Đề xuất đầu tư hơn 122.000 tỉ phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2030

Sáng 3.5, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục họp phiên toàn thể thứ 7 để cho ý kiến thẩm tra tờ trình của Chính phủ về chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 (chương trình).

Hơn 122.000 tỉ đồng cho giai đoạn 2025 - 2030

GIA HÂN

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Trịnh Thị Thủy cho biết, chương trình được thiết kế với 10 nội dung thành phần, 153 chỉ tiêu chi tiết, 42 nhiệm vụ cụ thể, 186 hoạt động chi tiết theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về 6 nhiệm vụ, 4 giải pháp về phát triển văn hóa tại kết luận Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021.

Cũng theo Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL, tổng các nguồn lực huy động thực hiện chương trình giai đoạn 2025 - 2030 (giai đoạn 1 của chương trình) là 122.250 tỉ đồng. Trong đó, tổng nguồn vốn ngân sách T.Ư là 77.000 tỉ đồng, gồm 50.000 tỉ đồng vốn đầu tư phát triển, 27.000 tỉ đồng vốn sự nghiệp, chiếm khoảng 63% tổng nguồn lực.

"Tổng nguồn vốn này là phù hợp, đảm bảo khả năng đáp ứng nguồn lực của Nhà nước", bà Thủy nhấn mạnh.

Ngoài ra, vốn ngân sách địa phương khoảng 30.250 tỉ đồng, chiếm 24,6%, gồm vốn đầu tư phát triển là 18.000 tỉ đồng, vốn sự nghiệp là 12.250 tỉ đồng. Cùng đó, vốn huy động hợp pháp khác khoảng 15.000 tỉ đồng, chiếm 12,4%. 

GIA HÂN

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh khi nêu lại một số ý kiến thẩm tra cho biết, nhiều nội dung thành phần chưa xác định rõ các nhiệm vụ cụ thể làm cơ sở xác định tổng mức đầu tư. Do vậy, chưa rõ căn cứ xác định nguồn lực thực hiện chương trình, nhất là đối với vốn ngân sách địa phương.

Với vốn ngân sách địa phương, một số ý kiến cho rằng tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương chiếm 24,6% là cao, khó thực hiện trong thực tiễn, nhất là đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, chưa có khả năng tự cân đối được ngân sách.

Cạnh đó, việc ghi cụ thể nguồn vốn huy động hợp pháp (vốn xã hội hóa) thực hiện chương trình là khoảng 15.000 tỉ đồng là chưa đủ căn cứ, chỉ nên ghi định hướng và đề ra các giải pháp khuyến khích đầu tư.

Từ đó, Ủy ban Văn hóa - Giáo dục đề nghị Chính phủ rà soát, cân đối lại nguồn vốn thực hiện thông qua rà soát, điều chỉnh lại các nội dung hoạt động của chương trình để bảo đảm thực hiện đầy đủ các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra.

Cùng đó, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung đánh giá về cơ sở xây dựng dự toán; tiêu chí phân bổ cho từng nhóm nội dung, chú trọng các nội dung, nhiệm vụ ưu tiên, tập trung. Đặc biệt, phải rà soát các nội dung trùng lắp với hoạt động chi thường xuyên thuộc nhiệm vụ quản lý nhà nước để đưa ra khỏi chương trình; đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương.

Đúng và trúng, tránh dàn trải, lãng phí nguồn lực

GIA HÂN

Nêu ý kiến tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Quốc Phương nhìn nhận, nguồn vốn cho chương trình là nội dung "khá khó". Ông cho biết, vừa qua chương trình đã có sự điều chỉnh từ quy mô vốn rất lớn giảm xuống chỉ còn hơn 70.000 tỉ đồng cho giai đoạn 5 năm tới.

Tuy nhiên, ông Phương cho hay, tới thời điểm hiện tại, khả năng cân đối vốn cho chương trình "khó xác định". Vì nếu vốn 2021 - 2025 thì không còn tiền. Nếu dùng vốn giai đoạn 2026 - 2030 thì hiện chưa có chủ trương gì nên không biết có tiền hay không, có bao nhiêu.

Cạnh đó, theo ông Phương, trong quá trình thẩm định chương trình, Bộ KH-ĐT dự tính vốn cho các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 là 150.000 tỉ đồng, cao gấp rưỡi giai đoạn trước, nên đã mạnh dạn kiến nghị Bộ VH-TT-DL đề xuất vốn nguồn ngân sách T.Ư là 50.000 tỉ đồng, tức là đảm bảo trong khả năng cân đối vốn.

Tuy nhiên, tới giờ phút này lại có yếu tố mới là vừa có chủ trương xây dựng thêm chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống ma túy. "Như vậy, 150.000 tỉ đồng vốn giai đoạn 2026 - 2030 này dành cho cả 5 chương trình thì rõ ràng phải chia sẻ với nhau và số vốn cho chương trình này là rất khó", ông Phương cho hay.

"Với khả năng cân đối đó thì phải xây dựng cách tiếp cận là vốn chúng ta chỉ có vậy thì phải cân đối mục tiêu. Không thể mục tiêu quá lớn rồi lúc đó chúng ta than phiền là tiền có ít. Bởi vì tiền không thể vô tận được và chỉ có vậy thôi", ông Phương kiến nghị.

GIA HÂN

Phát biểu tại phiên họp, Phó chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 là nội dung quan trọng, có dự kiến tổng mức đầu tư lớn, diễn ra trong thời gian dài, có phạm vi tác động lớn, nhận được sự quan tâm lớn của cử tri và nhân dân cả nước.

Phó chủ tịch thường trực Quốc hội đề nghị các cơ quan tập trung làm rõ: mục tiêu, quy mô, tổng vốn đầu tư, địa điểm, thời gian, tiến độ, cơ chế và giải pháp, chính sách thực hiện bảo đảm tính hiệu quả, khả thi.

"Việc huy động, quản lý, phân bổ và sử dụng các nguồn lực phải có mục tiêu trọng tâm, trọng điểm, xác định đúng và trúng đối tượng cần đầu tư, tránh dàn trải, lãng phí nguồn lực gắn với trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, người đứng đầu và cấp ủy, chính quyền các cấp", ông Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.