Đề xuất không thu hồi tiền BHXH đã hưởng của chủ hộ kinh doanh

Đây là đề xuất của BHXH Việt Nam để tháo gỡ vướng mắc liên quan đến hơn 4.000 chủ hộ kinh doanh bị thu BHXH trái luật. 

T.HẰNG

Tại dự thảo tờ trình gửi Chính phủ, BHXH Việt Nam cho biết, tính tới cuối tháng 5, còn 3.567 chủ hộ kinh doanh không thuộc diện đóng BHXH chờ giải quyết quyền lợi.

Trong đó, 1.444 chủ hộ đang bảo lưu thời gian; 1.423 người tiếp tục tham gia nhưng chuyển sang đóng BHXH tự nguyện; 28 chủ hộ được hoàn trả tiền đóng; 275 người hưởng chế độ hưu trí, tử tuất và 397 người hưởng BHXH 1 lần. Trong đó, có hơn 37% chủ hộ đã đóng BHXH trên 15 năm và 63% còn lại đóng dưới 15 năm.

Để đảm bảo an sinh xã hội, BHXH Việt Nam đề xuất xử lý theo nguyên tắc đóng - hưởng để giải quyết dứt điểm quyền lợi của các chủ hộ. 

Cụ thể, chủ hộ đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc tiếp tục tham gia theo nhóm khác sẽ được hưởng đầy đủ chế độ theo diện đóng bắt buộc khi đủ điều kiện. Chủ hộ đã hưởng chế độ không bị thu hồi khoản tiền đã nhận.

Với 28 trường hợp thoái thu (trả lại tiền), chủ hộ có nguyện vọng được đóng lại bằng số tiền đã được trả để khôi phục quá trình đóng BHXH bắt buộc nhằm hưởng quyền lợi. Toàn bộ kinh phí chi trả chế độ trích từ Quỹ BHXH, không lấy từ ngân sách nhà nước.

Theo BHXH Việt Nam, việc thoái thu rất phức tạp vì chủ hộ không đồng thuận khi đã đóng BHXH thời gian dài. Nhiều người hiện đã đủ tuổi về hưu, đủ điều kiện hưởng chế độ song vì vướng mắc chính sách nên vẫn đợi lương hưu.

Ngoài ra, cơ quan bảo hiểm cho rằng, rất khó truy thu tiền của 672 chủ hộ đang hưởng hưu trí, tử tuất, BHXH 1 lần và hơn 9.600 lượt người được hưởng chế độ ốm đau, thai sản. 

Cơ quan này đánh giá xử lý như trên tạo cơ hội cho hàng nghìn chủ hộ được hưởng lương hưu khi về già, củng cố niềm tin của người dân vào chính sách an sinh.

Ngoài ra, trong dự thảo luật BHXH sửa đổi cũng đã đưa nhóm chủ hộ kinh doanh có đăng ký vào diện đóng bắt buộc để mở rộng lưới an sinh.

Trước đó, theo phản ánh của Ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội), cơ quan BHXH tại 54 địa phương đã thu BHXH trái luật đối với chủ hộ kinh doanh không thuộc diện đóng từ năm 2003 đến 2021. Đến tháng 9.2016, có 4.240 chủ hộ đóng BHXH bắt buộc, trong khi họ không thuộc diện đóng. Trong số này, có nhiều người đã đóng gần 20 năm. Thậm chí, có trường hợp đã làm đơn khiếu nại, khởi kiện BHXH tỉnh ra tòa án.

Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 5 được Quốc hội thông qua hồi tháng 6 yêu cầu Chính phủ và các cơ quan trong năm nay phải giải quyết dứt điểm quyền lợi của các chủ hộ kinh doanh cá thể bị thu BHXH sai quy định.