Đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025: Hạn chế may rủi, tăng độ phân hóa

Đó là những vấn đề đặt ra tại hội thảo về công tác chuẩn bị đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018, do Bộ GD-ĐT tổ chức chiều qua 11.3.

HẠN CHẾ MAY RỦI TRONG TRẢ LỜI CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM

GS Nguyễn Ngọc Hà, Phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT), cho biết với cấu trúc định dạng đề thi mới, xác suất có điểm do chọn ngẫu nhiên giảm từ 2,5 điểm xuống còn 1,975 điểm với môn toán và còn 2,35 điểm với các môn thi trắc nghiệm khác.

Theo GS Hà, dạng câu hỏi trắc nghiệm đúng - sai sẽ kiểm tra được đồng thời 4 biểu hiện năng lực trong cùng một câu hỏi; kết hợp với quy tắc tính điểm tạo nên tính phân loại rất cao. Còn với dạng trả lời ngắn, xác suất có điểm ngẫu nhiên bằng 0, tư duy làm bài gần như bài tự luận.

Cấu trúc đề thi mới vẫn giữ nguyên 40 lệnh hỏi (hầu hết các môn) nhưng giảm số tờ giấy thi so với các đề hiện nay. Các môn thi chỉ tối đa 4 trang giấy A4, từ đó giảm khối lượng công việc, giảm bớt rủi ro in sao, ghép tờ đề thi thuận lợi hơn.

ĐÀO NGỌC THẠCH

Về định hướng xây dựng ngân hàng câu hỏi thi, GS Hà cho biết sẽ phát huy trí tuệ toàn ngành và có "tính mở". Câu hỏi thi sẽ được chọn từ đề khảo sát của các sở, các trường, đề kiểm tra học kỳ... Các đơn vị sẽ gửi đề thi kèm kết quả chấm để cơ quan chuyên môn của Bộ GD-ĐT phân tích đề thi bằng lý thuyết khảo thí. Sau phân tích, các câu hỏi đạt yêu cầu sẽ được đưa vào thư viện câu hỏi thi và từ đó có ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa.

Điểm mới đáng chú ý, theo ông Hà, quá trình xây dựng thư viện câu hỏi thi sẽ không cần quy trình bảo mật như hiện nay, dù không công bố. Câu hỏi chất lượng được chọn vào thư viện để nâng cao chất lượng đề thi. Việc xây dựng ngân hàng đề thi như trên sẽ đánh giá được chất lượng biên soạn đề thi, góp phần đánh giá chất lượng dạy và học.

Ông Hà cho hay, điều rất quan trọng mà Bộ GD-ĐT cũng đã tính toán là việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 sẽ đáp ứng cho thí sinh 36 tổ hợp để lựa chọn, trong khi từ trước tới nay là 2 tổ hợp khoa học xã hội hoặc khoa học tự nhiên. Do vậy, các khâu làm đề thi, in sao đề thi cũng phải có những thay đổi mang tính thuận lợi, hạn chế tối đa sai sót.

THI TỐT NGHIỆP THAY ĐỔI, TUYỂN SINH ĐH THẾ NÀO ?

Ông Lê Hoài Nam, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết qua khảo sát ban đầu với học sinh (HS) lớp 11 hiện nay thì khoảng 61% HS cho biết sẽ thi ĐH trong nước, 13% học CĐ, trung cấp nghề, 11% sẽ đi làm, còn lại là đi du học… Với việc thay đổi số môn thi cũng như môn học lựa chọn như hiện nay, ông Nam bày tỏ mong muốn các trường ĐH cần sớm có kế hoạch và công bố về nhóm môn xét tuyển ĐH để HS chủ động chuẩn bị, không hoang mang, bị động.

Ông Đinh Văn Khâm, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Ninh Bình, cũng cho rằng với cấu trúc đề thi mà Bộ công bố thì kết quả sẽ có tính phân loại cao, đáng tin cậy để các trường ĐH căn cứ vào đó xét tuyển, không cần phải có quá nhiều kỳ thi đánh giá năng lực quanh năm để tuyển sinh ĐH, CĐ.

