Điện ảnh Quân đội: Để hấp dẫn hơn, mềm mại hơn...

Thế mạnh đó được thể hiện trong những bộ phim tài liệu nhiều tập mang tính sử thi, anh hùng ca, đã gây được tiếng vang một thời trong nước và quốc tế như: Cuộc đụng đầu lịch sử, Đại thắng mùa xuân năm 1975, Đường mòn trên biển Đông, Chiến dịch Đường 9 Nam Lào, Đường Hồ Chí Minh...

Được phép của Bộ Chính trị và Chính phủ, lần đầu tiên một số thước phim tư liệu mật về quá trình xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và việc bảo quản, gìn giữ thi hài Bác sẽ được công bố trong bộ phim Lăng chủ tịch Hồ Chí Minh - công trình ý Đảng, lòng dân (tên dự kiến). Phim do Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Điện ảnh Quân đội thực hiện, ra mắt vào dịp 2/9/2005.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, 23 nhà làm phim của điện ảnh quân đội (ĐAQĐ) đã trở thành liệt sĩ. Liệt sĩ Nguyễn Côn hy sinh trên sân thượng của tòa nhà Trường Đại học Tổng hợp khi đang quay cảnh máy bay Mỹ ném bom, bắn phá khu Cao-Xà-Lá. Liệt sĩ Lê Văn Bằng hy sinh khi trên vai vẫn là máy quay phim, theo một mũi tấn công vào thành cổ Quảng Trị. Liệt sĩ Phan Văn Điểm hy sinh tại Lâm Đồng, bị giặc giết chết, kéo lê xác và máy quay phim khắp đường để khủng bố tinh thần đồng bào, đến giờ vẫn chưa tìm thấy xác. Rồi còn bao nhiêu nhà làm phim khác chia tay cuộc chiến với những vết thương trên người. Tất cả những hy sinh, mất mát ấy để có được hàng vạn thước phim chân thực về cuộc chiến tranh cách mạng vĩ đại. Trung tâm Tư liệu phim ĐAQĐ là trung tâm lưu giữ phim lớn nhất cả nước về đề tài chiến tranh, trong đó có hàng chục ngàn thước phim chưa được công bố.

Cho đến nay, Xưởng phim Quân đội vẫn là một trong những nơi sản xuất phim nhựa lớn nhất cả nước. Trung bình một năm sản xuất khoảng gần một chục phim nhựa, chủ yếu là phim tài liệu và một số phim video. Đây là "gánh nặng" không nhỏ với đội ngũ 7 biên kịch, 12 đạo diễn, 7 quay phim hiện nay, trong đó không ít nhà làm phim trưởng thành từ kháng chiến chống Mỹ, trên đầu đã hai thứ tóc. Đại tá Phạm Minh Lợi, Phó giám đốc phụ trách nghệ thuật Xưởng phim Quân đội bộc bạch: "Đến nay, chúng tôi vẫn chưa hình thành được một thế hệ những người lính làm phim kế cận. Bởi nếu như làm điện ảnh nói chung đã cần phải thật đam mê, tâm huyết thì với những người làm phim ĐAQĐ, phẩm chất đó còn đòi hỏi cao hơn nhiều. Cùng sống, cùng ăn, cùng ở, cùng chịu đựng gian khổ nơi đầu sóng, ngọn gió, nơi vùng sâu, vùng xa khó khăn nhất với các chiến sĩ, trong khi đồng lương còn thấp". Trong năm tới, ĐAQĐ tiếp tục thực hiện một loạt phim tài liệu nhiều tập như: phim về các danh nhân quân sự Việt Nam đương đại (Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh...); Thiên anh hùng ca giữ nước thời đại Hồ Chí Minh...

Cảnh trong phim Tiếng cồng định mệnh

Nhiệm vụ quan trọng nhất của ĐAQĐ trước kia và bây giờ cũng vẫn là phải ghi lại và lưu giữ được những tư liệu sống động nhất của từng thời kỳ lịch sử, gắn với lực lượng vũ trang, với quốc phòng toàn dân. Đại tá Minh Lợi cho biết: "Chúng tôi vẫn đang rất trăn trở, cố gắng tìm ra một hướng đi, một cách làm phim mà bên cạnh những thế mạnh truyền thống như tính chân thực, tính nhân văn và thời đại thì phim phải hấp dẫn hơn, mềm mại hơn bởi bao lâu nay, phim của ĐAQĐ vẫn bị mang tiếng là khô khan quá. Việc phản ánh đề tài người lính trong thời bình còn khó hơn nhiều lần so với thời chiến bởi trong ngày hôm nay, người lính không còn là nhân vật trung tâm của thời đại nữa. Và chỉ có thể có những tác phẩm hay khi chúng tôi, những người lính làm nghệ thuật thứ 7 phải nuôi dưỡng trong mình được những cảm xúc thật mạnh mẽ về đề tài này".

Phạm Ngọc