Công ty của Út 'trọc' tay không trúng thầu ngàn tỉ đồng

Ngày 31.8, Cơ quan CSĐT Bộ Công an ban hành kết luận điều tra (KLĐT) vụ án tiêu cực xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn Yên Khánh (Công ty Yên Khánh), Tổng công ty Cửu Long, Công ty Licogi 13 và các đơn vị liên quan; đồng thời chuyển hồ sơ tới Viện KSND tối cao đề nghị truy tố 20 bị can về các tội: lừa đảo chiếm đoạt tài sản; vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát, lãng phí; lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Trong vụ án này có 7 bị can nguyên là lãnh đạo Bộ GTVT và các đơn vị trực thuộc bị đề nghị truy tố về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, trong đó có ông Đinh La Thăng (cựu bộ trưởng), Nguyễn Hồng Trường (cựu thứ trưởng), Nguyễn Chí Thành (nguyên Phó vụ trưởng Vụ Tài chính Bộ GTVT)... 13 bị can còn lại bị đề nghị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; riêng Đinh Ngọc Hệ (tức Út “trọc”, nguyên Phó tổng giám đốc Tổng công ty Thái Sơn, Bộ Quốc phòng) bị truy tố thêm tội danh lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Theo KLĐT, dự án đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương do Bộ GTVT làm chủ đầu tư, ứng ngân sách hơn 9.800 tỉ đồng để triển khai. Dự án được giao Tổng công ty Cửu Long quản lý và thu phí từ ngày 25.2.2012. Theo chủ trương của Thủ tướng Chính phủ, khi dự án đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương hoàn thành sẽ bán lại quyền thu phí cho doanh nghiệp (DN) khác để lấy tiền đầu tư hạ tầng. Đến cuối tháng 12.2013, Công ty Yên Khánh do Đinh Ngọc Hệ thành lập được công bố trúng thầu mua quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương 5 năm (từ 1.1.2014 - 1.1.2019) với giá hơn 2.004 tỉ đồng.

Theo cơ quan điều tra, với mục đích chiếm đoạt quyền thu phí, ngay từ đầu Đinh Ngọc Hệ đã chỉ đạo nhân viên làm giả báo cáo tài chính từ lỗ thành lãi; làm giả xác nhận của đơn vị kiểm toán trong các báo cáo tài chính năm 2011, 2012 để tham gia đấu giá. Sau khi trúng đấu giá, do không có năng lực tài chính để trả tiền theo hợp đồng, Đinh Ngọc Hệ đã kéo dài thời gian thanh toán tiền mua quyền thu phí và chỉ đạo Vũ Thị Hoan, Giám đốc Công ty Yên Khánh, dùng hợp đồng mua quyền thu phí thế chấp tại Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) - chi nhánh Thành Đô để vay 1.703 tỉ đồng chuyển vào tài khoản Tổng công ty Cửu Long tại Kho bạc Nhà nước chi nhánh TP.HCM; 301 tỉ đồng còn lại, Hệ chỉ đạo lãnh đạo Công ty Yên Khánh lấy từ nguồn thu phí để trả. “Toàn bộ tiền mua quyền thu phí là tiền vay của ngân hàng và tiền thu phí, Công ty Yên Khánh không phải bỏ ra bất cứ đồng nào”, KLĐT nêu rõ.

Sau khi khai thác quyền thu phí, Đinh Ngọc Hệ có chủ trương làm giảm doanh thu thực tế. Mục đích là để chiếm đoạt tiền thu phí, sử dụng cá nhân; đồng thời sau khi hết thời gian thu phí 5 năm, Công ty Yên Khánh báo cáo việc thu phí thua lỗ để tiếp tục xin được gia hạn thời gian thu phí.

Từ năm 2014, Công ty Yên Khánh chỉ sử dụng phần mềm do Bộ GTVT cài đặt sẵn và chủ trương cho nhân viên nhặt vé do tài xế qua trạm vứt lại để tập hợp, xóa số seri các vé đã nhặt, in lại vé mới có cùng số seri với các vé đã nhặt đưa vào sử dụng. Đầu năm 2015, sau khi được báo cáo số liệu thu phí thực tế cao hơn rất nhiều, việc giảm doanh thu bằng phương pháp thủ công không hiệu quả, Đinh Ngọc Hệ tổ chức buổi họp tại Công ty Yên Khánh và chỉ đạo tắt phần mềm thu phí do Bộ GTVT đã cài đặt, đồng thời mở phần mềm bên ngoài của Công ty Xuân Phi để tác động vào dữ liệu.

Kết quả điều tra xác định tiền thu phí thực tế từ tháng 1.2014 - 12.2018 của 4 trạm trên tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương là hơn 3.266 tỉ đồng nhưng bị điều chỉnh xuống còn 2.541 tỉ đồng. “Xuyên suốt quá trình thực hiện hành vi từ khi lập hồ sơ, tham gia đấu giá, thanh toán tiền trúng đấu giá đến khi thực hiện thu phí, báo cáo doanh thu thu phí, Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm đã liên tiếp có các hành vi gian dối trong việc làm giả hồ sơ năng lực; gian dối trong việc dùng phần mềm Xuân Phi can thiệp vào hệ thống phần mềm của Bộ GTVT; gian dối trong báo cáo doanh thu thu phí về Tổng công ty Cửu Long; xóa dữ liệu, chứng từ kế toán thu phí thực tế để chiếm đoạt số tiền 725 tỉ đồng”, KLĐT nêu rõ.