Đối với việc xét tốt nghiệp THPT, ông Khâm đề nghị giảm tỷ lệ điểm học bạ để xét tốt nghiệp vì hiện nay điểm học bạ chưa thực sự đánh giá được chính xác, vẫn còn hiện tượng "làm đẹp" học bạ. Với lo lắng đó, vị này cũng đề nghị các trường ĐH nên hạn chế xét tuyển bằng học bạ.

Bà Hà Thị Thanh Vân, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Lạng Sơn, cũng mong muốn các trường ĐH sớm đưa ra định hướng tuyển sinh từ năm 2025 để các nhà trường tổ chức dạy học, HS lựa chọn môn thi phù hợp.

GS Nguyễn Vũ Quốc Huy, Hiệu trưởng Trường ĐH Y Dược (ĐH Huế), mong muốn Bộ có thể cho các trường ĐH tiếp cận với phân tích kết quả thử nghiệm cấu trúc định dạng đề thi mới để có thể đánh giá về độ phân hóa của đề thi. Từ đó, các trường ĐH có thể tin tưởng chắc chắn về kết quả thi từ năm 2025.

Ông Nguyễn Ngọc Vũ, Giám đốc ĐH Đà Nẵng, cho hay tập thể lãnh đạo ĐH quyết định sẽ dùng kết quả thi tốt nghiệp THPT là căn cứ chính để xét tuyển, không thành lập trung tâm khảo thí để tổ chức thi tuyển nữa. "Thậm chí, chúng tôi còn mong trả lại tên cho kỳ thi này là kỳ thi THPT quốc gia với hai mục tiêu", ông Vũ nói, và mong Bộ ra đề có tính phân hóa tốt hơn, tổ chức kỳ thi đáng tin cậy hơn để ĐH không phải tổ chức thi tuyển sinh riêng.

ĐÀO NGỌC THẠCH

KHUYẾN KHÍCH TRƯỜNG ĐH XÉT TUYỂN BẰNG KẾT QUẢ THI TỐT NGHIỆP

Xung quanh những băn khoăn của địa phương về ngữ liệu trong đề thi, GS Nguyễn Ngọc Hà cho rằng, dù có nhiều bộ sách giáo khoa nhưng đề thi soạn thảo sẽ dựa vào yêu cầu cần đạt của chương trình Giáo dục phổ thông 2018 chứ không theo một bộ sách giáo khoa cụ thể nào.

Trước yêu cầu về tính phân hóa của đề thi, ông Hà cho rằng đó là một trong những yêu cầu quan trọng mà bộ phận ra đề đang thực hiện và hướng tới. "Tuy nhiên, đề thi phân hóa tốt hơn không có nghĩa là đề thi phải khó hơn nữa", GS Hà nói.

Phát biểu kết luận hội thảo, ông Phạm Ngọc Thưởng, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, đề nghị Cục Quản lý chất lượng tiếp thu ý kiến góp ý, xây dựng kế hoạch chi tiết về đề thi minh họa và sớm công bố để làm căn cứ cho các cơ sở giáo dục phổ thông dạy và học, kiểm tra đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ; các cơ sở giáo dục ĐH nghiên cứu để công bố sớm phương án tuyển sinh.

Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, phương thức tuyển sinh ĐH trước hết phải được thực hiện theo luật Giáo dục ĐH. Tuy nhiên, thực tiễn hiện nay cần thống nhất tăng cường công tác quản lý nhà nước về các phương án tuyển sinh của giáo dục ĐH, trong đó Bộ GD-ĐT mong và khuyến khích các cơ sở giáo dục ĐH lấy kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển.

Thứ trưởng Ngọc Thưởng khẳng định đề thi từ năm 2025 sẽ có độ phân hóa cao hơn, theo hướng hạn chế tối đa học tủ, học lệch, học mẹo, hướng tới học thật, thi thật, kết quả thật. Do đó, việc sử dụng kết quả kỳ thi tốt nghiệp là một trong những phương thức cho tuyển sinh ĐH sẽ giảm áp lực, giảm tốn kém cho xã hội, cho chính các trường ĐH và đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục.