|
Già làng Điểu Hà Điệp
Con đường đất đỏ dẫn vào thôn Sơn Thọ, nơi có hủ tục ma lai rùng rợn một thời - Ảnh Lê Tuấn |
Theo chỉ dẫn của già làng Rôn, chúng tôi đến thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn tìm gặp già làng Điểu Hà Điệp. Theo lời già làng Rôn thì may mắn già làng Điệp còn lưu giữ cây đao chặt ma. Gặp già làng Điệp thì được già cho biết ngày xưa ma lai nằm trong luật tục của người S’tiêng. Phạm tội ma lai là một trong 4 tội nặng nhất trong luật tục. Thứ nhất là xâm phạm sự cấm kị (Lăh cang rai), người S’ tiêng có nhiều điều cấm kị, họ sợ đụng chạm đến thần linh, ma quỷ. Nếu phạm phải điều cấm sẽ bị phạt bằng các lễ cúng gà heo, có khi cả trâu nộp cho chủ làng. Thứ hai là loạn luân (Đoăng ih), người S’tiêng không cho phép những người cùng dòng họ kết hôn với nhau. Việc kết hôn giữa những người cùng dòng họ được xem là loạn luân và coi đó là nguồn gốc sinh ra các dịch bệnh, thiên tai như lũ lụt, trượt đất... gây tổn hại cho buôn làng.Thứ ba là lừa đảo, trộm cắp, nếu bắt được kẻ trộm cắp, lừa đảo, kẻ đó sẽ bị cả làng bắt phạt. Hình phạt thường là phải tổ chức lễ cúng thần linh và đền bù gấp nhiều lần cho người bị hại. Cuối cùng, phạm tội là ma lai (chă) thì hình phạt sẽ nặng nhất. Nếu một người bị nghi là ma lai thì sẽ là bị người trong làng giết chết, có khi giết cả gia đình để trừ tai họa.
Được sự giúp đỡ nhiệt tình của già làng Điệp, chúng tôi nhanh chóng tìm đến nhà Điểu Dương, người được coi là duy nhất còn lưu giữ đao chặt ma lai.
Biết chúng tôi muốn tìm hiểu về cây đao chặt ma lai, anh Điểu Dương lấy từ trong tủ gỗ một cây đao dài 1m2, thân được làm bằng cây mây rừng dài khoảng 1m và được người thợ rèn uốn thành hình cung. Lưỡi đao dài khoảng 20cm, rộng 8 cm, tuy đã hoen rỉ nhưng còn rất sắc. Đây là cây đao mà người S’tiêng dùng để tiêu diệt ma lai năm xưa.
Điểu Dương cầm cây đao trên tay, ánh mắt nhìn xa xăm trong khoảng không vô định và nói: “Cây đao này được truyền từ đời ông cố để lại, nó dùng để giết ma lai. Người thôn mình tin vào truyền thuyết ma lai, sợ ma lai lắm! Sợ nó hơn sợ cọp, lợn rừng. Ông nội mình kể lại, những người được nghi là ma lai sẽ bị tiêu diệt để tránh tai họa. Khi một người bị nghi là ma lai thì những thanh niên tráng kiện trong làng tập trung lại, mỗi người trên tay cầm một cây đao và dẫn ma lai vào sâu trong rừng già. Sau đó, những trai làng này cột chân, cột tay ma lai vào gốc cây cổ thụ rồi dùng dao chặt đến chết rồi bỏ về, bỏ mặc xác chết bị thú rừng ăn thịt”. Sau khi tiêu diệt ma lai, những cây đao được già làng thu lại để làm lễ tẩy uế. Lễ vật tẩy uế bao gồm…
Đang trò chuyện, Điểu Dương đột nhiên im lặng như người vừa tỉnh dậy trong cơn ác mộng, rồi vui vẻ nói: “Ngày nay, lớp trẻ không tin vào truyền thuyết ma lai nữa, chỉ còn một số ít người già vẫn tin vào truyền thuyết này. Bây giờ, những câu chuyện rùng rợn về ma lai chỉ để dọa những đứa trẻ hư hoặc những đứa trẻ hay khóc thôi”, Điểu Dương nói.
Lê Tuấn
>> Đi tìm đao diệt ma lai - Kỳ 1
Bình luận (0)