Cơ quan CSĐT nhận định xuyên suốt quá trình thực hiện đề án chuyển giao quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương từ khi lập, hoàn thiện đề án; tổ chức bán đấu giá; quản lý hợp đồng bán quyền thu phí đã có các sai phạm của Bộ trưởng Bộ GTVT, Hội đồng bán đấu giá, Tổ thường trực giúp việc; Tổng công ty Cửu Long... Cụ thể, bị can Đinh La Thăng, là người đứng đầu Bộ GTVT được giao quản lý tài sản trong đó có quyền thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương, đã gọi cấp dưới chỉ đạo để công ty của Đinh Ngọc Hệ được mua quyền thu phí.

Quá trình tổ chức bán đấu giá, ông Đinh La Thăng ký Quyết định số 3050/QĐ-BGTVT về việc thành lập Hội đồng bán đấu giá quyền thu phí và biết toàn bộ hoạt động triển khai xây dựng đề án, kết quả bán đấu giá quyền thu phí được thực hiện không đúng quy định của pháp luật nhưng vẫn để cho Công ty Yên Khánh của Đinh Ngọc Hệ trúng đấu giá, phù hợp với ý định ban đầu của mình. Đồng thời, ông Đinh La Thăng biết Công ty Yên Khánh không thanh toán tiền trúng đấu giá đúng thời hạn, vi phạm quy chế bán đấu giá và hợp đồng, phải bị chấm dứt trước hạn và trả lại quyền thu phí, nhưng vẫn để cho công ty này thu phí. Thậm chí, khi Dương Tuấn Minh, Tổng giám đốc Tổng công ty Cửu Long (bị can trong vụ án), báo cáo việc chậm trễ nộp tiền còn bị ông Thăng mắng: “Anh làm việc quan liêu lắm. 800 tỉ chứ không phải nhỏ. Nhà đầu tư người ta cũng có khó khăn nên để họ từ từ đóng”.

Ngoài ra, ông Đinh La Thăng bút phê đồng ý đề xuất của Công ty Yên Khánh giao cho DN này làm nhà đầu tư xây dựng bổ sung 2 nút giao thông trên tuyến nối Tân Tạo - Chợ Đệm và đề nghị cho Công ty Yên Khánh cấn trừ vào số tiền phải thanh toán theo Hợp đồng mua quyền thu phí dẫn đến Công ty Yên Khánh tiếp tục không thanh toán đúng theo quy định. Từ đó, CQĐT nhận định, bị can Đinh La Thăng có vai trò chủ mưu, cầm đầu.

Bị can Nguyễn Hồng Trường với cương vị Thứ trưởng Bộ GTVT, Chủ tịch Hội đồng bán đấu giá quyền thu phí, đã ký nhiều văn bản liên quan. Trong đó, ký quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán đấu giá quyền thu phí nhưng không thông qua Hội đồng xác định giá hoặc thuê tổ chức thẩm định giá; ký nhiều văn bản có lợi cho Công ty Yên Khánh. Khi DN này không thanh toán đúng hạn, ông Nguyễn Hồng Trường đã ký 9 văn bản, chủ trì 1 cuộc họp chỉ đạo Tổng công ty Cửu Long tiếp tục đôn đốc Công ty Yên Khánh trả tiền mà không chỉ đạo đình chỉ giao quyền thu phí, chấm dứt hợp đồng là trái với các quy định. Bị can Trường được xác định có vai trò đồng phạm. 

Dùng ảnh hưởng mua biệt thự giá rẻ Theo KLĐT, năm 2013, Công ty CP Licogi 13 đã triển khai đầu tư và mở bán khu biệt thự tại số 164 Khuất Duy Tiến, thuộc Q.Thanh Xuân, TP.Hà Nội. Út “trọc” đã gặp lãnh đạo Công ty Licogi 13 và thỏa thuận mua 1 căn biệt thự đang đuợc công ty này rao bán giá 18 tỉ đồng với giá 15 tỉ đồng, đổi lại Út “trọc” bố trí cho Công ty Licogi 13 tham gia thi công một số dự án. Sau khi việc mua bán biệt thự hoàn thành, Út “trọc” đã bố trí cho Licogi 13 tham gia thi công dự án BOT cầu Việt Trì. Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định Đinh Ngọc Hệ đã lợi dụng chức vụ chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc, người đại diện pháp luật của Công ty Thái Sơn, Bộ Quốc phòng là công ty có 51% vốn nhà nước, để yêu cầu Công ty Licogi 13 bán rẻ căn biệt thự và hưởng lợi cá nhân 3,4 tỉ đồng - là tiền giảm giá mua biệt thự.