Để không là lý thuyết suông !

Quy tắc ứng xử phải dựa trên cơ sở của luật Giáo dục để áp dụng vào thực tiễn. Vì theo quan sát của chúng tôi, hầu hết giáo viên (GV), học sinh (HS) và phụ huynh (PH) hiện nay đều không biết luật Giáo dục là gì. Bộ quy tắc không chỉ có không gian và đối tượng giao tiếp trong trường học, mà cần mở rộng ra ở phạm vi gia đình, xã hội; đảm bảo sự hài hòa về tính dân chủ - một nhu cầu tất yếu phải có - trong học đường với truyền thống “tôn sư trọng đạo” - một nguyên tắc ứng xử thành thông lệ xưa nay.

Ngoài ra, phải có chiến lược đồng bộ, lâu dài và xây dựng từ gốc. Chẳng hạn sinh viên (SV) đào tạo từ các trường sư phạm phải là người nắm vững và thực tế hóa các quy tắc này. Nhìn vào thực tế hiện nay, chúng tôi thấy SV sư phạm chẳng khác gì nhiều với SV các trường khác về ăn mặc, nói năng… Ngay cả chương trình học cũng ít chú trọng đến các kỹ năng sư phạm, trong đó có kỹ năng ứng xử.

Cần có cách áp dụng bằng những giải pháp cụ thể, tránh xa rời, lý tưởng, để không rơi vào tình cảnh chỉ là những văn bản lý thuyết suông trên giấy, trên các bảng treo. Chẳng hạn, đưa quy tắc này vào những buổi học bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho GV. Đưa vào chương trình học chính khóa cho HS đầu cấp. Trực tiếp phổ biến đến PH trong các cuộc họp với nhà trường. Và dĩ nhiên là có sự cam kết thực hiện và các biện pháp kèm theo nếu vi phạm bộ quy tắc này.

Cần sự gương mẫu của người lớn Theo báo cáo sơ bộ của cơ quan công an 63 tỉnh/thành phố trên cả nước, từ năm 2010 đến nay đã có 7.735 HS, SV tham gia đánh nhau, bị xử lý kỷ luật. Còn theo kết quả khảo sát tháng 12.2017 của Bộ GD-ĐT, có 8,6% HS và 20,3% SV tự nhận mình thường xuyên nói tục, chửi bậy. Cũng theo khảo sát trên, có 4,2% HS cho biết bị bắt nạt ở trong trường thường xuyên, đôi khi bị bắt nạt là 11%... Theo kết quả khảo sát, để xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học, HS phổ thông cho rằng cần có sự gương mẫu của cán bộ GV (82,9%), tham gia tích cực của HS (73,5%), gương mẫu của PH (72,9%), bạn bè giúp đỡ (70,3%), xử lý nghiêm hậu quả (68,8%).Tuệ Nguyễn

Phải có sự đánh giá, giám sát

Hiện nay, luật Viên chức, luật Giáo dục, điều lệ các trường phổ thông đều có quy định trách nhiệm của GV; tuy nhiên vẫn xảy ra những câu chuyện đáng tiếc trong môi trường giáo dục. Do vậy việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trong nhà trường là cần thiết nhưng phải tránh hình thức thì mới mang lại hiệu quả thực sự.

Bộ quy tắc này cần xây dựng thành những tiêu chí cụ thể, sát thực tế, có hình thức chế tài căn cứ theo luật Viên chức. Vì nếu chỉ mang tính vận động, khuyến khích thực hiện thì không hiệu quả mà đòi hỏi phải có sự đánh giá, giám sát.

Bên cạnh những GV, HS tự ý thức và ứng xử văn minh trong nhà trường, vẫn còn một bộ phận chưa hiểu đúng về vấn đề này. Do vậy nếu Bộ hoàn thiện và đưa vào thực hiện thì các cá nhân không nên khó chịu vì những ràng buộc ấy.

Với sự phát triển của xã hội hiện nay, những quy tắc ứng xử cần gắn liền với thực tiễn. Đội ngũ biên soạn phải sống trong lòng cuộc sống, thở cùng nhịp đập của xã hội để đưa ra những quy tắc giúp cán bộ quản lý, GV, nhân viên, PH, HS kiểm soát hành vi, suy nghĩ trước khi nói và làm.

Trong môi trường sư phạm, có nhiều giáo sinh chỉ coi công việc của mình là một nghề để kiếm sống chứ không biết rằng đây là một nghề đặc thù. Do đó Bộ quy tắc ứng xử cần đưa ngay vào các trường đào tạo ngành sư phạm để giáo sinh chuẩn bị tâm thế trước khi bước vào nghề.

Quy tắc cần cụ thể hóa những điều nên làm và những việc không được phép thực hiện. Việc xây dựng không khó nhưng quan trọng là chế tài và sự kiểm soát thực hiện mới khó, vì có những quy định hiện nay còn chưa thực hiện đúng.

Quy tắc ứng xử văn hóa trong nhà trường là cần thiết vì hiện tại có một số quy định trong phạm vi nhà trường đã không được thực hiện. Chẳng hạn, dù nhiều nhà trường thông báo là PH đến trường đón con em cần ăn mặc lịch sự nhưng không thiếu những bậc cha mẹ vào trường mặc đồ ngủ, quần đùi… Do vậy, sắp tới khi ban hành văn hóa ứng xử thì cần có quy định rõ điều được và không được làm trong nhà trường để mọi người cùng nghiêm túc thực hiện.