Dự phòng ngộ độc từ kết quả nghiên cứu
Theo Cục An toàn thực phẩm (ATTP), bánh trôi ngô là món ăn truyền thống có từ lâu đời của đồng bào dân tộc H’mong. Từ năm 2007 - 2014, tại tỉnh Hà Giang đã xảy ra 18 vụ ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô với 94 người mắc, trong đó 35 tử vong.
Ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại tỉnh Hà Giang xảy ra ở vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa, mẫu thực phẩm nghi ngờ gây ngộ độc không còn để điều tra, đánh giá; giả thuyết tác nhân gây ngộ độc thực phẩm được đưa ra nhưng kiểm nghiệm không khẳng định được.
Mặc dù được các cơ quan chức năng tích cực triển khai nhiều biện pháp điều tra, nghiên cứu, phân tích và đánh giá nhưng vẫn không xác định được nguyên nhân, các yếu tố nguy cơ.
Đến năm 2012, với cách tiếp cận mới trong công tác phòng chống bằng phương pháp phân tích nguy cơ, Cục An toàn thực phẩm phối hợp với Trung tâm phòng chống nhiễm độc (Học viện Quân y) và Sở Y tế tỉnh Hà Giang triển khai nghiên cứu đánh giá nguy cơ áp dụng giải pháp quản lý nguy cơ đối với ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại tỉnh Hà Giang.
Theo Cục ATTP, nghiên cứu cho thấy, ngộ độc bánh trôi ngô xuất hiện từ 1 - 17 giờ sau khi ăn với các triệu chứng chính như: buồn nôn, nôn, đau bụng; tức ngực, khó thở, mệt nhiều; xuất tiết dịch mũi trong/hoặc màu hồng, sùi bọt mép; nôn, ho ra máu; da, niêm mạc tím tái, nhợt nhạt/hoặc vàng; hôn mê.
Nguồn hình: Ngọc Thắng |
Xét nghiệm men gan (AST, ALT), bilirubin tăng cao; tiểu cầu giảm; nhịp tim nhanh.
Bệnh nhân tử vong sớm (trước 24 giờ) có triệu chứng nổi trội là phù phổi cấp). Bệnh nhân tử vong muộn (ngày thứ 3 - 5 có triệu chứng nổi trội là tổn thương gan, thận). Bệnh nhân sống sót (các triệu chứng nổi trội là triệu chứng tiêu hóa, tổn thương gan, thận mức độ nhẹ).
Kết quả kiểm nghiệm phát hiện độc tố có mặt trong mẫu bánh trôi ngô đã sử dụng trực tiếp trong vụ ngộ độc thực phẩm là Ochratoxin A; chủng nấm mốc là Aspergillus và Penicilline.
Thay đổi trong chế biến ngô nguyên liệu, ngăn chặn nguy cơ gây ngộ độc khi làm bánh Ảnh minh họa, tư liệu của Cục ATTP |
Nguy cơ ô nhiễm vi nấm, độc tố vi nấm trong bột làm bánh
Quy trình chế biến bánh trôi ngô của đông bào dân tộc H’mông tại Hà Giang: ngô nếp hạt sau khi xay vỡ sẽ ngâm vào nước 15 ngày, được làm ráo nước bột (đổ bột nước ngô xay vào túi vải và treo lên khoảng 1 ngày) trước khi sủ dụng chế biến thành bánh trôi ngô (nhào bột, nặn viên cho vào nồi nước đường đun sôi đến chín hoặc nặn thành bánh cho vào rán với mỡ hoặc cho vào bếp để nướng).
Kết quả khảo sát quy trình sản xuất và nghiên cứu trên động vật, đã cho phép xác định, nguy cơ gây ô nhiễm vi nấm, độc tố vi nấm trong bánh trôi trong các vụ ngộ độc bánh trôi ngô tại Hà Giang là do sử dụng bột ngô ráo nước (sau khi đã để lâu nhiều ngày trước khi chế biến lần đầu/hay phần bột còn dư bị mốc) chế biến bánh trôi ngô (tất cả các dạng chế biến).
Nguồn hình: Ngọc Thắng |
Giải pháp ngăn chặn ngộ độc hiệu quả
Theo Cục ATTP, sau hơn 1 năm triển khai nghiên cứu ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại Hà Giang (từ tháng 7 năm 2012), các cơ quan quản lý và đơn vị chuyên môn đã cung cấp bằng chứng khoa học trong đánh giá nguy cơ, đề xuất giải pháp then chốt trong phòng chống ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô.
Giải pháp quyết định trong phòng chống ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại tỉnh Hà Giang đã được đưa ra, đó là: tuyệt đối không sử dụng bột ngô ráo nước (đã để lâu nhiều ngày trước khi chế biến lần đầu/hay phần bột còn dư bị mốc) chế biến bánh trôi ngô đối với tất cả các dạng chế biến.
Kết quả giám sát ngộ độc thực phẩm do ăn bánh trôi ngô tại tỉnh Hà Giang từ năm 2013 - 2019 cho thấy, đã “chuyển đổi” bền vững được hành vi nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm trong chế biến, sử dụng bánh trôi ngô. Trong suốt 5 năm liên tục ( từ 2015 đến 2019), không có ca ngộ độc bánh trôi ngô, dù trước đó từng ghi nhận nhiều vụ ngộ độc do loại bánh này.
Bình luận (0)