Đặc sản chờ tết - Kỳ 4: Làng nước mắm tất bật

Lọc mắm chuẩn bị bán dịp Tết Nguyên đán - Ảnh: Diệu Hiền

Một trong những nét đặc biệt làm nên thương hiệu nước mắm Nam Ô chính là nước mắm hoàn toàn làm thủ công, không có bất cứ một loại hóa chất nào. Cá cơm làm nước mắm ở Nam Ô là cá cơm than, được tuyển chọn rất kỹ lưỡng. “Mỗi khi mua cá, chúng tôi đều thử xem có đúng là cá cơm than tươi hay đã ướp đá, ướp hóa chất. Chỉ con cá tươi ngon mới có thể làm nên nước mắm thơm ngon thuần khiết”, ông Trần Ngọc Vinh, ở P.Hòa Hiệp Nam, chia sẻ. Ông Vinh năm nay đã ngoài 70 tuổi, có thâm niên muối cá làm nước mắm từ năm lên 10.

Theo lời ông Vinh, sau khi có cá tươi, người làng mắm bắt tay vào muối cá. Cá cơm than mang từ biển lên, tiếp tục được rửa bằng nước biển, lọc bỏ đi những loại cá tạp lẫn vào sẽ làm hại đến mùi nước mắm ngon. Những chiếc chum sành được lót gỗ bên trong là dụng cụ muối cá chuyên dụng của người dân Nam Ô. Khi muối cá, muối và cá phải trộn đều lẫn vào nhau, nhưng cá phải không nát, giữ nguyên con. Sau đó đặt vỉ tre và dằn đá lên thật chặt, đậy nắp kín rồi đưa vào phòng tối. Cá muối được nửa năm mới mang ra đảo đều tay... Sau 1 năm, gần Tết Nguyên đán, mắm bắt đầu chín tới thì dùng vải mịn lọc, tạo nên thành phẩm nước mắm đỏ sậm. Mùi mắm thơm ngào ngạt đầy kích thích vị giác...

Vừa loay hoay múc những mẻ nước mắm chín tới, cho vào hệ thống lọc để lấy nước mắm nhĩ trong veo, chị Phạm Thị Hải Nguyệt (tổ 104, P.Hòa Hiệp) vừa vui vẻ trò chuyện: “Gia đình tui 3 đời theo nghề làm mắm. Từ nhỏ, trong nhà tui đã chất đầy những chum sành muối cá. Sáng ngủ dậy mùi đầu tiên đập vào mũi là nước mắm. Quanh năm gắn bó với nước mắm, nên giờ dù là giáo viên, vẫn không thể rời bỏ được nghề nước mắm!”.

Không chỉ gia đình chị Hải, mà hơn 100 hộ ở làng Nam Ô đều gắn bó cuộc đời mình với nước mắm. “Có vậy làng nghề này mới tồn tại lâu. 1 lít nước mắm có giá 60.000 đồng, khá cao, bởi cá cơm than mua vào đắt gấp 4 - 5 lần cá cơm thường. Nhưng không sợ ế, vì nước mắm Nam Ô thơm ngon và hoàn toàn là thực phẩm sạch. Nước mắm Nam Ô có màu đỏ sậm, đặc, sóng sánh rất dễ nhận biết”, ông Nguyễn Đây, Phó phòng Kinh tế Q.Liên Chiểu (Đà Nẵng), tự hào.

Chính vì vậy, người dân làng mắm luôn bận bịu quanh năm. Nhưng tất bật nhất chính là vào cận tết. Mỗi năm, làng nghề sản xuất và bán ra hơn 60.000 lít nước mắm, chủ yếu vẫn là dịp tết. “Cho dù tết hay ngày thường thì giá cả cũng vậy, nhưng mức tiêu thụ thì dịp tết nhiều hơn. Riêng tôi cũng chuẩn bị vài ngàn lít bán ra dịp này. Người ta mua về để cất giữ ăn trong năm, để muối thịt ăn tết, và để làm quà biếu...”, chị Hải nói.