phụ, phế phẩm và thải loại và họ thường phải tốn chi phí để xử lý thành dạng đạm hỗn hợp.

"Đây không phải là vấn đề mới mà chúng tôi đã lên tiếng nhiều năm nay nhưng vẫn tồn tại vì sao? Vì đó là ngành kinh doanh siêu lợi nhuận. Để chấm dứt tình trạng "hốt đồ bỏ" về bán thì cần có chính sách của nhà nước và tập dần cho dân mình tiêu thụ những thực phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe", ông Ngọc kiến nghị.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Xuân Huy, Phó tổng giám đốc Công ty chăn nuôi C.P Việt Nam, cho rằng nguyên nhân chính khiến ngành chăn nuôi thua lỗ hiện nay do giá thành sản xuất, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi nhập khẩu quá cao. Những năm trước, giá gà công nghiệp ở mức 20.000 - 25.000 đồng/kg bà con và các công ty chăn nuôi đã có lãi rồi, nhưng năm nay giá thức ăn chăn nuôi tăng cao nên phải trên 33.000 đồng/kg mới có lãi. 

Ông Huy cũng nhận định lượng gà đẻ đã thải loại (hay còn gọi là gà dai) nhập khẩu, gà đông lạnh từ nước ngoài nhập vào cũng góp phần khiến thị trường cạnh tranh thêm khó khăn. Nhất là trong bối cảnh sức tiêu thụ lớn nhất là các bếp ăn tập thể, công ty, xí nghiệp, nhà máy lại giảm nghiêm trọng. Điều này khiến cung đang vượt cầu.

Ngồi nhà mua gà nhập khẩu

Thực tế thì sản phẩm gà đông lạnh nhập khẩu đang tràn ngập thị trường. Chỉ cần gõ từ khóa "gà đông lạnh" thì lập tức xuất hiện hàng trăm địa chỉ cung cấp, giao hàng tận nơi với rất nhiều sản phẩm đã sơ chế, đóng gói sẵn như cánh gà, chân gà, đùi gà… Thậm chí trên các trang bán hàng điện tử trực tuyến xuất hiện phổ biến các loại gà dai nguyên con xuất xứ từ nhiều nước như Brazil, Hàn Quốc… với giá cực kỳ rẻ. Với vài thao tác nhập thông tin, đơn hàng mua gà nhập khẩu sẽ được chuyển sang bộ phận shipper và gửi đến cho khách hết sức nhanh chóng.

Chị Trần Thanh Tuyền, ngụ Q.11 (TP.HCM) cho biết: "Tôi thấy từ ngoài chợ đến siêu thị và cả trên các trang web bán hàng trực tuyến người ta đều giải thích "gà dai", "gà không đầu", "gà bọng" hay "gà chạy bộ đông lạnh"… đều là gà nuôi đẻ lấy trứng, sau thời gian khai thác trứng, chúng bị thải loại để thay bằng lứa gà mới. Tôi không biết ở nước ngoài họ xử lý thế nào với các sản phẩm này nhưng rõ ràng không mấy ai ăn nên khi nhập về Việt Nam mới có giá rẻ như cho".

Ngay trong ngày 5.5, chúng tôi khảo sát tại thị trường TP.HCM thì các sản phẩm như gà dai, da gà, da heo, xương, nội tạng động vật nhập khẩu vẫn được chào bán khắp nơi với giá vô cùng rẻ, chỉ 30.000 - 40.000 đồng/kg. Trên trang web của siêu thị BHX thừa nhận "gà dai là gà đẻ hết trứng, được các trang trại thải loại để thay lứa mới". Tuy nhiên, ngay chính hệ thống siêu thị này cũng thường xuyên nhận được phản ánh của khách hàng về việc chất lượng gà đông lạnh nhập khẩu quá kém, nhanh hư hỏng và có mùi khó chịu.

Tại cuộc họp mới đây về tình hình chăn nuôi, ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam (VIPA), phản ánh: "Trong 5 năm gần đây, sản lượng thịt gia cầm nhập khẩu hằng năm tăng liên tục (trên 15%/năm), chiếm từ 20 - 25% tổng sản lượng thịt gà tiêu thụ trong nước. Bên cạnh các sản phẩm thịt gà nhập khẩu chính ngạch, một khối lượng lớn gà sống thải loại ước khoảng 200.000 - 250.000 tấn/năm được nhập tiểu ngạch, nhập lậu qua biên giới. Chưa kể đến việc đang có rất nhiều sản phẩm dùng làm thức ăn cho chăn nuôi như chân, đầu, cổ, cánh, lòng mề gia súc, gia cầm, thậm chí sản phẩm chăn nuôi có sử dụng chất cấm… nhưng vẫn được tuồn vào thị trường Việt Nam làm thực phẩm cho con người. Nếu không kiểm soát tình trạng này thì sản xuất trong nước sẽ vô cùng bất ổn".